Выбрать главу

Ён упаў, i ў гэтую хвiлiну з-за вугла паказалiся людзi, якiя прыбеглi з лужка, дзе адбывалася гулянне. Наперадзе бег гаспадар цiра, рослы мужчына ў сiняй фуфайцы. Ён вельмi здзiвiўся, калi ўбачыў, што на дарозе няма нiкога, акрамя трох чалавек, якiя ляжалi на зямлi. У тую ж хвiлiну з яго нагой штосьцi здарылася, ён выцягнуўся ва ўвесь рост. I адкацiўся ў бок, проста пад ногi брата i кампаньёна, якi таксама з разгону выцягнуўся на зямлi. Тыя, хто бег следам, спатыкалiся аб iх, падалi кучай, валячыся, адзiн на аднаго, i абсыпалi iх адборнай лаянкай.

Калi Хол, Хенфры i работнiкi выбеглi з карчмы, мiсiс Хол, навучаная шматгадовым вопытам, засталася сядзець за касай. Раптам дзверы гасцiнай расчынiлiся, адтуль выскачыў мiстэр Кас i, нават не глянуўшы на яе, збег з ганка i панёсся за вугал дома.

- Трымайце яго! - крыкнуў ён. - Не давайце яму выпусцiць з рук вузел! Пакуль ён трымае гэты вузел, яго можна бачыць! - Мiстэр Кас нiчога не ведаў пра Марвела, якому Невiдзiмка перадаў кнiгi i вузел ужо ў двары. Выгляд у мiстэра Каса быў сярдзiты i рашучы, але ў касцюме яго нечага не хапала; папраўдзе, усё адзенне яго складалася з чагосьцi падобнага на лёгкую белую спаднiчку, якая магла б замянiць вопратку хiба што толькi ў Грэцыi. Трымайце яго! - лямантаваў ён. - Ён знёс мае штаны! I ўсю вопратку вiкарыя!

- Зараз я дабяруся да яго! - крыкнуў ён Хенфры, прабягаючы мiма ляжачага на зямлi Хакстэрса, i, абагнуўшы вугал, далучыўся да натоўпу, якi гнаўся за Невiдзiмкам, але тут жа быў збiты з ног i бразнуўся на дарогу ў самым непрыглядным выглядзе. Хтосьцi з усяго размаху наступiў яму на руку. Ён завыў ад болю, паспрабаваў устаць на ногi, зноў быў збiты, упаў на карачкi i нарэшце пераканаўся, што ўдзельнiчае не ў пагонi, а ў адступленнi. Усе беглi назад у вёску. Ён зноў падняўся, але атрымаў моцны ўдар па вуху. Хiстаючыся, ён павярнуў дадому, мiмаходзь пераступiўшы цераз Хакстэрса, якi, да таго часу ўжо ачухаўся i, забыты ўсiмi, сядзеў пасярод дарогi.

Падымаючыся на ганак карчмы, Кас раптам пачуў ззаду сябе гук гучнай аплявухi i раз'юшаны крык болю, якi ўзвiўся над шматгалосым шумам i гамам. Ён пазнаў голас Невiдзiмкi - той крыкнуў так, быццам яго прывёў у шаленства нечакана востры боль.

Мiстэр Кас уварваўся ў гасцiную.

- Банцiнг, ён вяртаецца! - крыкнуў ён з парога. - Ратуйцеся!

Мiстэр Банцiнг стаяў ля акна i майстраваў сабе касцюм з камiннага дыванка i аркуша "Заходне-сярэйскай газеты".

- Хто вяртаецца? - спытаўся ён i так уздрыгнуў, што ледзьве не сапсаваў увесь свой касцюм.

- Невiдзiмка! - адказаў мiстэр Кас i падбег да акна. - Нам трэба ўцякаць адсюль. Ён б'ецца як шалёны. Проста як шалёны.

Цераз секунду ён быў ужо ў двары.

- Злiтуйся божа! - у жаху ўсклiкнуў Банцiнг, не ведаючы, на што адважыцца. Але тут з калiдора карчмы данёсся шум схваткi, i гэта спынiла ўсе яго разважаннi. Ён вылез у акно, хуценька прыладзiў свой касцюм i кiнуўся бегчы па вулiцы з усёй хуткасцю, на якую толькi былi здольны яго тоўстыя кароткiя ножкi.

Пачынаючы з той хвiлiны, калi пачуўся раз'юшаны крык Невiдзiмкi i мiстэр Банцiнг кiнуўся ўцякаць, устанавiць паслядоўнасць у ходзе айпiнгскiх падзей становiцца немагчымым. Можа, спачатку Невiдзiмка хацеў толькi прыкрыць адступленне Марвела з вузлом i кнiгамi. Але таму што ён увогуле не вызначаўся рахманым норавам ды яшчэ выпадковы ўдар канчаткова вывеў яго з сябе, ён стаў сыпаць ударамi направа i налева i бiць усiх, хто трапляўся пад руку.

Уявiце сабе вулiцу, запоўненую людзьмi, якiя бягуць, бразганне дзвярэй i бойку з-за зацiшных куточкаў, дзе можна было б схавацца. Уявiце сабе ўздзеянне гэтай буры на няўстойлiвую раўнавагу дошкi, пакладзенай на два стулы ў сталовай старога Флетчэра, i выклiканую гэтым катастрофу. Уявiце сабе перапалоханую парачку, якую заспела бедства на арэлях. А потым бура пранеслася, i айпiнгская вулiца, упрыгожаная флагамi i гiрляндамi, апусцела; толькi адзiн Невiдзiмка працягваў бушаваць сярод раскiданых па зямлi какосавых арэхаў, перакуленых парусiнавых шчытоў i раскiданых тавараў з латка гандляра ласункамi. Адусюль даносiўся стук аканiц i завалаў, i толькi дзе-небудзь, выяўляючы прысутнасць людзей, у кутку акна мiльгала вылупленае вока пад спалохана прыўзнятым брывом.

Невiдзiмка нейкi час забаўляўся тым, што разбiваў вокны ў карчме; затым прасунуў вулiчны лiхтар у акно гасцiнай мiсiс Грогрэм. Ён жа, напэўна, перарэзаў тэлеграфны провад за домiкам Хiгiнса на Эдэрдзiнскай дарозе. А затым, карыстаючыся сваёй незвычайнай здольнасцю, ён бясследна знiк, i ў Айпiнгу пра яго больш нiколi не было нi слыху нi дыху. Ён знiкнуў назаўсёды.

Але мiнула добрыя дзве гадзiны, пасля чаго першыя смельчакi адважылiся зноў выйсцi на пустынную айпiнгскую вулiцу.

Раздзел ХIII

МIСТЭР МАРВЕЛ ХАДАЙНIЧАЕ АБ АДСТАЎЦЫ

Калi ўжо пачало змяркацца i жыхары Айпiнга сталi баязлiва вылазiць з дамоў, пазiраючы на развалiны свайго няўдалага свята, па дарозе ў Брэмблхерст за букавым гаем цяжка крочыў нiзенькi каржакаваты чалавек у старым цылiндры. Ён нёс тры кнiгi, звязаныя разам нечым накшталт стракатай эластычнай стужкi, i вузел, загорнуты ў сiнi абрус. Яго чырвоны твар выказваў маркоту i знямогу, а ў паходцы была нейкая сутаргавая паспешлiвасць. Ён iшоў у суправаджэннi чужога, не свайго голасу i часта курчыўся пад дотыкам нябачных рук.

- Калi ты зноў уцячэш, - сказаў Голас, - калi ты зноў надумаешся ўцякаць...

- Госпадзi! - сказаў мiстэр Марвел. - I так ужо жывога месца на плячы не засталося.

- Чэснае слова, - працягваў Голас, - я цябе заб'ю.

- Я i не думаў уцякаць ад вас, - сказаў Марвел, ледзьве не плачучы. Клянуся вам. Я проста не ведаў, дзе трэба зварочваць, толькi i ўсяго. I адкуль я мог гэта ведаць? Мне i так дасталася як мае быць...

- I дастанецца яшчэ больш, калi не будзеш слухацца, - сказаў Голас, i мiстэр Марвел адразу замоўк. Ён надзьмуў шчокi, i вочы яго красамоўна выказвалi глыбокi адчай.

- Хопiць з мяне, што гэтыя аслы даведалiся пра маю тайну, а тут яшчэ ты надумаўся ўцячы з маiмi кнiгамi. Шчасце iх, што яны паспелi схавацца. А то... Нiхто не ведаў, што я нябачны. А цяпер што мне рабiць?

- Што мне рабiць? - прамармытаў мiстэр Марвел.

- Усё цяпер вядома. У газеты яшчэ трапiць? Усе будуць шукаць мяне, усе будуць насцярожаныя... - Голас моцна вылаяўся i замоўк.

Адчай на твары мiстэра Марвела ўзмацнiўся, i ён замарудзiў крок.

- Ну, рухайся, - сказаў Голас.

Прамежкi памiж чырвонымi плямамi на твары мiстэра Марвела пашарэлi.

- Не згубi кнiгi, боўдзiла! - сярдзiта сказаў Голас.

- Адным словам, - працягваў ён, - мне давядзецца скарыстаць цябе... Праўда, прылада няважная, але ў мяне няма выбару.

- Я нiкчэмная прылада, - сказаў Марвел.

- Гэта праўда, - сказаў Голас.

- Я самая кепская прылада, якую толькi вы маглi выбраць, - сказаў Марвел. - Я слабасiльны, - працягваў ён. - Я вельмi слабы, - паўтарыў ён, не дачакаўшыся адказу.

- Хiба?

- I сэрца ў мяне слабое. Ваша даручэнне я выканаў. Але, запэўнiваю вас, мне здавалася, што я вось-вось упаду.

- Так?

- У мяне i смеласцi i сiлы такой няма, якiя вам патрэбны.

- Я цябе падбадзёру.

- Лепш не трэба. Я не хачу сапсаваць вам усю справу, але гэта можа здарыцца. Раптам я спалохаюся цi разгублюся...

- Ужо пастарайся, каб гэтага не здарылася, - сказаў Голас спакойна, але цвёрда.

- Лепш ужо памерцi, - сказаў Марвел. - I гэта ж несправядлiва, працягваў ён. - Згадзiцеся самi... Мне здаецца, я маю права...

- Наперад! - сказаў Голас.

Мiстэр Марвел прыбавiў кроку, i нейкi час яны iшлi моўчкi.

- Вельмi цяжкая работа, - сказаў мiстэр Марвел.

Гэта заўвага нiяк не падзейнiчала. Тады ён вырашыў падступiцца з другога канца.