Выбрать главу

Дзень для свята выдаўся на славу — цёплы і ясны; на вясковай вуліцы выстраілася з дзесятак ларкоў і цір для стральбы, а на лужку перад кузняй стаялі тры паласатыя жоўта-карычневыя фургоны, а нейкія людзі ў маляўнічых касцюмах наладжвалі прылады для кідання какосавых арэхаў. Мужчыны былі ў сініх світэрах, дамы — у белых пярэдніках і модных капелюшах з вялікімі пёрамі. Відайер з «Чырвонай лані» і містэр Джэгерс, шавец, які таксама гандляваў старымі веласіпедамі, працягвалі папярок вуліцы гірлянду з нацыянальных флагаў і каралеўскіх штандараў (яны засталіся пасля святкавання шасцідзесяцігадовага юбілею каралевы Вікторыі).

А ў паўцёмнай гасцінай з занавешанымі вокнамі, куды трапляў толькі слабы прамень сонечнага святла, незнаёмец, напэўна, галодны і злосны, задыхаючыся ад гарачыні ў сваіх павязках, глядзеў праз цёмныя акуляры на аркуш паперы, пабразгваў бруднымі пляшачкамі і час ад часу страшэнна лаяў хлапчукоў, якія шумелі пад акном. У кутку ля каміна валяліся асколкі паўтузіна разбітых бутэлек, а ў паветры стаяў пах хлора. Вось усё, што нам вядома па расказах відавочцаў і па таму, у якім выглядзе быў пакой, калі ў яго ўвайшлі.

Каля паўдня незнаёмец раптоўна адчыніў дзверы гасцінай і спыніўся на парозе, пільна ўзіраючыся на трох-чатырох чалавек, якія стаялі каля стойкі.

— Місіс Хол! — крыкнуў ён.

Нехта неахвотна выйшаў з пакоя, каб паклікаць гаспадыню.

З'явілася місіс Хол, некалькі задыхаючыся, але даволі рашучая. Містэр Хол яшчэ не вярнуўся. Яна ўсё ўжо абдумала і з'явілася з невялікім падносікам у руках, на якім ляжаў неаплачаны рахунак.

— Вы хочаце заплаціць па рахунку? — спытала яна.

— Чаму мне не прынеслі сняданак? Чаму вы не згатавалі мне паесці і не адказвалі на званкі? Вы думаеце, што я магу абыходзіцца без ежы?

— А чаму вы не заплацілі па рахунку? — адказала місіс Хол. — Вось што я жадала б ведаць.

— Яшчэ тры дні таму я сказаў вам, што чакаю перавода…

— А я яшчэ тры дні таму сказала вам, што не буду чакаць ніякіх пераводаў. Нечага бурчэць, што сняданак позніцца, калі па рахунку пяць дзён не аплачана.

Незнаёмец коратка, але энергічна вылаяўся.

— Лягчэй, лягчэй! — пачулася з распівачнай.

— Я папрашу вас, спадар, трымаць сваю лаянку пры сабе, — сказала місіс Хол.

Незнаёмец замоўк і стаяў на парозе, падобны на раззлаванага вадалаза. Усе наведвальнікі карчмы адчувалі, што перавага на баку місіс Хол: наступныя словы незнаёмца пацвердзілі гэта.

— Паслухайце, галубка… — пачаў ён.

— Я вам не галубка, — сказала місіс Хол.

— Я сказаў вам, што не атрымліваў яшчэ перавода…

— Ды які там перавод, — сказала місіс Хол.

— Але ў кішэні ў мяне…

— Тры дні таму вы сказалі, што ў вас і савярэна не набярэцца.

— Ну, а цяпер я знайшоў пабольш.

— Ого! — пачулася з распівачнай.

— Хацела б я ведаць, дзе ж гэта вы знайшлі грошы? — сказала місіс Хол.

Гэта заўвага, мусіць, вельмі не спадабалася незнаёмцу. Ён тупнуў нагой.

— Што вы хочаце гэтым сказаць? — спытаўся ён.

— Толькі тое, што я хацела б ведаць, дзе вы знайшлі грошы, — сказала місіс Хол. — І перш чым падаваць вам рахункі, гатаваць сняданак і ўвогуле штосьці рабіць для вас, я папрашу вас растлумачыць некаторыя рэчы, якіх я не разумею і ніхто не разумее, але якія мы ўсе хочам зразумець. Я жадаю ведаць, што вы рабілі наверсе з маім крэслам; я хачу ведаць, як гэта ваш пакой аказаўся пусты і як вы зноў туды трапілі. Мае пастаяльцы ўваходзяць і выходзяць праз дзверы — такое ў мяне правіла; вы ж робіце па-другому, і я хачу ведаць, як вы гэта робіце. І яшчэ…

Незнаёмец раптам падняў сціснутыя кулакі ў пальчатках, тупнуў нагой і крыкнуў: «Стойце!» — так шалёна, што місіс Хол адразу ж замоўкла.

— Вы не разумееце, — сказаў ён, — хто я і што я такое. Я пакажу вам. Як бог свят, я пакажу вам! — З гэтымі словамі ён прыклаў адкрытую далонь да твару і тут жа адняў яе. На месцы сярэдняй часткі твару зеўрала пустая яміна. — Трымайце, — сказаў ён і, ступіўшы да місіс Хол, падаў ёй штосьці. Не адводзячы вачэй ад яго твару, які так змяніўся, місіс Хол машынальна ўзяла працягнутую рэч. Затым, разгледзеўшы гэтую рэч, гучна ўскрыкнула, кінула яе на падлогу і адступіла назад. Па падлозе, стукаючы, як пустая кардонка, пакаціўся нос — нос незнаёмца, чырвоны і бліскучы!

Потым ён зняў акуляры, і ўсе вылупілі вочы ад здзіўлення. Ён зняў капялюш і шалёна пачаў зрываць бакенбарды і бінты. Яны не адразу паддаліся яго намаганням. Усе замерлі ад жаху.