Выбрать главу

— Цікава!

— Не магу гэта растлумачыць. Кошка, зразумела, была забінтавана і звязана, і я не баяўся, што яна збяжыць. Але яна прачнулася, калі ператварэнне яшчэ не зусім закончылася, і стала жаласліва мяўкаць, і тут пачуўся стук у дзверы. Стукала старая, якая жыла ўнізе і падазравала мяне ў тым, што я займаюся вівісекцыяй, — п'яніца, у якой на свеце нічога і нікога не было, акрамя гэтай кошкі. Я паспяшаўся ўжыць хлараформ, кошка замоўкла, і я прачыніў дзверы. «Гэта ў вас кошка мяўкала? — спыталася яна. — Ужо ці яе мая?» — «Не, вы памыліліся, тут няма ніякай кошкі», — адказаў я даволі ветліва. Яна не вельмі паверыла і паспрабавала зазірнуць у пакой. Мусіць, дзіўным здаўся ёй мой пакой: голыя сцены, вокны без фіранак, складны ложак, газавы рухавік у дзеянні, свячэнне апарата і слабы дурманлівы пах хлараформа. Нарэшце, ёй давялося задаволіцца гэтым і адправіцца ні з чым.

— Колькі часу патрэбна на гэта? — спытаўся Кемп.

— На дослед з кошкай пайшло гадзіны тры-чатыры. Апошнія зніклі косці, сухажыллі і тлушч. А таксама кончыкі афарбаваных валаскоў шэрсці. І, як я ўжо казаў, радужнае рэчыва на задняй сценцы вока не знікла.

Наступіла ноч, перш чым я закончыў дослед: нічога ўжо не было бачна, акрамя туманных плямаў замест вачэй і кіпцюроў. Я спыніў рухавік, намацаў і пагладзіў кошку, якая яшчэ не апрытомнела, і, развязаўшы яе, пакінуў спаць на нябачнай падушцы, а сам, адчуваючы сябе страшэнна стомленым, лёг у пасцель. Але заснуць я не мог. У галаве праносіліся няясныя бязладныя думкі. Зноў і зноў перабіраў я ўсе падрабязнасці толькі што праведзенага доследа ці забываўся ліхаманкавым сном, і мне здавалася, што ўсё навакольнае становіцца няясным і знікае, і нарэшце, сама зямля знікае ў мяне з-пад ног, і я правальваюся, падаю некуды, як бывае толькі ў кашмары… Каля дзвюх гадзін ночы кошка прачнулася і стала бегаць па пакоі, жаласліва мяўкаючы. Я паспрабаваў заспакоіць яе ласкавымі словамі, а потым вырашыў выгнаць. Помню, як я быў уражаны, калі запаліў запалку: я ўбачыў два круглыя зялёныя вокі, якія свяціліся, а вакол іх — нічога. Я хацеў даць ёй малака, але яго не аказалася. Яна ніяк не супакойвалася, села каля дзвярэй і працягвала мяўкаць. Я пастараўся злавіць яе, каб выпусціць з акна, але яна не давалася ў рукі, яна знікала. То тут, то там, у розных кутках пакоя чулася яе мяўканне. Нарэшце я адчыніў акно і стаў бегаць па пакоі. Магчыма, яна напалохалася і выскачыла ў акно. Больш я яе не бачыў і не чуў.

Потым, бог ведае чаму, я стаў успамінаць пахаванне бацькі, халодны вецер, які дзьмуў на схіле ўзгорка… Так працягвалася да самай раніцы. Адчуваючы, што мне не заснуць, я падняўся і, замкнуўшы за сабой дзверы, накіраваўся бадзяцца па ціхіх ранішніх вуліцах.

— Няўжо вы думаеце, што і цяпер па свеце гуляе нябачная кошка? — спытаўся Кемп.

— Калі толькі яе не забілі, - адказаў Невідзімка. — А чаму б і не?

— Чаму б і не? — паўтарыў Кемп і папрасіў прабачэння: — Прабачце, што я перапыніў вас.

— Напэўна, яе забілі, - сказаў Невідзімка. — Чатыры дні яна была яшчэ жывая — гэта я ведаю: яна, відавочна, сядзела пад плотам на Грэйт-Тычфілд-стрыт, там сабраўся натоўп разявак, якія стараліся зразумець, адкуль чуецца мяўканне.

З хвіліну ён маўчаў, потым зноў хутка загаварыў:

— Я вельмі ясна помню гэтую раніцу: я, напэўна, прайшоў усю Грэйт-Портленд-стрыт, таму што помню казармы на Олбэні-стрыт і кавалерыстаў, якія выязджалі адтуль. У рэшце рэшт я апынуўся на вяршыні Прымроз-хіла. Я адчуваў сябе зусім хворым. Быў сонечны, студзеньскі дзень. У гэты год, перш чым выпаў снег, надвор'е стаяла яснае, марознае. Мой стомлены розум стараўся ахапіць абставіны, скласці план дзеянняў.

Я са здзіўленнем пераканаўся, што цяпер, калі я амаль ужо дасягнуў запаветнай мары, гэта зусім не радуе мяне. Я быў занадта стомлены; ад страшнага напружання амаль чатырохгадовай бесперапыннай працы ўсе мае пачуцці прытупіліся. Мною авалодалі абыякавасць, вяласць, і я дарэмна спрабаваў вярнуць гарэнне першых дзён работы, тое моцнае імкненне да адкрыццяў, якое дало мне сілу спакойна загубіць старога бацьку. Я страціў цікавасць да ўсяго. Але я разумеў, што гэта часовы стан, выкліканы стомленасцю і бяссонніцай, і што калі не лекі, дык адпачынак вернуць мне ранейшую энергію.

Ясна я ўсведамляў толькі адно: справу неабходна давесці да канца. Неадчэпная ідэя ўсё яшчэ валодала мной. І зрабіць гэта трэба як мага хутчэй, я ж патраціў ужо амаль усе грошы. Я азірнуўся навокал, паглядзеў на дзяцей, якія гулялі і за якімі назіралі нянькі, і пачаў думаць аб тых фантастычных перавагах, якімі можа карыстацца ў гэтым свеце нябачны чалавек. Я вярнуўся дадому, крыху паеў, прыняў вялікую дозу стрыхніну і лёг спаць, не распранаючыся, на непрыбранай пасцелі… Стрыхнін, Кемп, выдатны ўзбуджальны сродак і не дае чалавеку падаць духам.