— Едзьце на чыгуначны вакзал, — усхвалявана сказаў Дубровiч таксiсту.
Той згодна кiўнуў галавой, павялiчыў хуткасць, i раптам Гай убачыў у яго на руках белыя пальчаткi.
Кроў зазвiнела ў галаве, пачала, здаецца, ламаць скронi.
— Што гэта? — спытаў Гай.
— Вы аб чым? — не зразумеў таксiст.
— Спякота, а ў вас на руках пальчаткi.
— Ну й што? Мне так падабаецца, — усмiхнуўся таксiст, але вочы былi напружаныя, суровыя.
— Неадкладна здымiце, пакажыце свае рукi. Я хачу iх убачыць.
— А я цябе, жлоб, хачу ўбачыць у труне ў белых тапках, — адказаў таксiст i раптам, кiнуўшы руль, схапiў Гая за горла.
Дубровiчу ўдалося вывернуцца. Усiм целам ён падаўся назад, але вялiкiя рукi ў белых грубых пальчатках цягнулiся да яго.
"Зараз машына загрымiць у кювет, — падумаў Гай. — Не ведаю, што застанецца ад гэтага пярэваратня. Ад мяне ж — адны костачкi".
Кулаком ён ударыў таксiста, стараючыся патрапiць у скiвiцу. Але ўдар прыйшоўся ў грудзi i прабiў iх, прарваў, бо пад кулаком была не пругкая чалавечая плоць, а нейкая рыхлая маса, нейкая вата. Ад нечаканасцi i агiды пацямнела ўваччу. Стварэнне, якое толькi што было таксiстам i даволi спрытна i ўмела ўпраўлялася з аўтамабiлем, на вачах пачало набываць фiялетава-чырванаваты колер. Такiм робiцца корань у грыба падасiнавiка пасля таго, як яго зрэжуць.
Па рацыi Гай перадаў дыспетчару, што на лiнii ў горадзе i ў прыгарадах могуць працаваць i, вядома ж, працуюць вадзiцелi-пярэваратнi, хiтрая агрэсiўная пятая калона СЦ.
— У iх няма цела, — дадаў ён.
— Як? — асекся голас у маладзенькай дзяўчыны-дыспетчара. — Як вы сказалi?
— У iх няма цела, — паўтарыў Дубровiч.
— А як жа яны кiруюць машынамi?
— Шлая мая, у iх няма чалавечага цела, — стараючыся не раздражняцца, пачаў цярплiва тлумачыць Гай. — Напрыклад, вось гэты прыгажунчык, што сядзiць побач са мной, з выгляду самы сапраўдны каўбой, супермэн, адным словам, але ўвесь ён нашпiгаваны нейкай ватай i нейкiм пiлавiннем.
— I вам не страшна? — цiха-цiха спыталася дыспетчарка.
Гай не адказаў, выключыў рацыю. Увесь гэты час ён вёў аўтамабiль, скiнуўшы фiялетавыя (нават пальчаткi зрабiлiся фiялетавымi!) адразу памякчэлыя робатавы рукi з руля. Потым ён наогул надумаў ачысцiць ад пярэваратня салон. Цiскануў на тормаз, хацеў адчынiць дзверцы, але аўтамабiль не слухаўся, нёсся, як раз'ятраны звер, па шашы. Гай быў вопытнейшым шафёрам, мог, калi трэба, з завязанымi вачыма кiраваць машынай, ведаў, адчуваў у ёй кожную маленькую гаечку, i ён зразумеў, што стаiць за нечаканым бунтам аўтамабiля. Аўтамабiль таксама быў фiкцыяй, падробкай, муляжом, называй як хочаш. Аўтамабiль быў жывой iстотай, якая дзёрзка не падпарадкоўвалася чалавеку, хацела яго забiць, знiшчыць.
— Спынiся, чортава калымага! — у адчаi закрычаў Дубровiч, зноў i зноў нацiскаючы на тормаз.
Раптам аўтамабiль рэзка рвануўся на сустрэчную паласу руху, намерваючыся ўдарыцца — лоб у лоб — з вялiзным цяжкiм малакавозам. У апошняе iмгненне шафёр малакавоза вiльнуў убок i люта пагразiў Гаю кулаком.
— Бунт аўтамабiля! — закрычаў у рацыю Гай. — Прашу дапамогi! Прашу тэрмiновай дапамогi!
— Дзе вы знаходзiцеся? — спытаў у яго строгi басавiты мужчына, пэўна, афiцэр ДАI.
— На шашы Вiльнюс — Менск, у раёне Новай Вёскi! Аўтамабiль, не ведаю, як i называць гэту пачвару, пастаянна кiдаецца на сустрэчныя слупы i машыны! У мяне мярцвеюць рукi! Вось ён хоча скокнуць у кювет!
Гай заскрыгатаў зубамi, у чарговы раз не дазволiўшы аўтамабiлю самалiквiдавацца.
— Дапамажыце! — крычаў ён.
З неймавернай хуткасцю пачаў расцi, раздзiмацца руль i неўзабаве прыцiснуў Дубровiча да сядзення, ды так, што не прадыхнуць. Адначасова пачулася лёгкае шыпенне. У салоне запахла нечым гаркавата-салодкiм. Гай адчуў, як пачынаюць злiпацца павекi. "Сонны газ", — здагадаўся ён. У смяротнай тузе заныла сэрца. Ён убачыў на заднiм сядзеннi цяжкую металiчную гантэлю. "Навошта ў машыне гантэля? — мiльганула ў галаве, якая ўжо клявала носам, вялая думка. — Пэўна, ёю пярэварацень збiраўся трушчыць чарапы людзям". Гай схапiў гантэлю, заплюшчыўшы вочы, што ёсць сiлы ўдарыў ёю па ветравым шкле. Дзве мэты ставiў ён перад сабой — упусцiць у салон свежае паветра i прычынiць гэтаму стварэнню, гэтаму самазабойцу боль. Але шкло толькi злёгку прагнулася, нi трэшчынкi не з'явiлася на iм. Гэта даканала Гая. "Карачун мне… Канец", — падумаў ён.
У гэты час над шашой нiзка праляцеў патрульны верталёт ДАI, за iм другi, трэцi. Яны пачалi скiдваць на асфальтавае палатно гумовыя дарожкi, спрэс утыканыя вострымi жалезнымi шыпамi.
— Трымайцеся, — звязаўся з аўтамабiльнай рацыяй пiлот верталёта. Зараз гэты шустрачок наколецца на шпiльку, i ўсё будзе о'кэй.
Але аўтамабiль — верталётчыкi аж разiнулi раты ад здзiўлення — пачаў пераскокваць праз дарожкi, рэзка вiляць у бакi, аб'язджаючы iх.
— Ну й слаламiст, — здзiўлена прысвiснуў пiлот. — Застаецца адно страляць па шынах.
Верталёты знiзiлiся амаль да ўзроўню шашы i, летучы на шалёнай хуткасцi ўслед за аўтамабiлем, адкрылi ўраганны кулямётны агонь. Кулi, чыркаючыся аб асфальт i рыкашэцячы, высякалi доўгiя яркiя iскры. Нарэшце лопнула задняя шына, аўтамабiль крутнуўся, спынiўся. Гаю падалося, што ён застагнаў.
Пiлоты падбеглi, зубiламi рассеклi дзвярныя петлi, iначай Гай, у якога пачыналiся ўжо галюцынацыi ад невядомага гаркавата-салодкага газу, сканаў бы ў салоне. Яго выцяглi, далi вады. Ён зрабiў глыток i рухнуў на гарачы смуродлiвы асфальт.
— Гэта Гай Дубровiч, — сказаў адзiн з пiлотаў. — Ранавата ён страцiў прытомнасць. Пратрымайся ён хаця б сотую долю секунды, i я сказаў бы яму, што ягоны сын Клён жывы, цэлы i непашкоджаны толькi што вярнуўся на Зямлю з планеты Вар.
XIV
Радаслаў Буслейка, Вера Хрысцiнюк i Клён Дубровiч, збегшы ад натоўпу журналiстаў, якiя дзеля iнтэрв'ю гатовы былi расшкуматаць iх на дробныя кавалачкi, у спадарожную машыну, а потым, нiкiм не заўважаныя, шчаслiвыя, ускочылi ў перапоўнены людзьмi вагон менскага метро, паехалi ў цэнтр горада. Меркавалася, што першнаперш заедуць яны на вулiцу Заслаўскую, у кватэру сям'i Дубровiчаў.
— Лоўка мы абвялi вакол пальца ўсiх гэтых букетаносцаў, - смяяўся Клён.
Ён з прагнай радасцю ў вачах глядзеў на людзей, на плямы святла, што ўспыхвалi i праляталi, успыхвалi i праляталi ў вокнах вагона. Ён гатоў быў крычаць вагону, прыспешваць яго: "Хутчэй! Хутчэй!", бо так не цярпелася ўбачыць родны дом, сваю вулiцу, мацi, бацьку.
— Так, букетаў было, як пiшуць журналiсты, поўнае мора i цэлы акiян, задаволена сказаў Буслейка. — Як глянуў я — а ўвесь аэрадром у адных букетах. I гэта ж трэба кожнаму, хто табе букет падрыхтаваў, пакланiцца, усмiхнуцца, горача пацiснуць руку. Не, што нi кажыце, а своечасова мы збеглi.
Вера Хрысцiнюк закахана пазiрала на яго. З вясёлым здзiўленнем увесь гэты час яна адчувала сябе быццам трошкi п'янаватай, хоць, вядома ж, нi кроплi вiна не пабывала ў яе роце. "Якое шчасце пасля такiх выпрабаванняў i жахаў зноў вярнуцца на Зямлю, — расчулена думала Вера, — якое шчасце ехаць у гэтым цесным дрогкiм вагоне i бачыць каля сябе Радаслава, моцнага прыгожага чалавека, роднага чалавека на роднай зямлi". Яна адчувала, што катастрафiчна топiцца, iдзе на дно сiнiх iскрыстых вачэй стрэсаператара. Ёй успамiналiся словы славутага пiсьменнiка, вычытаныя ў кнiжцы пра каханне: "Мужчына i жанчына, стойце тварам да твару, душа да душы. Не рассячэ вас нiякi меч".