"Забрацца б сюды ўзімку. Прыпасаў набраць, свечак. Сядэець сярод снягоў, паліць печку. Працаваць, думаць, на лыжах хадзіць. I каб побач была тая, каго любіш. I каб нікога больш не бачыць са старых сяброў... нават шэфа..."
Але і зараз цудоўна. Ля сцен – сонечнае мора гіганцкай папараці, над дахам – зялёная светлая хмара арэхавай лістоты. Над ёй – піхты і цёмныя бальзамічныя кедры. А вышэй за ўсё – горы.
На цурбанках сядзелі два невядомыя, апранутыя па-таежнаму. Лысаваты смешны мужчына год пад сорак і жанчына сціплай, харошай прыгажосці, значна маладзейшая за яго.
– Во, Тацяна, – з бязмерньш здзіўленнем сказаў мужчына, – бач, Гражынка нашая дзікага хлопца ў тайзе спаймала. Вядзе.
– Па-мойму, гэта ён яе вядзе, – са светлай усмешкай сказала жанчына. – Пад руляй.
– Мядзведзь іх там ведае, хто каго вядзе...
Мужчына распраўляў матылёў, дастаючы іх з марылкі. Прыціскаў разгорнутыя крыльцы, нават не гледзячы, што робяць ягоныя рукі. Узняўся насустрач Будрысу.
– Сакрат. Ласкоўскі маё прозвішча. А гэта – мая чвэрць.
Тацяна ў параўнанні з волатам-мужам была сапраўды мініяцюрная. Стройненькая, танюткая – ён мог бы яе на далоні ўзняць.
Пазнаёміліся.
– Парахавы Севярын, – сказаў Сакрат. – Са стрэльбай. Мужныя рукі пахнуць травамі і порахам. Ото цяпер я за нашу дзяўчыну не баюся.
– Дзядзька Сакрат, – сказала Гражына, – ну як не сорамна!
– А што, хіба трэба баяцца? – са страшэнным здзіўленнем і наівам спытаў Сакрат.
– Баяцца не трэба, – з раптоўнай сухасцю сказала яна.
– Матылёвы Сакрат, – сказала Тацяна. – Кіньце, калі ласка, вашы кепікі. У вашага вялікага цёзкі жарты былі разумнейшыя.
– Ды я што? Я, можна сказаць, і нічога. Я – харошы...
– Ведаю, – вельмі проста сказала Тацяна.
Яна, відаць па ўсім, з першага позірку зразумела ўсё тое дзіўнае, што стаяла паміж маладымі людзьмі. Іхнюю звязанасць, няёмкасць і нават неразуменне таго, што з імі робіцца. Неразуменне другога і самога сябе.
– Сядайце, Севярын, – сказала Гражына, – зараз каву піць будзем. А пасля вы пойдзеце з Сакратам па матылёў. "Порхать средь кашки по лугам".
Голас быў абыякава-іранічны. I зноў Будрыс здзівіўся зменлівасці гэтай вельмі жаноцкай, малой істоты. Ён не чакаў іншай сустрэчы, і, аднак, усё гэта неяк непрыемна ўразіла яго.
– Цікавыя матылі? – глуха спытаў ён.
– Страшэнна цікавыя, – сказаў Сакрат. – Тут увогуле багата. Нават ёсць два віды індамалайскай фауны. Д'ябал іх ведае, як яны сюды забрылі!
– Ты б яму, Сакрат, яшчэ лекцыю прачытаў, – сказала Тацяна. – Яму не словамі дундзець, яму паказваць трэба. Вы аксаміт амурскі ведаеце? Унь ён.
Дрэва з ажурнай кронай стаяла непадалёк. З ажурнай кронай і мяккай нават на позірк карою ствала, сапраўды аксаміцістай, змаршчакаватай унізе, нібы напятай уверсе.
– Бачыце, якое дзіва можна на ім лавіць!
Матылі былі памерам у раскінутую далонь – сантыметраў на дваццаць. Вясёлкавыя, экзатычныя – ніколі чалавек не здолеў бы стварыць нічога падобнага.
– Ветразнік Маака, – сказала Тацяна. – А вось яшчэ. Гэта ксут. А гэтага тут называюць сінім махаонам. Які ён сіні?! Ён жа чорны махаон. Чорна-зялёны.
– А што... – сказаў Гражыне Севярын. – Дзіва!
– Хіба яшчэ такое дзіва бывае, як іх уначы лавіць, – чамусьці вельмі стрымана сказала Тацяна.
Будрыс заўважыў позірк, якім яна абмянялася з мужам, і зразумеў, што вось гэтым вельмі добра і што яны нізавошта на свеце не абмяняюць свайго вандроўнага лёсу. I яму стала трохі сумна.
...Яны не ведалі, што ім казаць адзін аднаму. I няёмкасць гэтая рабілася ўсё болыш неадольнай.
– Што вы бачылі сваім свежым вокам? – спытала дзяўчына.
– Амур нешта непакоіўся. I гэтыя... як іх... крумкачы, вароны... Ну, дзюбастыя такія... зграяй дрэва абселі.
– Японскія даўгадзюбыя. – Яна раптам устала. – Ах, як жа гэта вы? Якая нядбайнасць! Слепата!
Нібы ўзрадавалася, што можна нейкім дзеяннем разбіць няёмкасць.
– Дзяўчынка, – з перасцярогай сказала Тацяна, – не будзь зласлівай. Адкуль ён мог ведаць?
– У чым справа? – спытаў Севярын.
– Справа ў тьм, – сказаў Сакрат, – што там, непадалёк, нехта паміраў... або быў забіты. Вароны чакалі, пакуль памрэ.
– Чалавек? .
– Наўрад... Але хто ведае...
Севярын устаў, скінуў рукзак.
– Я павінен быў здагадацца. Прабачце. Я пайду туды.
I ўклаў патроны ў дубальтоўку. Пайшоў да рэчкі. Яму здалося, што Тацяна сказала нешта. Рэзкім тонам. Тонам, у якім пераважаў дакор. Яму было ўсё адно. Ён злаваўся на дзяўчыну, але найбольш злаваўся на сябе. Якога д'ябла яго панесла сюды! I гэтыя думаюць чорт ведае аб чым. I яна. Ды і што можна падумаць! Прыцёгся, ёлупень, галава дурная! Хіба магчыма загадзя ведаць, як зразумеюць твае ўчынкі людзі? Будуць яны верыць у чысціню тваіх намераў або не?