Чорная панна Нясвіжа

Бона. Колькі?

Мнішак. Два дукаты. Але што… што гэтыя два дукаты ў параўнанні з тымі васьмістамі, што гэты пушчанскі змей выцыганіў з мяне. Больш таго, ад’язджаючы, я забыўся ў ласкавай панны гэтую гадасць, гэтую атруту на стале… Не дай Бог яна вып’е яе!

Бона. Хіба вы не папярэдзілі яе?

Мнішак. Як можна, найяснейшая каралева, як можна! Канечне, папярэдзіў. Усё расказаў. I пра шэсць месяцаў, і пра тое, што аддаў за бутэлечку аж дзевяцьсот дукатаў гэтаму ваўкалаку з пушчы.

Бона (падае кашэль). Вось тысяча дукатаў. Наперад будзьце разумнейшымі, калі сустракаеце чараўнікоў. I пра гэта… не варта нікому расказваць…

Мнішак. О, што вы, каралева?! Як можна. Хіба сабе я вораг? Хіба я хачу, каб над маёй дурнотай насміхаліся людзі? Слова говару, я пра гэта забыўся і ніколі не ўспомню. Нават на споведзі.

Бона.

Няхай мне падрыхтуюць экіпаж.

Мнішак.

Куды паедзе каралева?

Бона.

У Вільню!

Вільня. Палац Барбары Радзівіл.

Уваходзіць Барбара.

Барбара.

Паехаў ты, і добрае усё
З табою з Вільні з’ехала таксама.
Змрок надышоў, і холадна паўсюль.
Завялі ружы, і камін не грэе,
I сад ля замка сумны. I пусцее.
Цябе я, любы, ўдзень і ўночы сню,
Балюча слухаць пра цябе хлусню.
Пачуй здалёку голас сэрца мой,
Прыйдзі. Прыйдзі хутчэй! I супакой.

Уваходзяць Радзівілы.

Радзівіл Чорны.

Мы з Кракава.

Барбара.

I што там?

Радзівіл Руды. Жыгімонт, парушыўшы ўсе межы прыстойнасці… сам… сам паехаў сватацца да Габсбургаў!

Барбара.

Гэта няпраўда!

Радзівіл Чорны.

Праўда! Пра гэта пляткарыць уся Польшча!

Радзівіл Руды.

Ён каралеве-маці гаварыў:
Прынцэса найцудоўнейшая ў свеце!
Яе ён любіць! Будзе на каленях
Прасіць яе рукі. Бо ён кахае!
Цябе учора. Сёння ўжо яе!

Барбара.

Няпраўда гэта.

Радзівіл Руды.

Праўда!

Барбара.

Сэрцам чую…
Ён мне не здрадзіў… Ён душою тут.

Радзівіл Руды.

Было б найлепш, калі б ён быў тут целам.
Ты… не цяжарная? Нам шчыра адкажы.

Барбара.

Мы ўжо раней пра гэта гаварылі.

Радзівіл Руды.

Ты ўпэўнена?

Барбара.

Мне не дванаццаць год.

Радзівіл Чорны.

Але чаму?

Барбара.

Не ведаю! Напэўна,
Бог у жыцці не дасць яму дзяцей.

Радзівіл Чорны.

Дык што, карона будзе без нашчадка?

Радзівіл Руды.

Барбара… ты павінна нарадзіць…

Барбара.

Ды як?

Радзівіл Руды.

Як хочаш. У яго
Дзіця ў Вялікім княстве застанецца.
А ў Кракаве ніводная прынцэса
Яму яго ніколі не народзіць.
Барбара… Ты павінна нарадзіць!

Барбара.

Ды ад яго дзіця ў мяне не будзе!

Радзівіл Руды.

Было б дзіця… Няхай не ад яго…

Барбара.

А ад каго… яшчэ?.. Што ты гаворыш!?
Мне, значыць, трэба з некім… Божа мойі
Я, мабыць, сплю цяпер… Але так брыдка.
Што зараз я прачнуся…