Бжэнка. I няпраўда, што я такая і гэткая… Самі ж спачатку бедную паненку да ложка зацягнуць, самі ж усю ноч без перадыху спакушаюць, а потым і я ж сама вінаватая. I мяне ж у манастыр! За што? Хіба я магла сілай спакусіць свайго святога айца, калі ён высокі, як вы, пане, ды яшчэ й таўсцейшы… Я яму каюся, а ён мае грудзі цісне… I мне інквізіцыя. I мне манастыр!
Радзівіл Чорны. Даволі.
Бжэнка. Маўчу.
Радзівіл Чорны.
Магутны Бог! Вось два твае стварэнні
Цудоўныя… Адно напоўніў ты
Высакародствам, розумам, пяшчотай,
Ў другім — прытулак бруду і граху.
Мнішак.
На свеце трэба ўсё… ураўнаважыць.
Ні святасць грэх, ні грэх не спляжыць святасць.
Ты, Бжэнка, лепей князю заспявай.
Бжэнка (спявае).
На моры вутачка купалася,
Пакупалася, у бор паляцела,
У барочку шчыранька грагаць стала: —
Дзе ж мае дзетачкі падзяваліся?
Ад майго гняздзечка адчураліся.
Дзе ж мае дзетачкі падзяваліся?
Ад майго гняздзечка адчураліся.
З’яўляецца Жыгімонт.
Жыгімонт (крычыць нема).
Барбара! Любая Барбара!
Каханая! Хадзі! Хадзі сюды!
Я ведаў, што ты вернешся ў Нясвіж…
Я абдыму цябе… Я ў гэта верыў…
Абдымае Бжэнку. Навальнічная бліскавіца. Жыгімонт падае.
Мнішак.
О літасцівы Божа, ён памёр!
Бжэнка.
Ну вось ізноў. Ізноў я вінавата…
Радзівіл Руды (схіляецца).
Цішэй… Заснуў… Заснуў нарэшце ён.
Радзівіл Чорны.
І дзякуй Богу… Доўгім будзе сон…
Выносяць караля.
Мнішак (Бжэнцы).
А ты ідзі цяпер гуляць па парку.
Ды блізка да людзей не падыходзь,
Спявай ціхутка… Можаш і паплакаць,
I застагні, усхліпні мімаходзь.
Хай думаюць, Барбара зноў прыйшла
I ў замку тут прытулак свой звайшла.
Выходзяць.
Вільня, 1543 год. Сад перад палацам Барбары Радзівіл. Ноч.
Уваходзіць Барбара.
Барбара.
Баль адшумеў, і ціша навакол.
У чорным небе дрэмле ясны месяц,
Абліты цьмяным срэбрам лес і дол,
I болей не чутно птушыных песень.
Усімі зоркамі мяне цалуе ноч,
Ласкавы ветрык лашчыць, лашчыць грудзі,
I гладзіць цемра мне павейкі воч…
Я зведаю… чаго не зведаць людзям…
З’яўляецца каралевіч Жыгімонт.
Жыгімонт.
Барбара.
Жыгімонт.
Я пабачыў…
Што ўбачыць хіба можа толькі Бог.
Барбара.
Жыгімонт.
Гэта абурэнне…
Прымусіла прыстойнасць растаптаць.
Зірнуць на тое, ад чаго аслепнуць
Навекі можна…
Барбара.
Значыць, вы сляпы…
Цяпер кажыце ваша абурэнне,
А потым абурацца буду я…
Жыгімонт.
Як дазваляць, каб цемра цалавала
Такія вусны… Каб вятрыска мог
Брыльянты найкаштоўнейшыя лашчыць?
Ці ноччу вас кахае толькі ноч?
Куды ж глядзяць прыгожыя ліцвіны?
Барбара.
Усё! Даволі! Прэч! Сыдзіце з воч!
А то я закрычаць павінна буду.
Жыгімонт.
Ды вам нашто крычаць? Я закрычу:
Літва! Твая багіня сёння ноччу
Кахала месяц, той кахаў яе.
Я ўбачыў нерэальнае каханне
I з зайздрасці свяціла захінуў
Свінцона-чорнай хмарай.
Барбара.
Жыгімонт.
Барбара.
Ну, а цяпер пайшоў…
Да сціплых паннаў ходзяць госці ранкам.