Зняважанаму, поўнаму раскаяння Дзіку раптам падалося, што юная лэдзі рассмяялася.
Ён узняў галаву і ўбачыў пры святле вогнішча, што яна глядзіць на яго неяк дзіўна, але зусім не сярдзіта.
— Васпані! — усклікнуў ён, мяркуючы, што смех толькі пачуўся яму, хаця яе пацяплелы твар даваў яму надзею, што ён крануў яе сэрца. — Васпані, вам мала гэтага? Я адмаўляюся ад усіх радасцей жыцця, каб загладзіць зло, якое я прычыніў. Я сваімі малітвамі забяспечу рай лорду Райзінгэму. Я адмаўляюся ад усяго ў той самы дзень, калі быў пасвечаны ў рыцары і лічыў сябе самым шчаслівым маладым джэнтльменам на зямлі!
— О, хлопчык, — сказала яна, — слаўны хлопчык!
І, на вялікае здзіўленне Дзіка, яна спачатку вельмі пяшчотна выцерла слёзы з яго шчок, а потым, нібы падпарадкоўваючыся раптоўнаму прымусу сэрца, абвіла яго шыю рукамі, прыцягнула да сябе і пацалавала. І прастадушны Дзік зусім збянтэжыўся.
— Вы тут начальнік, — вельмі весела сказала яна, — і вы павінны есці. Чаму вы не вячэраеце?
— Дарагая пані Райзінгэм, — адказаў Дзік, — я хачу, каб палонніца мая паела першая. Сказаць папраўдзе, раскаянне перашкаджае мне глядзець на ежу. Я павінен пасціцца і маліцца, дарагая лэдзі.
— Завіце мяне Алісіяй, — сказала яна. — Мы ж з вамі старыя сябры, ці не так? А цяпер давайце я буду есці разам з вамі: я — кавалак, і вы — кавалак, я — глыток, і вы — глыток. Калі вы нічога не будзеце есці, і я не буду; а калі вы з'ясце шмат, і я наемся, як араты.
З гэтымі словамі яны ўзяліся за яду, і Дзік, у якога быў цудоўны апетыт, узяў з яе прыклад, спачатку з неахвотай, але паступова з усё большым натхненнем і стараннем. У рэшце рэшт ён нават перастаў сачыць за тою, якая служыла яму прыкладам, і добра ўзнагародзіў сябе за турботы і хваляванні дня.
— Утаймавальнік ільвоў, — сказала яна нарэшце, — хіба вам не падабаюцца дзяўчаты ў мужчынскім адзенні?
Месяц ужо ўзышоў, і цяпер яны толькі чакалі, калі адпачнуць стомленыя коні. Пры месячным святле ўсё яшчэ раскайваючыся, але ўжо добра адпачыўшы, Рычард заўважыў, што яна глядзіць на яго амаль какетліва.
— Васпані… — пачаў ён і запнуўся, здзіўлены такой пераменай.
— Ну, — перабіла яна, — адмаўляцца бескарысна. Джаана ж расказала мне ўсё. Але, сэр, утаймавальнік ільвоў, зірніце ж на мяне, хіба я такая ўжо непрыгожая? А?
І яна бліснула вачыма.
— Вы трошкі малая ростам… — пачаў Дзік.
Яна звонка зарагатала, канчаткова збянтэжыла яго і збіла з панталыку.
— Малая ростам! — ускрыкнула яна. — Не, будзьце такім жа сумленным, як і адважным; я карліца, ну, можа, крыху большая за карліцу. Але, прызнайцеся, нягледзячы на свой рост, я ўсё ж даволі прывабная. Хіба не так?
— О васпані, вы вельмі прывабная, — сказаў шматпакутны рыцар, робячы няўдалую спробу здавацца развязным.
— І кожны мужчына быў бы вельмі рады ажаніцца на мне? — працягвала яна свой допыт.
— О васпані, разумеецца! — згадзіўся Дзік.
— Завіце мяне Алісіяй, — сказала яна.
— Алісія! — сказаў сэр Рычард.
— Ну, добра, утаймавальнік ільвоў, — працягвала яна. — Паколькі вы забілі майго дзядзьку і пакінулі мяне без падтрымкі, вы, па гонары, павінны вярнуць мне гэта. Ці не так?
— Канечне, васпані, — сказаў Дзік. — Хаця, паклаўшы руку на сэрца, я лічу сябе толькі часткова вінаватым у смерці гэтага храбрага рыцара.
— А, дык вы хочаце выкруціцца! — усклікнула яна.
— Не, васпані. Я ўжо гаварыў вам, што, калі вы хочаце, я нават гатовы стаць манахам, — сказаў Рычард.
— Значыць, па гонары, вы належыце мне? — заключыла яна.
— Па гонары, васпані, я мяркую… — пачаў малады чалавек.
— Перастаньце! — перабіла яна. — У вас і так надта шмат хітрыкаў. Па гонары, хіба вы не належыце мне да таго часу, пакуль не загладзіце зробленае вамі зло?
— Па гонары, так, — сказаў Дзік.
— Ну, дык слухайце, — працягвала яна. — Мне здаецца, з вас выйшаў бы дрэнны манах. І таму што я магу распараджацца вамі, як мне ўздумаецца, я вазьму вас сабе за мужа… Ні слова! — усклікнула яна. — Словы вам не дапамогуць. Справядлівасць патрабуе, каб вы, паколькі вы пазбавілі мяне аднаго дома, замянілі мне гэты дом іншым. А што да Джааны, то, паверце, яна першая адобрыць такую замену. У рэшце рэшт, калі мы з ёю такія блізкія сяброўкі, ці не ўсё роўна, на якой з нас вы ажэніцеся? Ніякай розніцы!
— Васпані, — сказаў Дзік, — толькі загадайце, і я пайду ў манастыр. Але ні па прымусу, ні з жадання дагадзіць даме я не ажанюся ні на кім, акрамя Джааны Сэдлі. Даруйце мне за шчырасць, але, калі дзяўчына смелая, няшчаснаму мужчыне трэба быць яшчэ смялейшым.
— Дзік, — сказала яна, — мілы хлопчык, вы павінны падысці і пацалаваць мяне за гэтыя словы… Не, не бойцеся, вы пацалуеце мяне за Джаану, а калі мы сустрэнемся, я вярну ёй пацалунак і скажу, што ўкрала яго ў яе. А што да вашага доўгу мне, дарагі прасцячок, я думаю, што не вы адзін удзельнічалі ў гэтай вялікай бітве. І нават калі Йорк будзе на троне, то не вы пасадзілі яго на трон. Але ў вас цудоўнае, добрае і сумленнае сэрца, Дзік. Калі б я была здольная пазайздросціць хоць чаму-небудзь з таго, што ёсць у Джааны, я пазайздросціла б толькі вашаму каханню да яе.
Раздзел VI
Ноч у лесе (заканчэнне). Дзік і Джаана
Тым часам коні даелі мізэрны запас корму і крыху адпачылі. Па загадзе Дзіка вогнішча засыпалі снегам. Пакуль яго людзі зноў стомлена садзіліся ў сядло, ён сам, трошкі запознена ўспомніўшы аб перасцярогах, неабходных у лесе, выбраў высокі дуб і хутка ўзабраўся на самую верхнюю галіну. Адсюль яму бачна была лясная далячынь, занесеная снегам і асветленая месяцам. На паўднёвым захадзе цямнеў той зарослы верасам пагорак, дзе яго і Джаану калісьці так напалохаў «пракажоны». На схіле гэтага пагорка ён заўважыў ярка-чырвоную плямку велічынёй са шпілечную галоўку.
Ён дакараў сябе за тое, што так позна залез на дрэва. Што, калі гэтая яркая плямка — касцёр у лагеры сэра Дэніэла? Ён жа даўно ўжо мог заўважыць яго і падысці туды. Тым болей, не варта было дазваляць сваім воінам разводзіць вогнішча, якое, верагодна, выдала іх сэру Дэніэлу. Нельга губляць ні хвіліны. Нацянькі да пагорка было каля дзвюх міль; але на шляху трэба было перайсці глыбокі, абрывісты яр, па якім нельга было праехаць вярхом, і Дзік вырашыў, што, спешыўшыся, яны хутчэй дабяруцца да месца. Дзік пакінуў дзесяць чалавек вартаваць коней, дамовіўся аб умоўным сігнале і павёў свой атрад наперад. Побач з ім адважна крочыла Алісія Райзінгэм.
Каб лягчэй было ісці, салдаты знялі цяжкія латы і пакінулі дзіды. Яны бадзёра ішлі па замёрзлым снезе, асветленым вясёлым месячным ззяннем. Моўчкі, па парадку перайшлі яны яр, на дне якога ручай з шумам вырываўся праз снег і лёд. За ярам, на паўмілі ад заўважанага Дзікам вогнішча, атрад спыніўся, каб адпачыць перад нападам.
У цішы велізарнага лесу самы найменшы гук быў чуцен здалёку. Алісія, у якой быў тонкі слых, папераджальна падняла палец і спынілася, прыслухоўваючыся. Усе ўзялі з яе прыклад, але, акрамя глухога шуму ручая ды аддаленага лісінага брэху, Дзік, як ні напружваў свой слых, не пачуў нічога.
— Я чула зараз бразгат зброі, — прашаптала Алісія.
— Васпані, — адказаў Дзік, які баяўся гэтай дзяўчыны больш, чым дзесятка храбрых варожых воінаў, — я не адважваюся сказаць, што вы памыліліся… аднак, быць можа, гэты гук даляцеў з нашага лагера.
— Не, ён даляцеў з захаду, — заявіла яна.
— Што будзе, тое будзе, — адказаў Дзік. — На ўсё воля Бога. Няма чаго раздумваць, пойдзем хутчэй і даведаемся, што там такое. Наперад, сябры, даволі адпачываць!
Па меры таго як яны прасоўваліся наперад, на снезе ўсё часцей трапляліся сляды конскіх капытоў. Было зразумела, што яны набліжаюцца да вялікага лагера. Нарэшце, яны ўбачылі за дрэвамі чырванаваты дым, асветлены знізу, і яркія іскры, што ляцелі ва ўсе бакі.