26
Дамовіўшыся сустрэцца праз два дні, маладыя ледзь вырваліся з гарачых абдымкаў гасціннай хутаранскай радні і павольна імчалі ў сталіцу. Стэфка без стомы захаплялася экскурсіяй, і здавалася, што акрамя прачыненых дзверцаў у мінулае для яе цяпер нічога не існавала. Дзявочае захапленне міжволі перадалося і Вячаславу.
Госпадзі, адкуль толькі браліся яго доўгія маналогі пра мінулае навакольнага краю! Аказваецца, хатняя адукацыя - самае эфектыўнае і мудрае - не прайшла для яго бясследна.
- Нічога сабе, колькі ты ўсяго ведаеш! - захаплялася дзяўчына, - мяне вунь ажно завідкі бяруць! І галоўнае, да гэтага часу маўчаў, як парты- зан! Хоць і каханы, ды ўсё ж гад! - яна стукнула яго сваімі маленькімі кулачкамі ў бок.
- Гэй, паненка, я ж за рулём, і хуткасць пад сто пяцьдзясят, ты давай асцярожней са збіццём кіроўцы. А потым: калі мне было ўсё гэта распавядаць, мы з табой без году тыдзень як знаёмыя. Ведаеш, я і сам здзіўлены, здзіўлены, бо ўсё гэта ўва мне жыве. Я ж, шчыра, нічога падобнага спецыяльна не вучыў і не чытаў. Гэта, хутчэй за ўсё, ад дзеда, бабулі і дзядзькі. Яны нешта расказвалі, а дзіцячая памяць убірала і захоўвала. Куды едзем, сонейка маё?
- Я ж табе казала: да цёткі Ядвігі. Яна з мамай маёй сёння доўга размаўляла па тэлефоне, вось і трэба даведацца хоць што ды як? Яны, мне здаецца, ужо да вяселля пачынаюць рыхтавацца. Праз твайго знакамітага дзядзьку і цётку выйшлі на агульных знаёмых і ледзь не відэа-канферэнцыю збіраюцца праводзіць.
- Вось табе і на, усё неяк адно да аднаго. Хутка неяк, можа, яно і да лепшага. Цётка - гэта добра! Толькі, ведаеш, - уздыхнуў малады чалавек, - мне пакуль боязна ісці да яе, ды і, - ён зірнуў на гадзіннік, - і пазнавата ўжо для афіцыйнага візіту: пакуль даедзем, будзе ўжо каля дванаццаці ночы.
- Табе якраз сёння і не варта туды ісці ні з якімі візітамі. Там нашы чыста бабскія гутаркі будуць. А позні час? Цётка ж паэтка, а паэзія - удзел паўночнікаў, баюся, там яшчэ і гасцей будзе поўная кухня. У Ядзі адна з самых знатных кухняў Мінска.
На кухні пахла не столькі ежай, колькі кавай, цыгарэтным дымам і свабодай.
Яшчэ засталіся ў нашым жыцці, праўда, ужо зусім мала, дзіўныя людзі з таго пакалення, якое і данесла да нашых дзён гэта невынішчальнае паняцце: «кухня творчага чалавека». Дзе і як яна нарадзілася, гэтая кухня, калі паспела пераняць і ўвабраць у сябе вальналюбны дух закінутых у лясах і палях небагатых маёнткаў і мястэчкаў? Як яна выстаяла і выжыла, праводзячы сваіх насельнікаў на катаргу і эшафот, на славу і на ганьбу? Але, на злосць начному тупанню каваных ботаў, насельнікі і спевакі яе вярталіся назад, вярталіся з нябыту, а тыя, хто не вярнуўся, станавіліся яе святынямі, яе іконамі, яе класікамі. Цудоўная і вечная кухня - прыстанак думаючага чалавека. Колькі пра цябе гаварылася, колькі яшчэ ўхвальных слоў цябе чакае наперадзе!
Заходні свет ніколі не меў такога прытулку духу і вальнадумства. Ды ён яму, дарэчы, і не патрэбны быў. Там вольнасці і крамола каваліся ў піўных, корчмах і кавярнях, універсітэцкіх кампусах, аддаленых сядзібах. У Савецкім Саюзе зонай свабодалюбства была абраная кухня, такой яна захавалася, бадай, толькі ў Беларусі. Недарэчны расійскі капіталізм прыдушыў і саму рускую інтэлігенцыю, і яе кухні, замяніўшы іх нейкімі неймавернымі сурагатамі. Толькі рэшткі вечных трацкістаў-дысідэнтаў яшчэ неяк соўгаюцца ў буйных расійскіх гарадах, на сваіх абшарпаных куханьках, даводзячы да страты свядомасці адзін аднаго вечнай барацьбой усіх і супраць усіх.
Стэфанія планавала забегчы на гадзінку-другую пасакатаць з цёткай, вядомай у краіне паэткай, даведацца навіны сямейнага фронту і падзяліцца сваімі, ды і заначаваць, як родзічка. Яе духоўны бацька строга забараніў да вянчання ў касцёле ўсякія вольнасці з каханым чалавекам.
- Цётка Ядзя, вось і я ўласнай персонай, прымеце? - з парога заявіла студэнтка.
- О, Стэфка! Ты давай праходзь, у мяне госці, каўкі з намі вып’еш.
- Ой, што вы, я ўся такая замурзаная! Я з паездкі, так стамілася... Я, можа, адразу ў ванную і спаткі, а вы, калі гасцей правядзеце, тады і пагаворым, ці, можа, іншым разам забягу...
- Давай распранайся і пайшлі, будзеш мне тут пярэчыць.
Калі дзяўчына, неяк зусім ужо па-дзіцячы хаваючыся за цётку, боязна ўвайшла ў прасторную кухню, высокі чалавек гаварыў і стаяў да іх спінай: