30 траўня 2002
ВАЛАНЦЁРЫ РЫХТУЮЦЦА ДА ЗАВЯРШЭНЬНЯ ВАХТЫ
Яны падсумоўваюць вынікі доўгатэрміновага дзяжурства.
Ганна Соусь:
У Курапатах паболела валанцёраў. Актывісты курапацкага чыну хочуць найбольш плённа правесьці ва ўрочышчы апошнія чатыры дні. Гаворыць Сяржук Высоцкі:
— Мы змагаліся тут за ўшанаваньне памяці забітых людзей, і мы сыходзім не таму, што стаміліся ці там не хапала харчаваньня. Пытаньне ня ў стоме, а ў тым, што мы даем апошні шанец уладзе гэтым сыходам і завяршэньнем — знайсьці ў сабе нешта чалавечае.
Думку Сержука Высоцкага працягвае Генадзь Дранковіч:
— Мы захавалі гэтыя Курапаты, і мы даем шанец гэтай уладзе, гэтай дзяржаве й той жа самай апазыцыі прыняць пэўнае рашэньне.
Сёньня ў лягеры было пяцёра валанцёраў — яны абыходзілі лясны масіў, прыбіралі сьмецьце, абмяркоўвалі дэталі сыходу. Дагэтуль яшчэ ня вызначана, што рабіць з парэшткамі згарэлага вайсковага намёту і бел-чырвона-белым сьцягам. Папялішча, напэўна, давядзецца прыбраць, а вось пакідаць сьцяг ва ўрочышчы без нагляду небясьпечна. Некаторыя валанцёры шкадуюць, што кругласутачнай вахты памяці ня будзе, гаворыць Алег Гнедчык:
— Тут правялі шмат часу, як вялікая сям’я. Будзе, канечне, шкада, усе разыдуцца. Але будзем яшчэ сюды прыходзіць, толькі не начаваць, а ўдзень... Учора прыходзіў нейкі чалавек, вывярнуў крыж. Хлопцы за ім пабеглі, але злавіць не пасьпелі.
Алесь Поклад ужо больш за месяц знаходзіцца ў апёкавым цэнтры. Валанцёрка Стася Басава апошнія некалькі тыдняў амаль штодня наведвае свайго пацярпелага сябра.
БАСАВА: Ягоны стан збольшага нармальны. Ён патроху ідзе на папраўку. Але лекары пакуль не даюць камэнтароў наконт таго, як доўга ён яшчэ будзе знаходзіцца ў шпіталі.
— Можа, яму што-небудзь трэба?
— Яму прапісалі досыць шмат лекаў, якія каштуюць дастаткова дорага. Таму патрэбныя грошы. Трэба зьвязвацца зь ягонай маці, альбо пытацца на ўправе БНФ. Там ёсьць адмысловая скрыня для ахвяраваньняў Алесю Покладу.
31 траўня 2002
РЫГОР КІЙКО МЯРКУЕ, ШТО Ў КУРАПАТАХ ПАЎСТАЕ НАРОДНЫ МЭМАРЫЯЛ
Сябры КХП БНФ апрацоўвалі крыжы адмысловымі рэчывамі.
Ганна Соусь:
Мастак Рыгор Кійко летась у верасьні адным зь першых пачаў рабіць і ўсталёўваць у Курапатах крыжы. Усяго тады ён змайстраваў зь бярвеньня больш за дваццаць вялікіх крыжоў. 8 лістапада ў часе вядомых падзеяў Рыгора Кійка й ягоную дачку Лілію жорстка зьбілі амонаўцы, а потым суд прызначыў мастаку выплаціць штраф. Сёньня раніцай спадар Кійко разам зь сябрамі КХП БНФ прыйшоў у Курапаты, каб апрацаваць адмысловымі рэчывамі крыжы, якія былі ўсталяваныя ўздоўж курапацкай прасекі.
КІЙКО: За паўгода мы ўсталявалі Алею, у якой больш за сто крыжоў. Нас кансультуюць мастакі з суполкі «Пагоня». Шмат крыжоў у саміх Курапатах — усталявана больш за 200 крыжоў. Людзі прыватна прывозяць, ёсьць крыжы з Польшчы і зь Літвы. Калі раней нельга было пазнаць, што тут месца расстрэлаў ахвяраў рэжыму, то цяпер людзі вельмі ўражаныя, што месца ўпарадкаванае.
У Рыгора Кійка, як і ў многіх беларусаў, родныя пацярпелі ад сталінскіх рэпрэсіяў.
КІЙКО: Можа, хто-небудзь тут пакоіцца. Мой дзядзька, старэйшы брат майго бацькі, загінуў перад вайной. У матчыным родзе шмат людзей таксама пацярпелі.
Рыгор Кійка мяркуе, што ў Курапатах ня трэба ўзводзіць вялізных збудаваньняў, ва ўрочышчы цяпер натуральна паўстае мэмарыял з крыжоў. Спадар Рыгор з павагай ставіцца да кругласутачнай вахты моладзі.
КІЙКО: Цяпер ужо можна гэтую вахту спыніць, але трэба весьці дагляд. Уначы тут нічога ня здарыцца, а вось удзень трэба прыходзіць, бо будаўнікі працуюць, яны хочуць пракласьці трубу якраз ля Крыжа Пакутаў. А начную вахту тут павінна несьці міліцыя, бо гэта іх непасрэдны абавязак. Гэта мэмарыял, які ахоўваецца дзяржавай.
Сёньня я засьпела ў Курапатах Алега Радзюка разам зь ягонай васьмігадовай дачкой Барбарай. Яны прыйшлі апрацоўваць крыжы. Да заканчэньня кругласутачнай вахты памяці засталося тры дні. На адным з дрэваў вісіць абвестка, што 3 чэрвеня а другой гадзіне адбудзецца мітынг і шэсьце ад Курапатаў.
1 чэрвеня 2002
КУРАПАТЫ НАВЕДАЎ ТОМАС ВЕНЦЛАВА
На талацэ працавалі актывісты грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» і сябры КХП БНФ.
Ганна Соусь:
Сябры КХП БНФ яшчэ ўчора ўвечары прывезьлі ва ўрочышча 40 крыжоў, а сёньня ўсталёўвалі іх блізу Крыжа Пакутаў i на пагорку. Гаворыць Алесь Чахольскі: