Выбрать главу

Тыя спачатку глядзелі на яго як на іншаплянэтніка, маўляў, пра што гэта ён.

Пасьля я ня раз бачыў Анатоля Татарскага ў Курапатах, у валанцёрскім лягеры. Ён прыносіў хлопцам і дзяўчатам цёплыя рэчы й харчаваньне, падбадзёрваў іх словам. І заўсёды запрашаў усіх у госьці ў сваю невялікую кватэру ў Зялёным Лузе.

Ягор Маёрчык:

Аднойчы Курапаты наведаў галяндзкі студэнт Ёст Сьлім. Безь пяці хвілінаў выпускнік вышэйшай школы журналістыкі прыехаў рабіць творчую дыплёмную працу пра Беларусь. Кажа, што ведаў пра Курапаты выключна з мэдыяў. І вось цяпер ён рады, бо мае магчымасьць пабачыць усё на свае вочы.

З самага пачатку яго ўразілі крыжы, дзясяткі крыжоў, якія валанцёры ўкопвалі ўздоўж будучай Менскай кальцавой дарогі.

Наступным сюрпрызам была падрабязная мапа Курапатаў з пазначанымі на ёй пахаваньнямі. Ёст быў зьдзіўлены колькасьцю магілаў, шчыльнасьцю іхнага знаходжаньня. І яшчэ двума фактамі: нэкропаль фактычна разрэзаны дарогай, жылыя дамы мікрараёну Зялёны Луг збудаваныя вельмі блізка да магілаў. Пазьней у лягеры зьявіўся Мікола Крывальцевіч. На просьбу Ёста ён зрабіў гістарычную экскурсію па Курапатах І вось мы на самым версе нэкропалю. У некалькіх мэтрах ад крыжоў. Спадар Крывальцэвіч апісвае працу энкавэдыстаў: як ахвяраў прывозілі сюды, як ставілі іх на ўскрайку ямы, як расстрэльвалі, як закапвалі і як пасьля ўсяго гэтага забойцы йшлі на танцы ў суседнюю вёску. Эўрапеец ня верыць сваім вушам. Некалькі разоў перапытвае пра асобныя моманты: ці правільна ён зразумеў Напрыканцы Ёст просіць спадара Крывальцэвіча паказаць, як вонкава выглядае пахаваньне, каб сфатаграфаваць.

Гісторык ляканічна адказвае: «Вы стаіцё на ўскрайку пахаваньня». Галяндзец літаральна падскоквае і робіць крок убок. «А цяпер, — кажа Мікола Крывальцэвіч, — вы стаіцё на самой магіле». У спадзяваньні апынуцца на «чыстай» зямлі Ёст ліхаманкава робіць яшчэ адзін крок. Але чуе жорсткае: «Вы ўжо трапілі на тэрыторыю іншай магілы».

За дзьве гадзіны ў Курапатах Ёст Сьлім адшчоўкаў некалькі фотастужак, ягоны дыктафон не выключаўся. Сам ён увесь час вымаўляў адно толькі слова — «unbelievable!», што ў перакладзе з ангельскай значыць «неверагодна».

Паказьнік асобаў

А

Абакунчык Галіна, карэспандэнт Радыё Свабода 439, 444

Абакунчык Яўген, намесьнік начальніка міліцыі Менскага раёну 112, 115

Абламейка Сяргей, карэспандэнт Радыё Свабода 98

Абрамава Вольга, дэпутатка палаты прадстаўнікоў 45, 50, 70

Агмень Арцём з Магілёва 5

Адамовіч Алесь, пісьменьнік 4, 418

Адольф, дзядзька Ірыны Важнік, рэпрэсаваны 354

Азараў Валер 117

Акаловіч Леанід, сьвятар 72, 73, 75, 89, 124, 126, 148, 161, 162, 164, 173, 184, 227, 240, 255, 379, 411

Алена, пэнсіянэрка 185

Алесь са Шклова 209, 210

Аляксандра, пэнсіянэрка 34

Аляксей, школьнік зь Зялёнага Лугу 317

Анатоль, будаўнік з Бабруйску 15, 16

Анджыеўская Аляксандра 5

Андронаў Уладзімер, тэлеапэратар 137

Андросік Ларыса, старшыня аб’яднаньня «Дыярыюш» 252

Андрыеўскі Аляксандар, хакеіст 286

Андрэй, будаўнік з Магілёва 195, 200

Апет Віталь з Крупак 5, 393

Аркадзь, пэнсіянэр 71

Арцём з Магілёва 209, 210

Арэшка Вацлаў, культуроляг 69, 252, 270, 283, 334, 335, 340

Астроўскі Алесь, прафэсар з Горадні 242, 268

Атрошчанкаў Аляксандар 5

Атрошчанкаў Цімох 5, 99, 203, 204, 215, 401, 424

Афнагель Яўген 5, 106, 131, 157, 178, 207, 208, 216, 218, 219, 229, 243

Ачапоўскі Лявон 222

Б

Багдановіч Максім, паэт 429

Байсюк Мікола, актывіст БНФ з Горадні 268

Бандалевіч Станіслаў, архітэктар 358

Бандарук Кастусь, карэспандэнт Радыё Свабода 145

Бандарчук Іван, рэпрэсаваны 188

Бандарэнка Зьміцер, палітык 111, 113—115, 123, 195—197

Бандэра Сьцяпан, будаўнічы начальнік 25

Баравік Кацярына 5

Баравы Міхаіл, міністар транспарту і камунікацыяў 50, 51, 64

Барадулін Рыгор, паэт 36

Баранаў Валянцін, актывіст БНФ 268

Баркун Павал, настаўнік гісторыі 330

Бароўская Тацяна, пэнсіянэрка 104, 105

Барысевіч Аляксандар, прадстаўнік «Магістральаўтадору» 28

Басава Стася 5, 281, 436

Басін Якаў, прэзыдэнт аб’яднаньня прагрэсіўнага юдаізму 334

Бачыхін Віктар, бард з-пад Смаленску 243