De Cock deelde de glazen rond. Hij hield zijn eigen glas omhoog.
'Proost… op de misdaad.'
Mevrouw De Cock kwam binnen met een schaal vol lekkernijen.
Ze keek haar man bestraffend aan.
'Op de misdaad proost men liet.'
De Cock negeerde de opmerking van zijn vrouw. Hij was ervan overtuigd, dat er genoeg mensen waren die alle reden hadden om op de misdaad te proosten. Hij liet zich in zijn fauteuil terugzakken. Zachtjes schommelde hij de geur uit de cognac los en snoof.
Daarna nam hij voorzichtig een slokje. Met een intens gevoel van tevredenheid zette hij het glas neer.
'Dit is,' zo begon hij, 'misschien wel de moeilijkste moordzaak geweest, die ik in mijn leven heb behandeld. De moeilijkheid zat voornamelijk in het motief. Waarom vermoordt men twee jongemannen, ex-junkies en een wat oudere vrouw? Lag het motief bij het duo Erik Baveling en Jean-Paul Stappert — al of niet in combinatie met de pensionhoudster — of gold er een motief voor elk individueel? Wat ik ook bedacht… niets klopte.
'Ik moet ruiterlijk bekennen, dat ik in deze zaak een geweldige denkfout heb gemaakt. Jean-Paul Stappert was in muzikaal opzicht een zeer begaafde jongeman… een jongeman met in zijn hoofd een schat aan melodieën. Ik heb echt wel aan de mogelijkheid gedacht, dat die bijzondere begaafdheid naar een motief kon leiden. Jean-Paul Stappert kende echter geen muzieknoot, nog niet een zo groot als een huis. Hij had die melodieën in zijn hoofd. Verder had hij niets. Het doden van Jean-Paul om die melodieën te bemachtigen was zinloos en kon — zo redeneerde ik — nooit een motief voor moord zijn. Immers, na de dood van Jean-Paul Stappert waren er geen melodieën meer.'
Joop Klaver glimlachte.
'Dat is toch geen denkfout?'
'Dat was het wel. En het heeft heel lang geduurd, voor ik daar achterkwam. Bij een subtiel onderzoekje, dat ik met medewerking van mijn vriend Handige Henkie instelde… een onderzoekje, waarover ik mij verder niet uitlaat… vond ik in Laren, in het bureau van Willy Haareveld, een map met het opschrift "Jean-Paul Stappert". In die map zaten twee velletjes ruitjespapier.'
Jan Kuijper grinnikte.
'Ruitjespapier?'
De Cock zuchtte.
'Vledder en ik hadden een blanco bloc van datzelfde ruitjespapier direct na de moord gevonden in de kamer van Erik Baveling. We hebben dat bloc op het laboratorium laten onderzoeken. De luitjes van het lab konden ons alleen zeggen, wat wij al wisten, dat er op de bovenste vellen vage indrukken waren van lijntjes en streepjes zonder enige samenhang./
'Ik vroeg mij af waarom Willy Haareveld twee velletjes ruitjespapier vol met potloodstreepjes zo zorgvuldig in een map in zijn bureau bewaarde. Ik besefte, dat die streepjes op het ruitjespapier iets moesten betekenen. Ik wist ook, dat Jean-Paul Stappert middels Smalle Lowietje met de impresario in contact was gekomen en dat men over melodieën had gesproken.' De Cock wreef zich bijna verlegen achter in zijn nek. 'Het is gek, maar daarna heeft het nog enige dagen geduurd, voor het tot mij doordrong, dat het muziek was.'
Vledder keek hem verward aan.
'Die streepjes op het ruitjespapier?'
De Cock knikte.
'Jean-Paul Stappert had de melodieën die door zijn hoofd zweefden, wel degelijk vastgelegd. Op zijn eigen manier. Door streepjes in verschillende lengten en in variërende standen op ruitjespapier te plaatsen, ontstond een soort melodieënschrift, dat hij alleen zelf kon teruglezen. Zonder uitleg had een ander er niets aan.'
De Cock zweeg even en nam een slok van zijn cognac.
'Na zijn onderhoud met Willy Haareveld moet Jean-Paul Stappert bemerkt hebben, dat hij met uitgevers en impresario's niet gemakkelijk tot onderhandelen kwam met zijn eigen gemaakt melodieënschrift. Hij besloot zich het echte muziekschrift, compleet met mollen en kruisen, eigen te maken en…'
Vledder onderbrak hem.
'…kwam terecht bij Alex Waardenburg.'
De Cock keek hem aan.
'De rijke muziekpedagoog met louter rijke leerlingen. De man besefte onmiddellijk dat hij met Jean-Paul Stappert een muzikaal genie binnen zijn bereik had. Ik moet duidelijk stellen, dat Alex Waardenburg nooit de bedoeling heeft gehad om Jean-Paul Stappert te doden. Hij wilde wel zijn melodieën, die… zo heeft hij mij gezegd… uitblonken door een breed klankspectrum met geraffineerde transposities in een fraaie harmonisatie… wat dat ook betekenen moge. En hij wilde ze niet eens voor zichzelf. Hij was tevreden met wat hij had bereikt. Hij droomde er alleen van, dat eens zijn zoon, Kiliaan Waardenburg, een wereldvermaard componist en pianist zou zijn. Hij bracht Jean-Paul met Kiliaan in contact.'
De Cock zweeg opnieuw. De lijnen van het drama, zo vond hij, tekenden zich duidelijk af. Het verbaasde hem, dat het zo lang had geduurd voor hij ze had onderkend.
'Jean-Paul', ging hij rustig verder, 'vertelde van zijn melodieënschrift… liet het zien… legde het uit… en vertelde opgetogen dat er in het schrijfbureau op de pensionkamer van zijn vriend Erik Baveling nog laden vol met melodieën lagen.'
Vledder snoof.
'Hij vroeg er gewoon om… om vermoord te worden.'
De Cock kauwde even op zijn onderlip.
'Toch was er een incident nodig om het drama op gang te brengen. Jean-Paul Stappert vertelde aan Kiliaan, dat hij opnieuw contact had gezocht met Willy Haareveld en dat hij dit keer bij hem een paar vellen met melodieën schrift had achtergelaten.'
Vledder knikte begrijpend.
'De vellen die jij vond.'
'Kiliaan was woedend. Hij wilde niet dat anderen het schrift onder ogen kregen. Hij wilde het exclusief… voor zichzelf. Hij schreef Willy Haareveld een dreigbrief, dat hij met zijn handen van de goddelijke melodieën van Jean-Paul Stappert af moest blijven. Hij probeerde ook Jean-Paul tot andere gedachten te brengen. Hij moest het schrift terughalen en het contact met Willy Haareveld verbreken. Thuis, in de nabijheid van zijn allesoverheersende vader, durfde Kiliaan het conflict niet uit te spreken. Toen Jean-Paul op die bewuste avond tegen tien uur voor zijn muziekles kwam, wachtte hij hem buiten op. Aan de wallekant, tussen de geparkeerde auto's, ontwikkelde zich een twistgesprek. Toen Jean-Paul weigerde om zijn contacten met Willy Haareveld te verbreken en zelfs dreigde om al zijn melodieën aan de impresario over te doen, wond Kiliaan zich zo op, dat hij Jean-Paul Stappert bij zijn keel greep en wurgde.'
Joop Klaver stak gebarend zijn handen omhoog.
'Zag niemand dat?'
De Cock schudde zijn hoofd.
'Het is een stil stukje gracht. In de meeste panden zijn kantoren gevestigd. Gedurende de avonduren en de nacht is daar niemand. Er wonen weinig particulieren. We hebben wel een buurtonderzoek gehouden. Er kwam niets uit.'
Vledder boog zich geagiteerd naar voren.
'Verder… wat deed Kiliaan?'
De Cock dronk zijn glas leeg.
'Kiliaan liep een tijdje versuft rond. Niet lang. Toen hij besefte wat hij had gedaan en zijn kansen overwoog, dacht hij aan de melodieënrijkdom in het bureau van Erik Baveling.'
Vledder kneep zijn ogen even dicht.
'Hij vermoordde dus ook Erik.'
De Cock knikte.
'En nam ongezien de melodieën mee. Toen hij thuiskwam, bemerkte zijn vader onmiddellijk dat er iets met Kiliaan aan de hand was. Bovendien had hij Jean-Paul Stappert op de muziekles gemist. Alex Waardenburg is een man die niet altijd woorden nodig heeft om te weten wat een ander denkt. Hij had geen moeite om de gedachten van zijn zoon te doorgronden. Toen Kiliaan hem had verteld wat hij gedaan had, besloot Alex Waardenburg om in actie te komen. Hij wilde én zijn zoon én de melodieën behouden en overdacht, dat Kiliaan in het pension mogelijk sporen had achtergelaten. Hij ging erheen en wiste de vingerafdrukken van zijn zoon uit… en werd daarbij betrapt door Mien van Leeuwen.'
Vledder was hevig verbaasd.
'De pensionhoudster?'