'Een van mijn oude vader geërfde hobby.' Hij hief lachend zijn glas op. 'Gaudeamus igitur… laat ons vrolijk zijn.'
Smalle Lowietje trok een dwarse denkrimpel in zijn voorhoofd.
'Leraar klassieke talen… is dat het geval dat vandaag in de krant stond… een leraar van het Bartholinus Gymnasium?'
'Inderdaad.'
'Heet hij Minnertsga?'
De Cock keek hem verrast aan.
'Stond die naam vanmorgen in de krant?' vroeg hij ongelovig. De tengere caféhouder schudde zijn hoofd.
'Dat niet. Maar ik ken een leraar Minnertsga, die hier in Amsterdam aan het Bartholinus Gymnasium aan het Linnaeushof is verbonden.'
'Hoe?'
'Wat bedoel je?' 'Hoe ken je hem?'
Smalle Lowietje gebaarde om zich heen.
'Hij komt hier vrij geregeld. Ik bedoel hier, in mijn etablissement.' 'Alleen?'
Op het vriendelijk muizensmoeltje van Smalle Lowietje verscheen een grijns. 'Hij houdt het al jaren met Agneet, oudste dochter van Rooie Betsy.'
'Rooie Betsy… hier van de Wallen?' De tengere caféhouder knikte.
'Rooie Betsy, die zover ik weet, haar hele leven al voor hoer heeft gespeeld, wilde haar oudste dochter een behoorlijke opleiding geven.'
De Cock knikte instemmend. 'Terecht.'
'Het lukte Rooie Betsy met veel moeite om Agneet na de basisschool op het Bartholinus Gymnasium geplaatst te krijgen.'
De Cock keek hem onderzoekend aan.
'En… kreeg Agneet haar opleiding?'
Het gezicht van Smalle Lowietje versomberde.
'Een paar jaar ging het goed. Toen kreeg ze les van die Minnertsga… maar niet in klassieke talen.'
De Cock knikte met een grijns op zijn gezicht.
'Ze kreeg van hem privé-onderricht op seksueel gebied.'
De tengere caféhouder knikte.
'Toen dat uitlekte werd Agneet van school gestuurd. Rooie Betsy was woedend… des duivels. Ze vertelde aan een ieder die het maar horen wilde, dat Minnertsga haar Agneet had verkracht.' 'Kwam het tot een aanklacht?' Smalle Lowietje schudde zijn hoofd.
'Agneet wilde daar niet aan meewerken. Ze bleef ook nadat ze van school was gestuurd met die Minnertsga omgaan.'
De Cock plukte aan zijn onderlip. 'En Rooie Betsy?'
Smalle Lowietje keek naar hem op. 'U kent haar?'
'Min of meer.'
De tengere caféhouder zuchtte.
'Geen gemakkelijke tante. Zelfs Rinus, haar eigen pooier, is bang voor haar. Vorige week kwam ze toevallig mijn etablissement binnen op een moment, dat Agneet hier met die Minnertsga aan de bar zat. Ze liep op hem toe en zei: viezerik, vuile verkrachter… ze moesten jou je pik afsnijden.' 'En dat hoorde iedereen?' Smalle Lowietje knikte. 'De tent zat vol.'
8
Vanuit het schemerig intieme lokaaltje op de hoek van de Barndesteeg, dat Smalle Lowietje altijd vol trots zijn etablissement noemde, schuifelden de beide rechercheurs te midden van een leger van behoeftigen over de oude Achterburgwal. Het was donker en druk op de Wallen. Het seksbedrijf draaide op volle toeren. Vrijwel elk hoertje was bezet. Het scheen dat het naderend voorjaar de heren der schepping prikkelde tot extra daadkracht. Voorde deur van het werkkamertje van een exotische schone uit Ghana stonden zelfs mannen in de rij.
Vanaf de Achterburgwal liepen ze door de smalle Oude Kennissteeg en staken daar de brug over naar het Oudekerksplein. Het motterde een beetje en De Cock trok de kraag van zijn regenjas omhoog.
Vledder keek hem van terzijde aan.
'Heb jij weleens iets met die Rooie Betsy gehad?'
'Ambtelijk, bedoel je?' Vledder lachte uitbundig. 'Ja, hoe anders?' De Cock knikte vaag.
'Niet voor enig misdrijf. Maar ze had eens moeilijkheden met een klant. Een deftige heer van middelbare leeftijd, die zich er over beklaagde dat Rooie Betsy tot minder dienstbaarheid bereid was dan hij van haar verlangde.' De oude rechercheur schudde verwijtend zijn hoofd. 'Er zijn nog steeds mannen die menen dat de politie de prostitutie exploiteert.' Vledder wuifde om zich heen. 'Dat was toch vroeger zo?' De Cock glimlachte.
'Dan moet je toch wel een paar eeuwen in onze vaderlandse geschiedenis terug… ver voor er sprake was van een reguliere gemeentepolitie, zoals wij die nu kennen. Onze voorgangers… de schout en zijn rakkers, werden in feite geacht toezicht te houden op de 'lichte wivekens'. Maar in plaats van een streng toezicht op de naleving van onder andere de bepaling, dat in het openbaar tepels en schaamdelen bedekt moesten zijn en dat geen op coïtus gelijkende bewegingen mochten worden gemaakt, sloten ze met hen vaak een soort monsterlijk verbond.'
'Hoe?'
'Het was een eenvoudige constructie. Wanneer een rijk of aanzienlijk man zich in een bordeel had gemeld, dan werden de schout en zijn rakkers gewaarschuwd. De schout werd dan in de gelegenheid gesteld om op het juiste moment 'overspel' te constateren. En overspel was vroeger een misdrijf, dat slechts met veel geld kon worden afgekocht. Bovendien bood zo'n constatering van buitenechtelijke escapades vele mogelijkheden tot chantage.' Vledder keek hem ongelovig aan. 'Door de schout?' De Cock knikte. 'Je moet bedenken, dat zo'n ambt van schout gekocht moest worden. Het was dus zaak om het geïnvesteerde geld zo snel mogelijk terug te verdienen.' 'Lucratief.' De Cock grinnikte. 'Ik denk, dat ook in onze verlichte tijd nog veel geld met 'overspel' is te verdienen. Denk maar eens aan echtscheidingsprocedures en de daaraan gekoppelde strijd om alimentatie.'
Vledder knikte begrijpend.
'Hoe liep het af?'
'Wat bedoel je?'
'De moeilijkheden van Rooie Betsy met die deftige heer van middelbare leeftijd?'
De Cock maakte een schouderbeweging. 'Gesust… of, zoals wij dat zeggen… in der minne geschikt.' Via de Enge Kerksteeg slenterden de beide rechercheurs naar de Warmoesstraat. Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wees Jan Kusters omhoog.
'Er zit boven een man op jullie te wachten,' schreeuwde hij luid. De Cock liep op hem toe. 'Wat voor een man?' De wachtcommandant grijnsde.
'Dat weet ik niet. Het was hier aan de balie te druk om zijn naam te noteren. Hij zei alleen, dat hij kwam om enige opheldering te geven.'
'Waarover?'
'Dat heb ik hem niet gevraagd.'
De beide rechercheurs liepen langs de wachtcommandant de trap op. Boven, op de tweede etage, op de bank bij de deur naar de recherchekamer, zat een man. De Cock schatte hem achter in de dertig. Hij droeg een ruime groene trenchcoat met brede schouderflappen. Toen hij de rechercheurs in het oog kreeg, kwam hij van de bank overeind en liep op hen toe. Zijn tred was licht, soepel en sierlijk als van een balletdanser. Zijn blik gleed snel van De Cock naar Vledder en terug.
'U beiden behandelt de moord op de leraar Minnertsga?' De oude rechercheur knikte en nam zijn hoedje af. 'Mijn naam is De Cock… met ceeooceekaa.' Hij duimde schuin achter zich. 'En dat is mijn onvolprezen hulp… rechercheur Vledder.' De grijze speurder maakte een lichte buiging. 'Waarmee zouden wij u van dienst kunnen zijn?'
De man aarzelde. Het bood De Cock de gelegenheid om hem even goed in zich op te nemen. Hij had een hoekig gezicht met hoge brede jukbeenderen en een sterk vooruitstekende kin. Zijn zwarte haren, glimmend van de pommade, waren zonder scheiding strak naar achteren gekamd. In zijn donkerbruine ogen lag een onrustige blik. 'Ik wilde even met u praten.'
Zijn zachte stem had een zangerige toon met een licht Limburgs accent.
De Cock ging hem voor naar de grote recherchekamer en liet hem in de stoel naast zijn bureau plaatsnemen. Daarna deed hij rustig zijn regenjas uit en hing die bij zijn hoedje op de kapstok. Langzaam slenterde hij terug naar zijn bureau en ging zitten. 'Wie bent u?' opende hij vriendelijk.