’Iemand sloeg hem met een nog onbekend voorwerp een gat in zijn hersenpan,’ legde hij uit. ’Hij moet vrijwel onmiddellijk dood zijn geweest.’
Buitendam knikte begrijpend.
’Leidde de man… het slachtoffer, ook het leven van een zwerver?’ vroeg hij geïnteresseerd.
’Vermoedelijk… vrijwel zeker. Zijn kleding en zijn onverzorgd uiterlijk wijzen in die richting.
’Had hij een eierschedel?’[4]
’Absoluut niet. Het schedeldak van het slachtoffer was van normale dikte. Geen afwijking. Dokter Rusteloos zal dat na de sectie zeker bevestigen. De kracht, waarmee de slag werd toegebracht, duidt op de absolute wil van de dader om te doden.’
’Heb je aanwijzingen?’
’Gisteravond meldde zich bij Vledder en mij een vrouw, ene Madeleine de Bouchardon, die zich beklaagde over het feit dat zij door haar ex-man, genaamd Harold de Vries, voortdurend werd lastiggevallen.’
Buitendam keek hem vragend aan.
’Haar ex-man opereerde als stalker?’
’Precies.’
’En?’
’Wat bedoelt u?’
’Het vervolg?’
De Cock zuchtte. Hij gaf niet graag vroegtijdig bijzonderheden prijs.
’Op het slachtoffer hebben wij bescheiden gevonden ten name van Harold de Vries.’
’Een merkwaardige coïncidentie.’
’Inderdaad.’
’Hoelang denk je dat het zal duren voor je de zaak hebt geklaard?’
De Cock trok zijn schouders op.
’Dat is moeilijk te zeggen.’
’Een paar dagen?’
’Wellicht.’
De ogen van Buitendam lichtten op.
’Toch geen weken?’
De Cock ontmoette de felle blik van zijn commissaris. In zijn gemoed groeide iets van verzet.
’Als het weken duurt,’ reageerde hij nukkig, ’duurt het weken.’ Commissaris Buitendam snoof.
’Wij hebben bij de recherche slechts een beperkt aantal manuren ter beschikking. Daar moeten we zuinig mee omspringen. Er kunnen zich belangrijker zaken aandienen dan de dood van een zwerver.’
’Een zwerver is ook een mens.’
Buitendam knikte.
’Zeker, zeker, zeker,’ sprak hij gehaast. ’Maar wat is de economische inbreng van zo’n man?’
De Cock kwam uit zijn stoel overeind.
’Is dat uw criterium?’ vroeg hij geschrokken. ’De economische inbreng van een mens… bepaalt dat of wij al of niet aandacht aan zijn dood schenken?’
Buitendam begon duidelijk zijn geduld te verliezen. ’Wij hebben zwervers zat,’ reageerde hij fel. ’Het wemelt van de zwervers in onze stad. Een zwerver meer of minder is van geen enkel maatschappelijk belang. Het heeft geen enkele zin om daar veel tijd aan te verspillen.’
Het kille standpunt van de commissaris trof De Cock in het diepst van zijn ziel. Hij voelde hoe het bloed in zijn aderen begon te koken. Om zich te beheersen drukte hij zijn nagels diep in de palmen van zijn handen.
’Maatschappelijk belang,’ zei hij. ’Wat is van maatschappelijk belang? Er is op weerzinwekkende wijze een man vermoord. Met of zonder uw toestemming. Ik zal de moordenaar vinden.’ Hij boog zich iets naar voren.
’Al duurt het jaren.’
Commissaris Buitendam kwam met een ruk overeind. Zijn smal gezicht zag bleek en zijn neusvleugels trilden. Hij strekte zijn rechterarm naar de deur.
’Eruit.’
Toen De Cock in de grote recherchekamer terugkwam, keek Vledder hem monsterend aan.
’Was het weer zover?’
De Cock knikte.
’Ik werd weer zijn kamer afgestuurd,’ sprak hij somber. ’Buitendam kan het niet laten. Hij geeft je nauwelijks kans om je standpunten te verdedigen.’
’Wat was de reden?’
’Ik was het niet met hem eens.’
’Waarover?’
De Cock liet zich in de stoel achter zijn bureau zakken. ’De intrinsieke waarde van een mens.’
’De wat?’
De Cock strekte zijn handen voor zich uit.
’De waarde van een mens voor de samenleving. Een zwerver is volgens de zienswijze van commissaris Buitendam van geen enkel maatschappelijk belang en dus is het onzinnig om veel tijd aan zijn gewelddadig overlijden te schenken.’
Vledder keek hem ongelovig aan.
’Hij bedoelt dat wij er niets aan moeten doen?’
’Een paar dagen. Maar dan moet het wel bekeken zijn.’
’Hij is gek.’
’Hij is niet gek. Zeker niet. Ik ben alleen bang dat zijn zienswijze een trend wordt, dat men mensen gaat schiften naar hun belangrijkheid.’
Vledder schudde resoluut zijn hoofd.
’Aan die trend doe ik niet mee,’ sprak hij ferm.
Met een twinkeling in zijn ogen keek De Cock zijn jonge collega secondenlang aan.
’Dick Vledder,’ sprak hij opgelucht, ’jij bent een man naar mijn hart.’
Er werd vinnig op de deur van de grote recherchekamer geklopt en Vledder riep: ’Binnen!’
De deur gleed open en in de deuropening verscheen een jongeman. De Cock schatte hem op rond de vijfendertig jaar. Hij droeg een keurig, donkergrijs driedeling kostuum, waarover een iets getailleerde half dichtgeknoopte donkerblauwe mantel. Hij liep resoluut naar De Cock toe.
’Ik heb begrepen,’ sprak de jongeman luid, ’dat Madeleine… Madeleine de Bouchardon, gisteravond met u heeft gesproken.’ De oude rechercheur keek langzaam omhoog.
’Met… eh, met wie heb ik het genoegen?’ vroeg hij toonloos. Er verscheen een blos op het gezicht van de jongeman. ’Neem… neemt u mij niet kwalijk,’ stotterde hij. ’Mijn naam is Jeroen… Jeroen van Moerdijk.’
De Cock gebaarde uitnodigend naar de stoel naast zijn bureau. ’Neemt u plaats.’
Jeroen van Moerdijk knoopte zijn jas verder open en ging zitten. ’Ik heb al geruime tijd,’ opende hij voorzichtig, ’een relatie… een intieme verhouding met Madeleine de Bouchardon. Ik denk dat wij nog dit jaar zullen huwen.’
Hij zweeg even.
’Madeleine,’ ging hij verder, ’heeft sinds haar scheiding van Harold de Vries problemen. Harold valt haar lastig. De wijze waarop hij zich gedraagt kan beslist niet door de beugel en ik begrijp volkomen dat Madeleine zich tot u heeft gewend om hulp.’
’Die vrijheid had zij?’
Het klonk cynisch uit de mond van De Cock.
Jeroen van Moerdijk negeerde de opmerking.
’Madeleine heeft mij gisteravond,’ ging hij rustig verder, ’van haar onderhoud met u verteld. Uit haar relaas kreeg ik de indruk dat zij heeft gesuggereerd dat ook ik bereid en in staat zou zijn om Harold iets aan te doen.’
De Cock knikte.
’Dat is juist.’
’Dat is een verkeerde voorstelling van zaken. Hoewel ik zijn gedrag verwerpelijk vind, zal ik Harold nooit gewelddadig benaderen. Harold de Vries en ik zijn altijd bevriend geweest. Middels hem heb ik Madeleine leren kennen. Madeleine en Harold vormden toen nog een gelukkig paar.’
De Cock knikte begrijpend.
’Hebt u persoonlijk iets met de veranderde levenshouding van Harold te maken?’
Jeroen van Moerdijk schudde zijn hoofd.
’Het is mij ook een raadsel waarom Harold in zo’n korte tijd verslonsde. Ik denk dat het iets met haar familie heeft te maken. De familie De Bouchardon, met vader De Bouchardon aan het hoofd, vormt een hechte gemeenschap… een clan met strenge normen en waarden. Ik denk dat Harold op den duur niet in staat was om aan de gestelde eisen te voldoen.’
’Welke eisen?’
’De Bouchardons — hugenoten, die zich aanvankelijk in Antwerpen vestigden — handelen al sinds generaties in diamanten. Het was de wil van vader De Bouchardon dat Harold in het familiebedrijf zou worden opgenomen. Ook zijn zwagers drongen daar sterk op aan.’