Trevize zei vriendelijk: ‘Hou op, Janov! Er komt geen einde aan jouw deskundigen die elkaar tegenspreken. Maar die legenden bestaan overal, zeg je.’
‘Jazeker, beste kerel. Je stuit erop zodra je je wat thuis gaat voelen in die menselijke gewoonte om te beginnen met een kern van waarheid, waar dan laag na laag fraaie vervalsingen op gestapeld worden, zoals die oesters op Rhampora die parels kunnen vormen op een stukje vuil. Die metafoor kwam ik tegen toen ik . ..’
‘Janov! Hou weer op! Zeg eens, wijken de legenden van Comporellen hiervan af en zo ja, in hoeverre?’
‘O!’ Pelorat keek even niet-begrijpend naar Trevize. ‘Anders! Nou, zij beweren dat Aarde betrekkelijk dichtbij is en dat is ongewoon. Op de meeste werelden spreken ze over Aarde, of welke naam ze ook gebruiken, als ergens vaag in de Galaxis gesitueerd, oneindig ver weg of in een land dat nooit bestaan kan hebben.’
Trevize zei: inderdaad, zoals wij op Sayshell te horen kregen dat Gaia zich in de hyper-ruimte bevond.’
Blits lachte.
Trevize wierp een snelle blik op haar. ‘Het is echt waar. Dat hebben ze ons verteld.’
‘Ik geloof je wel. Maar ik vind het grappig. Want dat hebben wij ze natuurlijk willen laten geloven. We wilden alleen maar me rust gelaten worden en waar kunnen we veiliger en eenzamer zijn dan in de hyper-ruimte? Je zou kunnen zeggen dat we daar ook zijn, zolang de mensen het maar geloven.’
‘Inderdaad,’ zei Trevize droogjes. ‘En op diezelfde manier is er iets dat mensen doet geloven dat Aarde niet bestaat, of ver weg is, of dat ze een radioactief oppervlak heeft.’
‘Behalve dan,’ zei Pelorat, ‘dat de planeet volgens Comporellen redelijk in de buurt moet zijn.’
‘Maar desondanks met een radioactief oppervlak afgeschermd. Hoe dan ook, volgens alle Aarde-legenden is Aarde onbereikbaar.’
‘Dat klopt ongeveer,’ beaamde Pelorat.
Trevize zei: ‘Maar veel mensen op Sayshell hebben in de veronderstelling verkeerd dat Gaia ook dichtbij is; en sommigen hebben zelfs haar ster geïdentificeerd. En toch heette Gaia onbereikbaar te zijn. Er bestaan vermoedelijk Comporellianen die beweren dat Aarde radioactief en dood is, maar die misschien haar ster kunnen aanwijzen. Daar gaan we naar toe, hoe ongenaakbaar die ster ook kan zijn. Dat hebben we precies zo met Gaia gedaan.’
Blits zei: ‘Maar Gaia was bereid jullie te ontvangen, Trevize. Je was hulpeloos in onze greep, maar we koesterden absoluut niet de bedoeling jullie kwaad te berokkenen. Maar wat als Aarde machtig is, maar niet vriendelijk? Wat dan?’
‘Ik zal in elk geval proberen daarnaar toe te gaan, ongeacht de consequenties. Maar dat is mijn taak. Als ik eenmaal Aarde gevonden heb, zal het niet te laat zijn voor jullie om weg te gaan. Ik zet je op de dichtstbijzijnde Foundation-planeet af, of breng je als je dat wilt eerst naar Gaia terug, en dan ga ik alleen naar Aarde.’
‘Beste vriend, zeg toch zulke dingen niet,’ zei Pelorat verontrust. ‘Ik zou jou nooit in de steek kunnen laten.’
‘Net zo min als ik Pel in de steek kan laten,’ zei Blits en streelde Pelorats wang.
‘Goed dan. Het duurt niet lang of we kunnen de Sprong naar Comporellen maken en vandaar, laten we hopen, naar Aarde.’
DEEL II
COMPORELLEN
III. Bij het toegangsstation
9
Toen Blits hun hut betrad, zei ze: ‘Heeft Trevize jou verteld dat we elk ogenblik de Sprong kunnen gaan maken en de hyperruimte ingaan?’
Pelorat stond gebogen boven zijn monitor. Hij keek op en zei: ‘Nog geen vijf minuten geleden kwam hij me zeggen dat we binnen het halfuur zouden vertrekken.’
‘Ik zie er heel erg tegenop, Pel. Ik heb altijd moeite met die Sprong gehad. Ik krijg zo’n raar gevoel, alsof ik binnenstebuiten gekeerd word.’
Pelorat was verbaasd. ‘Ik heb jou nooit als ruimtevaarder gezien, liefje.’
‘Dat ben ik ook niet en ik bedoel ook niet dat ik het heb over het feit dat ik een onderdeel van Gaia ben. Nee, Gaia zelf heeft nooit behoefte aan ruimtereizen gehad. Juist omdat ik/wij/Gaia zijn, doen ik/wij/Gaia nooit aan ontdekkingstochten, handel of uitstapjes in de ruimte. Maar je moet nu eenmaal iemand bij het toegangsstation hebben …’
‘En wij hadden het geluk jou daar aan te treffen.’
‘Ja Pel.’ Ze keek hem vol genegenheid aan. ‘En af en toe kunnen we er niet onderuit, dan moeten we naar andere stellaire constructies gaan, heel stiekem natuurlijk. Maar stiekem of niet, aan die Sprong ontkomen we niet en als een deel van Gaia springt, voelt heel Gaia dat.’
‘Dat is spijtig,’ zei Pel.
‘Ach, het kon erger. De grote massa van Gaia ondergaat de Sprong niet en het effect wordt dus grotendeels verdund. Maar ik schijn er gevoeliger voor te zijn dan de meeste Gaianen. Zoals ik Trevize alsmaar duidelijk probeer te maken, hoewel alles op Gaia heel Gaia is, zijn de individuele bestanddelen niet identiek. Wij verschillen onderling, maar in mijn geval ben ik toevallig heel erg ontvankelijk voor de Sprong.’
‘Wacht!’ riep Pelorat plotseling uit. ‘Nu weet ik het weer. Trevize heeft het me een keer uitgelegd. Juist in de gewone schepen is die ervaring het onaangenaamst. In een gewoon schip verlaat men het zwaartekrachtveld van de Galaxisvoordat men de ruimte ingaat en bij de terugkeer naar de gewone ruimte gaan we weer dat zwaartekrachtveld in. Het vertrek en de terugkeer zorgen voor dat onaangename gevoel. Maar de Verre Ster is een gravitisch schip. Het is onafhankelijk van de zwaartekracht en verlaat die ook niet echt en komt er dus ook niet echt in terug. En daarom zullen we niets voelen. Dat kan ik je verzekeren, liefje, uit eigen ervaring.’
‘O wat geweldig! Ik wou dat ik dat onderwerp eerder ter sprake had gebracht. Dan zou ik niet zo in de rats gezeten hebben.’
‘En er is nog een voordeel,” zei Pelorat die groeide in de voor hem ongewone rol van astronautisch docent. ‘Een gewoon schip moet zich eerst van grote massa’s als sterren terugtrekken alvorens de Sprong te ondernemen en reist dientengevolge eerst nog een heel eind door de gewone ruimte. En hoe dichter je bij een ster bent, hoe intenser het zwaartekrachtveld en hoe heviger de gewaarwordingen bij de Sprong. Bovendien worden de berekeningen ingewikkelder naarmate dat zwaartekrachtveld intenser is. Het valt niet mee om exact te bepalen in welk gedeelte van de gewone ruimte je na een Sprong belandt.
Maar in een gravitisch schip gaat een Sprong met hoegenaamd geen gewaarwordingen gepaard. Tenslotte heeft dit schip een computer die heel wat geavanceerder is dan gewone computers en hij kan complexe berekeningen uitzonderlijk snel en goed aan. Je hoeft dus niet meer een paar weken door de ruimte te reizen om voldoende afstand van een ster te scheppen. Bij de Verre Ster duurt dit hooguit twee tot drie dagen. Dit wordt veroorzaakt doordat wij niet onderworpen zijn aan een zwaartekrachtveld en dientengevolge aan inertie-effecten. Ik geef toe dat ik dat niet helemaal begrijp, maar dat heeft Trevize me verteld. Dit schip kan dus heel wat sneller accelereren dan een gewoon schip.’
Blits zei: ‘Dat is fijn en het strekt Trev tot eer dat hij dit ongewone schip zo goed kan bedienen.’
Pelorat trok zijn wenkbrauwen een beetje op. Toe, Blits. Zeg toch “Trevize”.’
‘Dat doe ik ook, maar als hij niet in de buurt is, ben ik er niet zo fel op.’
‘Je moet er toch aan denken, hoor, want die kwestie ligt uiterst gevoelig bij hem.’
‘Die kwestie niet. Hij heeft het moeilijk met mij. Hij mag me niet.’
‘Dat is niet waar,’ zei Pelorat op ernstige toon. ‘We hebben het daarover gehad. Nee, nee, nee, kijk nou niet zo kwaad. Ik heb het uitzonderlijk tactvol aan de orde gesteld en hij heeft me bezworen dat hij geen hekel aan jou heeft. Maar hij vertrouwt Gaia niet en het feit dat hij naar jouw planeet de toekomstige mensheid moet modelleren, zit hem ook niet lekker. Daar moet je echt rekening mee houden. Het zal wel beter worden naarmate hij de voordelen van Gaia gaat inzien.’