Dit gebied bood, in tegenstelling tot de meeste andere die hij had bezocht, enige rust en vrede om de zaken te analyseren en dus zou hij hier een poosje blijven.
En dan was er Hermann Göring nog. Burton wilde diens vreemde pelgrimstocht observeren. Een van de vele dingen die hij niet aan de Geheimzinnige Vreemdeling (Burton had de neiging in hoofdletters te denken) had kunnen vragen, was de kwestie van het droomgum. Hoe paste dit in het schema? Was het een ander deel van het Grote Experiment?
Ongelukkigerwijze hield Göring het niet lang uit.
De eerste nacht begon hij te gillen. Hij brak uit zijn hut en holde in de richting van De Rivier. Nu en dan stond hij stil en sloeg in de lucht, worstelde met onzichtbare wezens of rolde heen en weer in het gras. Burton volgde hem tot bij De Rivier. Hier maakte Göring aanstalten zich in het water te begeven, vermoedelijk om zich te verdrinken. Plotseling echter stond hij een ogenblik stokstijf stil, begon te huiveren en viel daarna even star als een standbeeld om. Zijn ogen waren open maar zij zagen niets van wat er om hem heen gebeurde. Zijn blik was naar binnen gericht. Van welke verschrikkingen hij getuige was kon niet worden vastgesteld omdat hij niet tot spreken in staat was.
Zijn lippen maakten krampachtige, geluidloze bewegingen en dit ging zo door gedurende de tien dagen dat hij nog bleef leven. Burton’s pogingen om hem te voeden waren vergeefs. Zijn kaken waren stijf gesloten. Hij verschrompelde onder Burton’s ogen, zijn vlees verdroogde, de huid viel in en de beenderen eronder losten op in het skelet. Op een ochtend begon hij te stuiptrekken, ging rechtop zitten en gilde. Een ogenblik later was hij dood.
Burton verrichtte nieuwsgierig autopsie op hem met de beschikbare vuurstenen messen en zagen uit lavaglas. Göring’s opgezwollen blaas was opengebarsten en de urine was in zijn lichaam gestroomd.
Vervolgens trok Burton Göring’s tanden eruit alvorens hem te begraven. Tanden waren handelswaar omdat zij aan visdarmen of pezen konden worden geregen om er felbegeerde halssnoeren van te maken. Ook Göring’s schedelhuid ging er af. De Sumerieten hadden de gewoonte aangenomen de scalpen van hun vijanden, de zeventiende-eeuwse Shawnee van over De Rivier, te nemen. Zij hadden hieraan het beschaafde versiersel toegevoegd de scalpen aaneen te naaien en er capes, rokken en zelfs gordijnen van te maken. Een scalp was op de handelsmarkt niet zoveel waard als tanden, maar had wel enige waarde.
Terwijl hij een graf bij een grote keisteen aan de voet van de bergen aan het graven was kreeg Burton een heldere flits van herinnering. Hij was even met graven opgehouden om een slok water te nemen toen hij toevallig naar Göring keek. Het van alles ontdane hoofd met de gelaatstrekken, vredig als in slaap, opende een deur in zijn geest.
Toen hij in die enorm grote ruimte ontwaakt was en zichzelf in een rij lichamen zag zweven, had hij dit gezicht gezien. Het had aan een lichaam in de rij naast de zijne toebehoord. Zoals bij alle andere slapers was het hoofd van Göring kaal geweest. Burton had hem slechts terloops in de korte tijd voor de cipiers hem hadden ontdekt, opgemerkt. Later, na de massale Verrijzenis, toen hij Göring had ontmoet, was de gelijkenis tussen de slaper en deze man met het weelderige, blonde haar hem niet opgevallen.
Hij wist nu echter dat deze man een plaats dichtbij de zijne had ingenomen.
Was het mogelijk dat hun beider verrijzenislichamen, die zo dicht bij elkaar lagen, in serie geschakeld waren? Als dat zo was zouden, wanneer zijn dood en die van Göring op ongeveer hetzelfde tijdstip plaatsvond, beiden weer bij dezelfde graalsteen worden opgewekt. Göring’s schertsende opmerking dat zij tweelingzielen waren, zou wel eens niet zo ver bezijden de waarheid kunnen zijn.
Burton ging vloekend weer aan het graven omdat hij zoveel vragen en zo weinig antwoorden had. Als hij weer de kans kreeg een Ethicus in handen te krijgen zou hij, op welke manier dan ook, de antwoorden uit hem persen.
De volgende drie maanden besteedde Burton om zich bij de wonderlijke gemeenschap in dit gebied aan te passen. Hij werd geboeid door de nieuwe taal die uit de botsing tussen het Sumerisch en het Samoaans aan het ontstaan was. Aangezien de eersten het talrijkst waren, overheerste hun taal maar, evenals elders, behaalde de voornaamste taal een pyrrusoverwinning. Het resultaat van de samensmelting was een bastaardtaal, een taal met sterk verminderde verbuigingen en vereenvoudigde zinsbouw. De grammaticale geslachtsbepaling werd overboord gezet, woorden werden verkort. Tijd en wijs van werkwoorden werden eenvoudigweg tot de tegenwoordige tijd teruggebracht en deze werd ook voor de toekomende tijd gebruikt. Bijwoorden van tijd gaven de verleden tijd aan. Subtiele onderscheidingen werden door uitdrukkingen vervangen die zowel Sumerieten als Samoanen konden begrijpen, zelfs al leken ze in het begin onhandig en naief. Veel Samoaanse woorden verdreven in gewijzigde uitspraak Sumerische woorden.
Deze ontwikkeling van taalverbastering vond overal in de Riviervallei plaats. Burton bedacht dat de Ethici maar beter konden voortmaken als Zij van plan waren om alle menselijke talen vast te leggen. De oude talen stierven uit, of beter gezegd, gingen in andere talen op.
Maar voorzover hij wist hadden Zij het werk misschien al voltooid. De voor de fysieke overdracht zo noodzakelijke opnameapparatuur had misschien ook alle talen wel vastgelegd.
Gedurende de avonden, als hij de kans kreeg alleen te zijn, rookte hij inmiddels de sigaren die zo overvloedig door de gralen werden verstrekt en trachtte de situatie te doorgronden. Wie moest hij geloven, de Ethici of de Overloper, de Geheimzinnige Vreemdeling? Of logen zij allebei?
Waarom gebruikte de Geheimzinnige Vreemdeling hem om een spaak tussen Hun kosmische machinerie te steken? Wat kon Burton, die alleen maar een menselijk wezen was en die door zijn onwetendheid als een rat in de val in dit Rivierdal zat, uitrichten om de Judas te helpen?
Een ding was zeker. Als de Vreemdeling hem niet nodig had zou hij zich niet met Burton hebben beziggehouden. Hij wilde Burton die Toren aan de noordpool binnenhalen.
Waarom?
Het kostte Burton twee weken voor hij de enige reden die in aanmerking kwam kon bedenken. De Vreemdeling had gezegd dat hij, evenals de andere Ethici, niet rechtstreeks iemand zou doden. Maar hij had er geen bezwaar tegen dit door iemand anders in zijn plaats te laten doen, getuige het geven van vergif aan Burton.
Als hij hem dus in de Toren wilde halen had hij Burton nodig om voor hem te doden. Hij zou de tijger tussen zijn eigen mensen loslaten, het raam voor de huurmoordenaar openzetten.
Een huurmoordenaar wil geld. Wat bood de Vreemdeling als betaling?
Burton inhaleerde de sigarenrook in zijn longen, blies de rook uit en nam een flinke teug whisky. Heel goed. De Vreemdeling zou proberen hem te gebruiken, maar hij moest oppassen, Burton zou de Vreemdeling ook gebruiken.
Na drie maanden kwam Burton tot de conclusie dat hij genoeg had nagedacht. Het was tijd er op uit te gaan. Op het ogenblik dat hij tot deze slotsom kwam, zwom hij in de Rivier en, gedreven door een impuls, zwom hij naar het midden.
Hij dook zover naar beneden als hij zichzelf kon dwingen alvorens de niet te verdrijven wil tot zelfbehoud van zijn lichaam hem dwong zich voor het bereiken van kostelijke lucht naar de oppervlakte te klauwen. Hij haalde het niet. De aasvissen zouden zijn lichaam verslinden en zijn gebeente zou in de modder op de bodem van de driehonderd meter diepe Rivier verzinken. Des te beter. Hij wilde niet dat zijn lichaam in handen van de Ethici viel. Als het waar was wat de Vreemdeling had gezegd, zouden Zij in staat zijn alles wat hij had gezien en gehoord uit zijn hersenen te ontrafelen, mits Zij hem te pakken kregen voor zijn hersencellen waren vernietigd.
Hij geloofde niet dat dit Hun was gelukt. Voorzover hij wist ontsnapte hij gedurende de volgende zeven jaar aan ontdekking door de Ethici. Als de Overloper al wist waar hij zich bevond dan liet hij dit Burton niet merken. Burton betwijfelde of iemand het wist; zelf kon hij niet vaststellen op welk gedeelte van de Rivierplaneet hij zich bevond, hoe dichtbij of hoe ver van het hoofdkwartier in de Toren verwijderd. Hij ging echter verder, steeds maar verder, altijd in beweging en op zekere dag realiseerde hij zich dat hij een record op dit gebied moest hebben gebroken. Sterven was een tweede natuur voor hem geworden.