‘Zoals u wilt,’ zei Burton. ‘Wat voor vragen wilt u dan wel beantwoorden? Wie jullie zijn en bijvoorbeeld hoe jullie me gevonden hebben?’
‘Ik heet Loga,’ zei de roodharige man. ‘We hebben je door een combinatie van speurwerk en geluk gevonden. Het was een gecompliceerd proces maar ik zal het voor je vereenvoudigen. We hadden een aantal agenten die naar je uitkeken, een belachelijk klein aantal in het licht van de zesendertig miljard, zes miljoen negendui-zendzeshonderdzevenendertig kandidaten die langs De Rivier wonen.’
‘Kandidaten?’ dacht Burton. ‘Kandidaten waarvoor, voor het eeuwige leven? Had Spruce dan de waarheid over het doel achter de Verrijzenis verteld?’
Loga zei: ‘We hadden er geen idee van dat je ons door middel van zelfmoord ontsnapte. Zelfs toen je ontdekt werd in gebieden die zo ver uiteen lagen dat je met geen mogelijkheid daar had kunnen komen behalve dan door verrijzenis, hadden we nog geen vermoeden. We dachten dat je gedood en daarna verplaatst was. De jaren gingen voorbij. We hadden geen vermoeden waar je was. We hadden andere dingen te doen en we trokken dus alle agenten van de Zaak Burton, zoals we het noemden, terug behalve dan enkelen die aan beide einden van De Rivier gestationeerd bleven. Op de een of andere wijze had je kennis van de pooltoren. Later ontdekten we hoe. Je vrienden Göring en Collop waren heel behulpzaam, hoewel zij natuurlijk niet wisten dat zij met Ethici spraken.’
‘Wie bracht jullie op de hoogte dat ik bij het einde van De Rivier was?’ zei Burton.
Loga glimlachte en zei: ‘Dat hoef je niet te weten. We zouden je in ieder geval toch te pakken gekregen hebben. Je moet weten dat iedere plaats in de restauratietank — de plaats waar je gedurende de preverrijzenisfase op onverklaarbare wijze ontwaakte — een automatische teller heeft. Die werd voor statistische- en onderzoekdoeleinden aangebracht. We houden graag aantekening van wat er gaande is. Elke kandidaat bijvoorbeeld, die meer dan het normale aantal keren sterft, wordt vroeger of later studieobject. Gewoonlijk later omdat we nogal krap in het personeel zitten. Pas bij je 777e dood kwamen we ertoe een paar van de verrijzenissen met hoge frequentie te bekijken. De jouwe was de hoogste. Ik veronderstel dat we je daarmee mogen feliciteren.’
‘Zijn er dan ook anderen?’
‘Die worden niet achtervolgd, als je dat bedoelt. Relatief gezien zijn het er niet veel. We hadden er geen idee van dat jij dit ontstellende aantal erdoor had gejaagd. Jouw plaats in de preverrijzenistank was leeg toen we er tijdens ons statistisch onderzoek naar keken. De twee technici die je gezien hadden toen je in de preverrijzenistank wakker werd, identificeerden je aan de hand van je... foto. We stelden het verrijzenismechanisme zo af dat de eerstvolgende keer dat je lichaam moest worden herschapen, een alarmbel ons zou waarschuwen, zodat we je naar deze plaats konden overbrengen.’
‘En als ik niet opnieuw was gestorven?’ vroeg Burton.
‘Je móest wel sterven! Je was toch van plan je pogingen om de poolzee via de monding van De Rivier binnen te komen door te zetten, nietwaar? Dat is onmogelijk. De laatste honderd kilometer van De Rivier lopen door een ondergrondse tunnel. Elke boot zou aan stukken worden geslagen. Net als de anderen die de reis gewaagd hebben zou je zijn omgekomen.’
Burton zei: ‘Mijn foto... die ik van Agneau afnam, werd blijkbaar op aarde genomen toen ik officier bij John Company in India was. Hoe kreeg u dat voor elkaar?’
‘Wetenschappelijk onderzoek, mr Burton,’ zei Loga nog steeds lachend.
Burton wilde de superieure blik wel van zijn gezicht slaan. Hij scheen door niets te worden tegengehouden. Schijnbaar kon hij naar Loga toelopen en hem er van langs geven, maar hij wist hoe onwaarschijnlijk het was dat de Ethici met hem zonder voorzorgsmaatregelen in dezelfde kamer zouden zitten. Zij zouden net zo goed een dolle hyena kunnen loslaten.
‘Zijn jullie er ooit achtergekomen waardoor ik voortijdig wakker werd?’ vroeg hij, ‘of waardoor ook die anderen bij bewustzijn kwamen?’
Loga schrok merkbaar. Verschillenden van de mannen en vrouwen hielden de adem in.
Loga herstelde zich het eerst. Hij zei: ‘We hebben je lichaam grondig onderzocht, je weet niet hoe grondig. We hebben ook elke component van je... psychomorf, zoals jullie het geloof ik noemen, doorgelicht. Psychomorf of aura, aan welk woordje ook de voorkeur geeft.’
Hij gebaarde naar de bol boven zijn hoofd. ‘Wij hebben geen enkele aanwijzing gevonden.’
Burton gooide zijn hoofd achterover en lachte luid en langdurig.
‘Jullie smeerlappen weten dus niet alles!’
Loga glimlachte met dichtgeknepen lippen. ‘Nee, en dat zullen we ook nooit. Er is slechts één Almachtige.’
Hij raakte zijn voorhoofd, lippen, hart en genitaliën met de drie langste vingers van zijn rechterhand aan. De anderen deden het zelfde.
‘Ik kan je wel zeggen dat je ons schrik hebt aangejaagd... als je je daardoor beter voelt. Dat doe je nog steeds. Je moet weten dat we er vrij zeker van zijn dat jij een van de mannen bent waarvoor we werden gewaarschuwd.’
‘Voor gewaarschuwd? Door wie?’
‘Door een... soort reuzecomputer, een levend exemplaar en ook door de operateur ervan.’ Opnieuw maakte hij het merkwaardige teken met zijn vingers.
‘Dat is alles wat je nu van me zult horen — ook al zul je je niets van wat hier beneden gebeurt kunnen herinneren nadat we je naar de Riviervallei hebben teruggestuurd.’
Burton’s geest werd door woede overschaduwd maar niet in die mate dat hij het woord ‘beneden’ miste. Betekende dat dat de verrijzenisinstallatie en de schuilplaats van de Ethici zich onder de oppervlakte van de Rivierwereld bevonden?
Loga ging voort: ‘Volgens onze gegevens bezit je misschien de potentiële kracht onze plannen schipbreuk te doen lijden. Waarom of hoe je dat zou doen weten we niet, maar we zijn van de betrouwbaarheid van onze inlichtingenbron overtuigd, zelfs in die mate dat jij je het niet kunt voorstellen.’
‘Als jullie dat geloven,’ zei Burton, ‘waarom slaan jullie me dan niet in het vriesvak op? Hang me weer tussen die twee staven op. Laat me in de ruimte zweven en voor eeuwig als een kip aan het spit ronddraaien tot je plannen voltooid zijn.’
Loga zei: ‘Dat kunnen we juist niet! Die daad alleen zou al onze plannen in duigen doen vallen! Hoe zou jij ooit je verlossing kunnen verwerven? Bovendien zou dat een onvergeeflijke daad van geweld onzerzijds betekenen! Het is ondenkbaar!’
‘Jullie pleegden geweld toen jullie me dwongen de vlucht te nemen en me voor jullie verborgen te houden,’ zei Burton. ‘Jullie plegen nu geweld door me tegen mijn wil hier vast te houden en jullie zullen nog meer geweld plegen als jullie mijn herinnering aan dit kleine onderonsje vernietigen.’
Loga wrong bijna de handen. Als hij de Geheimzinnige Vreemdeling, de Afvallige Ethicus was, was hij een groot acteur. Op bedroefde toon zei Loga: ‘Dat is maar gedeeltelijk waar, we moesten bepaalde maatregelen nemen om onszelf te beschermen. Als de man iemand anders was geweest dan jij zouden we je volledig met rust hebben gelaten. Het is waar dat we onze eigen ethische code geschonden hebben door je op de vlucht te jagen en je te onderzoeken. Dat kon echter niet anders en, geloof me, we betalen ervoor met onze innerlijke gekweldheid.’
‘Je zou iets kunnen goedmaken door me te vertellen waarom ik, waarom alle menselijke wezens die ooit geleefd hebben, herrezen zijn en hoe jullie dat klaar hebben gespeeld.’
Loga voerde het woord, waarbij hij af en toe door enkelen van de anderen onderbroken werd. De blonde vrouw onderbrak hem het meest en na enige tijd leidde Burton uit haar houding en die van Loga af, dat zij hetzij zijn vrouw was, hetzij een hoge positie bekleedde.
Soms interrumpeerde een andere man. Wanneer hij dit deed was er een verhoogde opmerkzaamheid en respect van de anderen voelbaar waardoor Burton ertoe gebracht werd te geloven dat hij het hoofd van deze groep was. Eenmaal draaide hij zijn hoofd zo dat het licht flonkerend tegen één oog weerkaatste. Burton keek er met grote ogen naar omdat hij voordien niet had opgemerkt dat het linkeroog uit een juweel bestond.