i tak ze śmiercią był już po słowie.
Przyszła odpowiedź od dziewczyny:
– Jak chcesz przytulić mnie na pryczy,
gadaj z konwojem, nie powiem „nie”,
mój los i twój niech złączą się.
(anonimowa piosenka błatnych, tłum. aut.)
Moskiewskie metro – tunele moskiewskiego metra rzeczywiście wykorzystywano w czasie wojny jako schrony przeciwlotnicze, ich zaplecze pozwalało na długotrwały pobyt pod ziemią setek tysięcy mieszkańców stolicy. Jednym z obiektów tego systemu była znajdująca się na stacji Kurskaja biblioteka. Część tuneli i obiektów wykorzystywało wojsko i NKWD, znajdowały się tam też schrony przeznaczone dla Stalina i Stawki (początkowo podziemną siedzibą Stawki była stacja Kirowskaja, później przeniesiono punkt dowodzenia do bunkra pod Kremlem). Moskiewskie podziemia do dziś wykorzystywane są przez ludzi, którzy nie chcą lub nie mogą mieszkać na powierzchni. Niedawno rosyjskie gazety poinformowały, że znaleziono „podziemne miasto” zamieszkałe głównie przez nielegalnych imigrantów. „Miasto” znajdowało się w starym, poradzieckim schronie w zachodniej części Moskwy. Podobne osiedle znaleziono niedaleko stacji Kijewskaja. Do dziś położenie wielu rozlokowanych pod Moskwą obiektów jest utajnione i nikt – przynajmniej oficjalnie – nie posiada mapy obejmującej całość podziemi. Czasem eksplorują je poszukiwacze skarbów i filmowcy (na przykład jeden z tajnych obiektów, położony w okolicy Czystych Prudów punkt dowodzenia obrony przeciwlotniczej, sfilmowała nielegalnie ekipa rosyjskiej telewizji NTW), jednak najwięcej na temat „podziemnej Moskwy” wiedzą jej mieszkańcy. Tyle że ci z nikim nie dzielą się tymi informacjami...
Pepinierka – wychowawczyni.
Oddziały inżynieryjno-szturmowe – weszły do akcji dopiero w 1943 roku. Żołnierze tych formacji wyposażeni byli w specjalne stalowe napierśniki, przeważnie typu SN-42. Skrót był rozwinięciem słów: Stalnoj Nagrudnik (stalowy napierśnik), cyfra oznaczała rok produkcji. Grube na dwa milimetry, ważące trzy i pół kilograma napierśniki, znakomicie sprawdziły się w bojach, szczególnie w sytuacjach, gdzie trzeba było walczyć w niewielkiej odległości od przeciwnika, nie mając możliwości ukrycia się.
Walce – walc „Na wzgórzach Mandżurii” (Na sopkach Mandżurii) nawiązuje do decydującej bitwy w czasie wojny rosyjsko-japońskiej. Obie strony poniosły ogromne straty (Rosjanie stracili osiemdziesiąt dziewięć tysięcy, Japończycy – siedemdziesiąt jeden tysięcy żołnierzy). Mimo wielkiego poświęcenia żołnierzy Rosjanie przegrali bitwę z powodu nieudolnego dowodzenia (dowódcą był generał Kuropatkin). Pierwotny tytuł walca brzmiał „Mokszański pułk na wzgórzach Mandżurii”. Kompozytor, Ilia Szatrow, zadedykował go poległym towarzyszom broni. W trakcie bitwy Mokszański pułk, w którym kapelmistrzem był Szatrow, znalazł się w okrążeniu; zginął dowódca pułku, żołnierze byli wyczerpani, amunicja się kończyła... Wówczas zagrała orkiestra pułkowa pod batutą Szatrowa, wzywając do boju. Pułk wyrwał się z okrążenia, ale przeżyło jedynie siedmiu muzykantów. Wszystkich nagrodzono Orderami Świętego Jerzego (jednym z najwyższych odznaczeń bojowych imperium rosyjskiego), Szatrowa – Orderem Świętego Stanisława. Bardzo szybko utwór stał się światowym przebojem.
Walc „Fale Amuru” (Amurskije wołny) skomponował Maks Kiuss (Max Kyuss), kapelmistrz Jedenastego Pułku Wschodniosyberyjskiego. Kiuss poświęcił utwór tajemniczej W. N. Historycy niewiele wiedzą na temat muzy Kyussa. Prawdopodobnie muzyk spotkał ją w pociągu Sankt Petersburg – Władywostok. Nawiązali znajomość, zakochali się... Nic dziwnego, podróż trwała miesiąc. Ukochana kompozytora, Wiera Nikołajewna, nie była wolna. Jej małżonek, pułkownik Sztabu Generalnego, był od niej starszy o dwadzieścia pięć lat. Po latach Kiuss nie potrafił nawet opisać wyglądu tajemniczej W. N. Zapamiętał jedynie jej oczy w kolorze morskich fal. Mimo iż fascynacja była obopólna, kobieta pozostała wierna mężowi. Kiedy na balu oficerskim Kiuss wykonał po raz pierwszy walc „Fale Amuru”, dedykując go W. N., mąż Wiery Nikołajewny zatroszczył się o to, żeby zakochani nie spotkali się nigdy więcej...
Pociski smugowe do pepeszy – w rzeczywistości pociski smugowe do pepeszy oznaczone jako PT (pula trassirujuszczaja) zostały przyjęte na uzbrojenie dopiero w 1943 roku, choć pod koniec poprzedniego roku zapewne już istniały.
Gołowa – głowa.
Przetrwalniki wąglika – są w stanie bardzo długo zachować żywotność. W 1970 roku w Parku Narodowym Krugera w Afryce specjaliści wyizolowali laseczki wąglika z kości zwierząt, które przebywały w ziemi dwieście pięćdziesiąt lat.
Historyk, doktor nauk humanistycznych, pedagog, autor artykułów na temat historii, sztuk walki nożem i okinawańskiego karate. Interesuje się działaniami służb specjalnych. Jako pisarz zadebiutował w 2006 roku, od tego czasu wydał pięć powieści oraz tom opowiadań. Zwolennik czytania przy jedzeniu. Czytuje wszystko, od podręczników pszczelarstwa, poprzez literaturę głównonurtową i fantastyczną, aż po romanse dla pań. Te ostatnie przeważnie w poczekalni u dentysty. Marzy o świętym spokoju.
Książki Adama Przechrzty
wydane nakładem naszego wydawnictwa
Pierwszy krok
Chorągiew Michała Archanioła
Wilczy Legion
Białe noce
Demony Leningradu
Demony wojny – część 1
COPYRIGHT © BY Adam Przechrzta
COPYRIGHT © BY Fabryka Słów sp. z o.o., 2011
WYDANIE I
ISBN 978-83-7574-617-4
Wszelkie prawa zastrzeżone
All rights reserved
Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.
PROJEKT I ADIUSTACJA AUTORSKA WYDANIA Eryk Górski, Robert Łakuta
PROJEKT OKŁADKI Paweł Zaręba
FOTOGRAFIA NA OKŁADCE Matej Toman
REDAKCJA Karolina Kacprzak
KOREKTA Magdalena Byrska, Agnieszka Pawlikowska
SKŁAD WERSJI ELEKTRONICZNEJ Dariusz Nowakowski
SPRZEDAŻ INTERNETOWA
ZAMÓWIENIA HURTOWE
Firma Księgarska Olesiejuk sp. z o.o. s.k.a.
05-850 Ożarów Mazowiecki, ul. Poznańska 91
tel./faks: 22 721 30 00
www.olesiejuk.pl, e-maiclass="underline" hurt@olesiejuk.pl
WYDAWNICTWO
Fabryka Słów sp. z o.o.
20-834 Lublin, ul. Irysowa 25a
tel.: 81 524 08 88, faks: 81 524 08 91
www.fabrykaslow.com.pl
e-maiclass="underline" biuro@fabrykaslow.com.pl