Выбрать главу

FILTRFRAK: osłaniający ciało ubiór wynaleziony na Arrakis. Jego mikrowarstwowa tkanina pełni rolę pochłaniacza ciepła i filtru wydzielin ciała. Odzyskana wilgoć można czerpać za pośrednictwem rurki z kieszeni łownych.

FILTRNAMIOT: małe szczelne pomieszczenie z tkaniny mikrowarstwowej, przeznaczone do odzysku — w postaci wody pitnej — wilgoci wydalanej z oddechem przebywających w nim ludzi.

FILTRWTYK: filtr nosowy używany wraz z filtrfrakiem do chwytania wydychanej wilgoci.

FIQH: poznanie, zasada religijna; jedno z na poły legendarnych źródeł religii Pielgrzymów Zensunni.

FREGATA: największy statek kosmiczny, jaki może lądować na powierzchni planety i startować z niej w całości.

FREMENI: wolne plemiona Arrakis, mieszkańcy pustyni, niedobitki Pielgrzymów Zensunni. (Według Małej Encyklopedii Imperium: „Piraci Piasku”).

FREMSAK: sakwa z wyposażeniem umożliwiającym przeżycie w pustyni, wyrobiana przez Fremenów.

G

GALACH: oficjalny język Fremenów. Hybryda anglo — słowiańska, z silnymi naleciałościami leksykalnymi przyswojonymi od zróżnicowanych kultur w trakcie wieloetapowych migracji człowieka.

GALEON: największy transportowiec w systemie przewozowym Gildii Planetarnej.

GAMONT: trzecia planeta Niushe, słynie ze swej hedonistycznej kultury i egzotycznych praktyk seksualnych.

GĄSIENIK PIASKOWY: potoczna nazwa maszyny zdolnej do poruszania się po powierzchni Arrakis, przeznaczonej do poszukiwania i zbioru melanżu.

GEJR: monadnok.

GEJRAT: na wprost; komenda sternika czerwia.

GHAFLA: nieumiejętność skupienia się w obecności natrętnej muchy. Stąd: osoba chwiejna, której nie należy ufać.

GHANIMA: coś zdobytego w bitwie lub w pojedynku. Powszechnie: bezużyteczna pamiątka z walki, budząca jedynie wspomnienia.

GIEDI PRIME: 36 planeta bety Wężownika, ojczyzna Harkonnenów. Planeta średniej przydatności do życia i słabej aktywności procesu fotosyntezy.

GILDIA: Gildia Planetarna, jedno z trzech ramion politycznego trójnoga, na którym wspiera się Wielka Konwencja. Od czasów Dżihad Kamerdyńskiej jest Gildia drugą (patrz: Bene Gesserit) szkołą kształcenia ducha i ciała. Powstanie monopolu Gildii w dziedzinie podróży, transportu i bankowości międzynarodowej przyjęto zza datę początkową kalendarza Imperium.

GINAZ, RÓD: byli sojusznicy księcia Leto Atrydy. Zostali pobici w wojnie assassinów z Grumman.

GIUDICHAR: święta prawda (powszechnie spotykane w wyrażeniu giudichar mantene; prawda pierwotna i podstawowa).

GŁOS: wszechstronne wyszkolenie przez Bene Gesserit, które pozwala adeptowi panować nad innymi jedynie za pomocą odcieni barwy głosu.

GŁUSZAK: broń miotająca na powolne pociski; wyrzuca bolec z trucizną lub narkotykiem w grocie. Skuteczność jest ograniczona nastawieniem tarczy i ruchem względnym celu i pocisku.

GOM DŻABBAR: wróg ostateczny; owa szczególna zatruta igła z ładunkiem metacyjanku, której cenzorki Bene Gesserit używają do poddawania świadomości ludzkiej próbie śmierci.

GRABEN: długo rów tektoniczny powstały w wyniku osiadania gruntu wywołanego ruchami głębiej położonych warstw krustalnych.

GRAJĄCY PIASEK: piasek o tak ogromnej spoistości, że każde gwałtowniejsze uderzenie w powierzchnię rozlega się donośnie jak głos bębna.

GROT-GOŃCZAK: ostra drzazga metalowa, która szybuje w dryfie i za pomocą ukrytej w pobliżu konsoli sterowana jest jak pocisk; pospolita broń skrytobójcza.

GRÓDŹ: przenośne plastikowe zamknięcie hermetyczne stosowane dla zabezpieczenia wilgoci we fremeńskich jaskiniowych obozowiskach dziennych.

GRUMMAN: druga planeta Niushe, znana przede wszystkim z wendety władającego nią rodu (Moritani) i rodu Ginaz.

H

HAGAL: „Planeta Klejnot” (II Teta Shaowei), eksploatowana za panowania Szaddama I.

HAIIIII-HO!: komenda do ruszania; okrzyk sterownika czerwia.

HADŻDŻ: święta podróż, pielgrzymka.

HADŻR: podróż przez pustynię, migracja.

HADŻRA: podróż w poszukiwaniu czegoś.

HAKARZ: Fremen uzbrojony w haki stworzyciela, polujący na czerwia pustyni.

HAKI STWORZYCIELA: haki stosowane przez Fremenów do chwytania, dosiadania i ujeżdżania arrakańskiego czerwia pustyni.

HAL JAWM: „No! Wreszcie!”, okrzyk fremeński.

HARMONTHEP: tak zdaniem Ingsleya nazywał się szósty przystanek w międzyplanetarnej migracji Zensunnitów. Przypuszcza się, że był to już nie istniejący satelita Delty Pawia.

HIEREG: przejściowy obóz fremeński w otwartej pustyni.

HOLZMAN: patrz: ZJAWISKO HOLZMANA.

I

IBAD, SPOJRZENIE IBADA: charakterystyczny skutek bogatej w melanż diety, od której białka i źrenice oczu nabierają barwy ciemnego błękitu.

IBN QIRTAIBA: „Tak nazywają święte słowa…” Uroczysty wstęp do fremeńskich zaklęć religijnych (zaczerpniętych z panoplia propheticus).

ICHWAN BEDWINE: braterstwo wszystkich Fremenów na Arrakis.

IDŻAZ: przepowiednia niepodważalna z samej swej natury; przepowiednia nieodwracalna.

IKHUT-EIGH!: okrzyk sprzedawcy wody na Arrakis (etymologia niejasna). Patrz: SUU-SUU-SUUK!

ILM: teologia, nauka o tradycjach religijnych, jedno z półlegendarnych źródeł wiary Pielgrzymów Zensunni.

ISTISLAH: prawo wspólnego dobra; zwykle zapowiedź brutalnej konieczności.

IX: patrz: RICHESE.

J

JEŹDZIEC PIASKU: fremeńskie określenie kogoś, kto potrafi pojmać i dosiąść czerwia pustyni.

JĘZYK WALKI: każdy specyficzny język, używany do nieskrępowanego porozumiewania się głosem podczas bitwy.

K

KAID: stopień oficerski sardaukarów nadawany urzędnikowi wojskowemu, którego obowiązki sprowadzają się w większości do kontaktów z cywilami; gubernator wojskowy całego okręgu planetarnego, wyższy rangą od baszara, lecz nie dorównujący bursegowi.

KALADAN: trzecia planeta Delty pawia, rodzinna planeta Paula Muad’Diba.

KANLY: oficjalna waśń lub wendeta zgodna z zasadami Wielkiej Konwencji, prowadzona według najściślejszych reguł (patrz: SĘDZIA ZMIANY). Pierwotnie zasady miały chronić postronnych świadków.

KARAMA: cud; działanie inspirowane przez siły nadprzyrodzone.

KHALA: tradycyjne zaklęcie mające na celu uspokojenie rozeźlonych duchów miejsca, które wymieniono z nazwy.

KHOAM: akronim utworzony z nazwy Konsorcjum Honette Ober Advancer Mercantiles — wszechświatowej korporacji eksploatacyjnej kierowanej przez Imperatora i wysokie rody z Gildią i Bene Gesserit jako cichymi wspólnikami.

KISWA: dowolna postać lub symbol z mitologii fremeńskiej.

KITAB AL-IBAR: kompilacja modlitewnika i vademecum przeżycia w pustyni, opracowana przez Fremenów na Arrakis.

KRIMSKELL: „nić kleszcząca”, pleciona z włókna pnączy hufuf z Ekaz. Pętla związana na krimskellu zaciska się coraz ciaśniej wskutek prób rozerwania sznura — aż do z góry ustalonych granic. (Szczegółowe informacje patrz: „Dusicielskie pnącza Ekaz” Holijanca Vohnbrooka).

KRWAWIN: roślina pnąca, której ojczyzną jest Giedi Prime; jej pędów często używano jako biczów w obozach niewolników. Ofiarom pozostawia tatuaż koloru buraka, który powoduje nieustający przez wiele lat ból.

KRYSNÓŻ: święty nóż Fremenów z Arrakis. Wyrabiany z zębów czerwia pustyni w dwóch wersjach: „stałej” i „niestałej”. Nóż niestały wymaga kontaktu z polem elektrycznym ciała ludzkiego, aby nie ulec rozpadowi. Noże stałe przeznaczone są do składowani. I jedne, i drugie mają około dwudziestu centymetrów długości.