Выбрать главу

I, нібы ў доказ гэтаму, пад'едзе да прыпынку тралейбус таго самага маршруту.

Тады тут, у старым ускраінным парку, цвілі ліпы. У лагодным вечаровым паветры бруілі ручаіны п'янкага мядовага паху, а ў яе чорных валасах свяціліся цёплыя жаўтлявыя зорачкі: квецень ужо асыпалася...

Вецер будзе шастаць апалаю лістотай.

Станеш неяк паспешліва думаць, што так лепей, бо ўсё роўна ўсё на свеце канчаецца, і хай лепш раней, на той мяясы, да якой было адно харошае і светлае, не азмрочанае ні словам, ні ўчынкам; яно такім і застанецца з табой, як ружовая аблачынка на чыстым небе над вечаровым сонцам. У каханні, гэтаксама як у апавяданні, аповесці ці рамане, неабходна скончыць у патрэбным месцы, бо працяг будзе ўжо не каханнем, а чымсьці іншым. Хіба не бачыш ты такога ў сваіх знаёмых? Ды што знаёмыя, а ты сам? А яна была проста мудрэйшаю за цябе. I ты павінен дзякаваць ёй за тое, што ваша сапраўднае засталося сапраўдным навек.

Але насупор усім тваім думкам і высновам, якім ты верыў яшчэ некалькі хвілін таму, у табе нешта ўзбунтуецца, і прыйдзе пачуццё віны. Той віны, выкупіць якую немагчыма, бо не ведаеш, у чым яна, і не ўведаеін ніколі. I няпраўда, што час цішыць боль — ён можа глыбей прыхаваць яго, прыцерушыць лісцем і снегам мінулых дзён, але боль будзе жыць, каб раптам паласнуць па сэрцы вострым і салодкім успамінам.

Па сцежцы будуць ісці двое. Ён схопіць абярэмак змеценага лісця, шугане яго ўгору, і яна шчасліва засмяецца пад жоўтым шапаткім дажджом. I ты добра і чыста падумаеш пра іх.

...Вахцёрка будзе доўга не пускаць, недаўменна і насцярожана пазіраючы на цябе і паўтараючы сонным ацеслівым голасам, што ўжо нідзе няма жывой душы. Станеш, як можаш, тлумачыць ёй, што табе ніхто і не трэба, і нарэшце змеціш у яе вачах іскру спагадлівага разумення.

У чуйнай цішыні прыцемнага калідора будуць глыбакадумна моршчыць крутыя гіпсавыя лбы старажытныя філосафы. Расплывуцца ва ўсмешцы вусны: прыгадаецца, як аднаго разу, дурэючы, вы панасоўвалі філосафам шапкі-вушанкі.

Прысядзеш на шырокае шчарбатае падвоканне, на момант заплюшчыш вочы і ўбачыш дзяўчыну, з якой за ўсе гады не перакінуўся мо і дзесяткам слоў, а ўсяго толькі любіў з верхатуры ўлюбёнай сваёй галёркі пазіраць на залацісты і бязважкі пушок на яе худзенькай патыліцы. А дзяўчына аднойчы паглядзела на цябе так, што ўвесь твой век будзе з табою той позірк памяткай аб цудоўным і немагчымым, наканаваным не табе, як часам назаўжды застаецца сумотнаю згадкай адзін-адзіны роспачны пагляд, пасланы табе з акна цягніка, пагляд амаль незнаёмага чалавека, які ад'язджае надоўга ці назусім, а ты проста за кампанію прыцягнуўся яго праводзіць...

На вуліцы рассыпецца шротам сухі і рэзкі трамвайны званок. I ты ўспомніш, што гэта — ваша падвоканне. Праўдзівей, ты ведаў гэта з самага пачатку, але марудзіў, каб не адразу... А званок стаўся нібы сігналам: час!

Вось тут вы з ім зухавалі перад дзяўчатамі, знарок паволі набіваючы духмяным валакністым тытунём вашу адну на двух адмысловую люльку, і насмоктваліся за перапынак да лёгкага галавакружэння, а потым кінулі, бо вырашылі, што гэта няшчыра і ненатуральна. Вы змагаліся за шчырасць ва ўсім, вы жадалі «быць, а не здаваццаоі непарушна верылі, што захаваць душу амаль гэтаксама лёгка, як, напрыклад, вывучыць табліцу множання,— дастаткова толькі захацець.

Аднойчы ўлетку вы два тыдні жылі ўдвух на парослай хвоямі выспе ляснога возера, і вечарамі ты ляжаў ля вогнішча, глядзеў на зоры, і цябе поўніла светлая, як бярозавы гай, радасць ад таго, што ёсць на свеце ён. А ён вялізнымі літарамі накрэсліў на мыльцы вашы імёны...

Днямі ён быў праездам у тваім горадзе, пазваніў з вакзала, і ты паклікаў яго да сябе. Паклікаў, хоць і ведаў, што прыйдзецца прытушаць цягучыя стылыя паўзы, цэдзячы віно з кілішка, што будзеш хаваць вочы, каб не сустрэцца знячэўку з ягонымі, баючыся выдаць сябе, нібы ты ў нечым вінаваты. А ён будзе гаварыць пра хакей, пра свае перспектывы, пра цэны на гаражы, яшчэ пра нешта...

I тут, на падвоканні, спытаеш сябе: навошта ты запрашаў яго, навошта зрэдку пішаш яму буйным почыркам пакутлівы і нішчымны ліст на адну старонку? Дзячыш за тыя вечары ля вогнішча, за тую радасць, якая, здавалася, магла абняць цэлы свет, за кнігі, за размовы, за думкі, за ўсё, без чаго ты мог бы застацца ў жыцці матылём над поплавам?.. Захочаш спыніць, абарваць думку, але яна неслухмянай ручаінаю прарвецца праз тваю забарону. На душы зробіцца каламутна і ніякавата, як быццам ты пахваліўся, прынізіўшы другога, але яшчэ горш будзе ад таго, што — праўда.