— Гэта што? — адказала Кіра. — Новы варыянт тваёй барацьбы за шчасьце? Ці мо' гэта спроба перавыхаваць жонку, якая зазналася? Шантажам! — яна падыйшла да шафы. — Адыйдзі, дай мне месца...
— Гэта спроба, Кіра, запытаць цябе, чаго ты сядзела ў доміку на агародах? — выказаў ён словы, якіх баяўся. Яна павярнулася да яго з адчайнасьцю ў вачох:
— Ах, во, што цябе мучыць... Сочыш ты за мною? — глуха крыкнула яна на яго. — Нічога лепшага ты ня ўмееш рабіць?! Чалавек вялікай амбіцыі, ха-ха, зважае, каб ня стацца раганосцам, ха-ха-ха... Маніфэст усекаапэратыўнай рэвалюцыі павесіў ён на цьвічок i стрымгалоў паімчаў за нявернай палавінай, каб адпужаць ад яе ў поле магутнага адзінца, што самотна рохкае ў разорах. Які ўпадак!
— Жартуеш! — бялеў Сьцяпан.
Ён, пастрашнелы, выпрастаўся ва ўвесь рост.
— Гэта ты жартуеш, калі ня ведаеш таго, — яна падстушлася да яго ўпрытык. — Заводзіш гульню ў дабрадзея, за якую іншыя плацяць. Табе няясна, га? Ах, табе нішто й ніколі ня будзе яснае, — Кіра раптоўна адвярнулася ад Сьцяпана й выйшла ў пакой, скідаючы зь сябе блюзку. — Няшчасная я...
— Адну хвілінку, — пратэставаў Сьцяпан. — Ты, Кіра, мае справы кінь i адказвай на пытаньні. Чуеш?
— Што гэта значыць, твае справы й мае справы?
— З кім ты сустракаесься?
— Хочаш запытаць: каму я яшчэ даю, апроч цябе?
— Не грубіянь...
— Ты, Сьцяпан, мае справы таксама кінь, — яна аглянулася на яго ад атаманы. — Так будзе нам лепш.
— I гэта гаворыць мая жонка?
— Як і ты, мой муж...
— Я маю права ведаць...
— Як і я, чаму ў цябе мокрыя нагавіцы!
— Ішоў я цераз збожжа...
— Прытуляючы дзеўку да грудзей?
— Якую дзеўку?! Я... я...
— Ведаю — ты нюхаў за мною, бы чырвананосы сышчык, — сказала Кіра са спакоем. Яна расьсцілала пасьцель.
— Ня буду я з табою спаць.
— Слушна. Другім быць — ня гонар.
— Хто ён?
— Малады, моцны і сьвядомы сваёй мэты.
— Гэтай мэтай зьяўляесься, вядома, ты?
— Яму — так.
— А табе — ён?
— Не.
— Не?
— Не.
— Дык хто? Або — што?
— Не, хто. Ты!
— Я?
— Ага.
— Скажы мне гэта яшчэ раз, — ён заціснуў кулакі.
— Калі ласка: ты!
— Як гэта я павінен разумець?
— Звычайна, стасуючыся да тваёй тэрміналёгіі — зло перамагаю я... злом!
— Ты, мабыць, п'яная?
Сьцяпан нацэліўся ўдарыць Кіру па шыі, ззаду. Перашкодзіў гэтаму вокліч цешчы: "Лягайце вы спаць! Ужо ноч сьвятая!"
— З маладым можна прахліснуць і паўлітра, — Сьцяпан сказаў гэта Кіры з абыякавай іроніяй. — Тады адбываецца сьмялей...
— Так?
— Пытаеш?
— У вопытнага — чаму-б не?
— Кіра, не рабі зь мяне такога, як сама ты.
— Згодна. Хоць адно з нас захавае чысьціню.
— Я цябе не пазнаю, Кіра. — У яго галаве мацнеў шум, і, ад слабасьці, яму падкошваліся ногі. — Што з табою?
— Сачыў-жа — ведаеш.
— Але: чаму, чаму?
— Чаму? — яна зьняважліва надзьмула губкі. — Бо я не жадаю стацца саламянай удавою! Не разумееш, што я ратую цябе ад змураванага яшчэ за царом беластоцкага цэнтрала? — Кіра спалохана змоўкла; энергічна падбіла падушку, ажно пасыпалася зь яе пер'е.
— За што?!
— За абняслаўленьне старшыні ўчынілі-б яны табе наступны суд. Сьведкі ўжо падрыхтаваныя. I дакумэнтацыя.
— Дакумэнтацыя? Якая?
— А такая, на падставе якой было-б табе даказана, што ты публічна ганьбіш добрае ймя кіраўніка ўстановы, трэба дадаць, узорнай установы. Сьцяміў?
— Гм, — зьдзівіўся Сьцяпан.
Кіра расшпіліла станік.
— Ёсьць пісьмовыя паказаньні наконт таго, як ты ляпаў языком розную ерась ды неверагодніцу пра каапэратыў i яго старшыню, актывістаў i кіраўнічых работнікаў, у рэшце рэшт, i пра асобы, выконваючыя ўладу... Яны, твая сябрына, на ўсе чатыры капыты каваныя, Сьцяпан, — яна апусціла майткі й, голая, скамандвала: — Падай мне піжаму, я памыюся...
— Хі...
"I як цяпер цалаваць яе, адбымаць, туліцца? Гэта-ж будзе ашуканае каханьне! Падробленае яно, бы мёд ад пчолаў, якіх круглы год кормяць нечым штучным, цукрам, — боль пранізваў Сьцяпана, быццам пазалетась, перад вясельлем, калі, пакутуючы ад запаленьня падкосьніцы, апынуўся ён у інстытуце зубной хірургіі, дзе з дапамогай доўгіх шпілек праводзілі яму блякаду нерваў сківіцы. Халодны боль! — А з кім-жа яна? Божа, дай мне цярплівасьці! Стары гаварыў, што разводу ня будзе. Мо' й ня будзе?.. Прызналася яна аднаму мне? Я-ж кахаю яе, халеру! — Сьцяпан заплакаў нема, па-мужчынску. — Ну, Кіра фізычна аддалася... Якая розьніца — ва ўяўленьні ці фізычна? Або хіба раз я марыў пра тое, як гэта наваліцца-б на тую ці іншую прыгажуню! I, несумненна, сталася-б яно так, калі-б была на тое нагода. Так. Але з жанчынай, кажуць, іначай... У яе не бывае раздваеньня душы й цела, у ёй гэта — адзінае. Яна, чаго добрага, гатовая спадабаць i гвалтаўніка, калі ён праявіць невядомае ёй умельства. Гм, да чаго-ж можна дадумацца! — ён выцерся насавой хустачкай, бруднай i прапацелай. — Кіра хоча мяне, й гэта самае галоўнае. Ды чаму яна пайшла да якогасьці мужчыны? Кажа: гэта я ратую цябе! Як? Даючы раскошу камусьці, хто намераны спляжыць мяне? Каму, каму, каму, чорт вазьмі??!"