— Хто ты?! — крыкнуў Сьцяпан, ахоплены страшэнным прадчуваньнем.
— Я, э, твой старшыня, падла ты! Хэ-хэ-хэ...
Сьцяпан схапіўся, успацелы да кончыкаў валасоў. На пяць хвілін да пачатку працы.
Ён дапаў да ўмывальніка, але ў ім не было вады — кран псычэў па— зьмяінаму. Пальцамі працёр Сьцяпан закарэлыя вочы; на ўслончыку (вясковага вырабу) стаяў бляшаны кубак з запыленым павуціньнем. Сьцяпан ліхаманкава заглядаў у рознае начыньне, парасстаўлянае па памяшканьні. Яго зараз неспакоіла адно — як пачысьціць зубы?! Падумалася яму, што ў вагародзе расьце радыска...
Быў засеяны ёю загонік пад яблыняй. Калісьці хлопцы: з Садовай, памятаў Сьцяпан, на загуменьні Казырскага пад Васільковам кралі яе й давалі дружнага драпака за сажалкі, пад вадапомпу, дзе ў дзікай траве трымалася раса, якой абмывалі яны сабе рукі й драпежна запэцканыя зямлёю твары, качаліся па зелені ды рагаталі да болю жывата ад дурной радасьці, што ўдалося ім, што ніхто ня гнаўся за імі i што цёпла сьвеціць сонца...
Сьцяпан, скінуўшы кашулю, ухапіўся за пакірачаныя галіны яблыні й з усяе сілы закалаціў дрэвам. Яму пасыпаўся на плечы й сьпіну гусьценькі дождж, крапаючы й на лісьце гародніны, быццам гэтак зьнянацку выпаўшы з хмурынкі ў пагодны дзень. Ён задрыжэў ад холаду, заварушыў лапаткамі й, выгнуўшыся, пачаў абцірацца хустачкай, мяркуючы пры тым, што было-б лепш зрабіць тое сподняй часткай кашулі. Казытала яму ў карак трэска сухападзіны; калі Сьцяпан угледзеў, што гэта вусеніца, ахапіла яго гідасьць.
Ён выплюнуў недажаваную галоўку радыскі й, ледзь трапляючы кулакамі ў рукавы, апрануўся. Доўга ня думаючы, Сьцяпан пералез цераз плот i наўздагад, сьцежкамі, бягом пайшоў да далёкага прыпынку ў канцы Зялёнай, разы два аглянуўшыся ў бок доміку; там іскрыўся ранак.
Яму пашанцавала пасьпець на "шасьцёрку".
Перад скрыжаваньнем з Васількоўскай мільганула ў шыбе бяздарная шыльдачка цырульніка, й Сьцяпан схамянуўся, што едзе ён на працу непаголены. Гэта зьнясьмеліла яго, а нават — засаромела. "Усё-такі, нядобра, ой, нядобра!.. Скажу, што запускаю бараду, дык пачнуць яны сьмяяцца зь мяне паміж сабою: у знак пратэсту перад судом Сумленевіч перастаў галіцца?! Чулі — ён зноў дэманструе! Глядзеце вы на гэтага дзівака!" Сьцяпан гладзіў шчокі, як бы спадзеючыся, што такім чынам, магчыма, пазбавіцца шчаціньня; пад далоняй адчуваў прыкрую колкасьць.
Калі, з падробленай упэўненасьцю, ішоў ён у свой габінэт, калідор пуставаў: быў гэта час ранішняга чытаньня "Сучаснай газэты". Сакратарка знаходзілася ў надзвычайным водпуску — нехта зь яе радні жаніўся? — i Сумленевіч, прыпазьніўшыся звыш паўгадзіны, зьявіўся на працы, можна сказаць, незаўважаным. Як зазвычай, сеў ён за пісьмовы стол і, апёршыся локцямі, цяжка задумаўся. Усё, навокал бачанае ім, раптам выдалася яму ня тое, што не сваім, да якога маюцца абыякавыя адносіны, але наогул непрысутным. Нерэальным! Хаця-б той канфэрэнцыйны столік, пра які любіў ён пажартаваць, што прадасьць яго ў музэй неадухаўлёных сьведкаў важных зьдзяйсьненняў, зараз уяўляўся Сьцяпану чымсьці выпадковым у полі яго зроку. Шышкай на ўсё роўна якой яліне.
Брала яго ахвота аберуч згарнуць у вадно горбачкі службовых паперынаў, ненавісных яму, ды, расчыніўшы акно, вышпурнуць іх на вуліцу, на галовы адзінокага натоўпу... Пагамоўваючы ў сабе мацнеючае шаленства пасьля неверагоднай ночы, Сьцяпан з натужлівай замаруджанасьцю аднаўляў здарэньне з пажарам кватэры на сёмым паверсе вышыннага будынку, ля якога, аднойчы, праходзіў ён (купляў тады лімоны ў краме ля Складоўскай). У павевах ветру было відаць, як на тым бальконе, ахутаным густым дымам, панікуе чалавек, кідаецца ён у бакі, быццам дрэнны актор у вадэвільнай сэне. Тратуарная публіка бавілася нечаканым відовішчам і спрачалася наконт колькасьці паверхаў; прыімчалі пажарнікі. Бухнула полымя — і блізка зазьвінелі асколкі шкла. Нешчасьлівец пра яго ўжо ведалі, што ён раганосец, алькаголік і псіхічна хворы — даволі спрытна апусьціўся на ніжэйшы балькон, на якім ён пахіснуўся й ня здолеў утрымацца, пакаўзнуўшыся там, напэўна, на якімсьці ламаччы; яшчэ зачапіўся аб тэлевізыйную антэну на ўзроўні трэцяга паверху й павалок яе за сабою, нагадваючы зьбітага лётчыка зь нерасчыненым парашутам. "Ляснуўся ён аб асфальт, бы жаба жыватом", — са смакам перадаў зьвестку Сьцяпану хлопец у акулярах, доўгавалосы й з кніжкамі пад пахаю, губасты. За ягонымі плячыма, калі ён адварочваўся ад Сьцяпана, праскавытала карэтка "хуткай дапамогі"...