Ленін. Самых надзейных камісараў накіруйце ў арсеналы. Каб патроны і снарады выдаваліся толькі па іх распараджэнні. Хто ж ваша ўдарная сіла?
Антонаў. Дваццаць тысяч узброеных чырвонагвардзейцаў.
Ленін. Мала. Войска — войскам. А наша апора — пралетарскія чырвонагвардзейскія атрады.
Неўскі. У ходзе паўстання гэтая сіла абавязкова падвоіцца...
Ленін. Вы ўпэўнены?
Неўскі. Упэўнены. Выйдзе бадай увесь пралетарыят.
Ленін. З каменнем у руках? Думайце, таварышы, каб было як мага менш ахвяр. Сваіх — само сабой. Але і ў войску праціўніка... там тыя ж салдаты. Больш агітацыі! І ультыматумаў! Скажыце... самая рэвалюцыйная сіла — матросы Балтфлота. Можна ўвесці ў Няву цяжкія караблі?
Неўскі. Не. Нельга.
Ленін. Чаму?
Антонаў. Мы аголім фронт перад немцамі... Матросы гэта не зразумеюць.
Падвойскі. Не дазволіць фарватэр...
Неўскі. І галоўнае... Трэба пачаць з паўстання на флоце... арыштаваць афіцэраў. А хто павядзе караблі? Хто з матросаў умее чытаць карты мінных палёў? Матросы не правядуць караблі праз мінныя палі... І матросы не здолеюць імі камандаваць у выпадку бою.
Ленін (задумліва). М-да. Аргумент пераканаўчы. А колькі за два-тры дні можна перавезці матросаў па чыгунцы з Гельсінгфорса, з Выбарга?
Падвойскі. Тысячы дзве-тры.
Ленін (зноў задумваецца). Мала. Таварыш Неўскі, сёння ж едзьце ў Гельсінгфорс і прывязіце матросаў, скажыце Дыбенку, Смілзе — самых баявых. І як можна хутчэй. А цяпер падлічым сілы праціўніка. Што ён мае?
Неўскі. Колькасна менш.
Антонаў. Без тых часцей, якія можна перакінуць з фронту...
Ленін. Не даць Керанскаму кінуць на пралетарыят Піцера ніводнай контррэвалюцыйнай часці! Як не далі Карнілаву. Паслаць на ўсе франты, ва ўсе арміі надзейных бальшавікоў! Перадайце гэта ў ЦК, Свярдлову.
Падвойскі. Такую пасылку пачалі...
Ленін. Не пачынаць... Завяршаць! Сёння ж адаслаць лепшых прапагандыстаў. Даручым гэтую справу вам, Уладзімір Аляксандравіч, і ў палітычным плане. І ў ваенным. Вашы задачы: у дзень паўстання і пасля перамогі не прапусціць у Піцер ніводнай часці, вернай Часоваму ўраду. А што мае Керанскі ў Піцеры?
Падвойскі. Сем тысяч юнкераў.
Антонаў. Узброеных да зубоў. Фанатычна верных ураду ў сілу свайго сацыяльнага становішча. Тут мае рацыю Зіноўеў... Гатовых біцца да апошняга...
Ленін. Але ж гэта — юнакі. Нельга іх хаця б нейтралізаваць? Каб менш крыві.
Падвойскі. Не. Гэта фанатыкі. У іх паталагічная нянавісць да бальшавікоў, да прасталюдзінаў. Лягчэй гаварыць з афіцэрамі генштаба. Але разам з афіцэрамі ваенных вучылішчаў генштаба — вялікі рэзерв каманды, якога няма ў нас. Тысячы афіцэраў, якія прайшлі фронт,— гэта сур'ёзная сіла, сярод іх нямала выхадцаў з народа.
Антонаў. Дзяцей кулакоў. Будуць біцца, як юнкеры. Толькі больш умела.
Ленін. Вы не запалохваеце сябе?
Падвойскі. Праціўніка трэба ацэньваць рэальна...
Ленін. Правільна. Але ў нас павінна быць пяці... не, дзесяцікратная перавага ў сілах. У тым майстэрства паўстання. І толькі так можна дасягнуць перамогі малай крывёю. А цяпер далажыце ваш план наступлення.
Падвойскі. Што вы маеце на ўвазе, Уладзімір Ільіч?
Ленін. Перш-наперш генеральную экспазіцыю, размяшчэнне сіл, напрамкі ўдараў...
Члены Ваенкі пераглядваюцца паміж сабой. Яны збянтэжаныя.
Неўскі. Вы, Уладзімір Ільіч, патрабуеце ад нас, як ад сапраўднага Генеральнага штаба.
Ленін. У вас больш складаная задача. Старыя генштабы маюць аналагі, узоры. Мы іх не маем. Канкрэтна. Хто займае Варшаўскі вакзал? Охцінскі мост? Тэлефонную станцыю? Хто штурмуе Зімні?
Падвойскі. Такой распісанай экспазіцыі мы не маем.
Неўскі. Яна ў нашых галовах.
Ленін. Дрэнна. Мы маглі пачаць учора. У нас засталося два-тры дні. ЦК назначае вас, таварыш Падвойскі, камандуючым усімі сіламі паўстання. У вас будзе сто пасыльных. Так, не менш. Каго куды вы пашляце? Вы помніце ўсе атрады, усіх камандзіраў?
Антонаў. Будуць раённыя штабы.
Ленін. Так. Але павінна быць агульная каардынацыя. Ніякай стыхіі. Нішто не павінна выйсці з-пад каманды ВРК. Асабліва рабочыя дружыны, атрады Чырвонай гвардыі. Хто там камандзіры? Ведаюць яны тактыку вулічнага бою? Якая іх сувязь з раённым штабам, з заводам? Якую пазіцыю займае раённы Савет? Ці ўсюды кіруюць бальшавікі? У раённых думах нямала буржуазіі. Гэта нельга не ўлічваць. Пры пэўнай сітуацыі буржуазія стане рэзервам Керанскага.
Антонаў. Гэта мы разумеем. І ўлічваем.
Ленін. І яшчэ адно. Як вы ўяўляеце ролю ВРК?