Антонаў. Выйсці на подступы да Генеральнага штаба і Дварцовай плошчы!
Каменеў (узбуджана да Троцкага). Леў Давыдавіч! Па-мойму, гэтыя людзі гуляюць у паўстанне. Як дзеці. Вывесці матросаў да Зімняга, гэта повад для ўрада штурмаваць Смольны. А мне казалі таварышы з ЦВК, што для такога штурму падрыхтаваны пяцьдзесят батальёнаў.
Матрос (зняважліва). У страха вочы вялікія.
Падвойскі. ЦВК панікуе. Па-першае, дзе ў Керанскага столькі батальёнаў? А па-другое... З ваеннага пункту гледжання гэта абсурд — штурмаваць адзін будынак пяццюдзесяццю батальёнамі. Даволі — двух...
Каменеў. Вось-вось — даволі двух, пяці. А што ў нас? У нас нават няма апорнага пункта на «Аўроры» ці эсмінцы, як дамаўляліся.
Матрос (у дзвярах папраўляе партупею, з іроніяй). А вы што, сабраліся ўцякаць? У Швецыю?
Каменеў (абурана). Таварыш, маё становішча не дазваляе мне адказаць на ваша, прабачце, хамства.
Матрос. Рабом быў. А хамам не быў. Да вашага ведама, пан харошы.
Камісары пасміхаюцца. Каменеў яўка адчувае сябе няўтульна. Троцкі (таксама ўсміхаецца бадай пераможна). Леў Барысавіч! Прытрымайце свае эмоцыі. Наперадзе многа вострых момантаў.
Уваходзіць чырвонагвардзеец з чырвонай стужкай на шапцы, з вінтоўкай, падпяразаны патроннай лентай. Адразу да Падвойскага.
Чырвонагвардзеец. Мікалай Ільіч! Загад Палкоўнікава... перахапілі хлопцы... да шаснаццаці нуль-нуль развесці масты. (Перадае паперу.)
Падвойскі (чытае загад). Дакуменцік сапраўдны. (Да Антонава-Аўсеенка.) Што скажаш, Уладзімір Аляксандравіч?
Антонаў. Гэта сігнал. Яго дае праціўнік.
Каменеў. Сігнал да чаго?
Падвойскі. Да агульнага наступлення. Па ленінскім плане.
Троцкі. Без рашэння ЦК? ВРК — не орган паўстання, ён орган аховы рэвалюцыі.
Падвойскі. Рашэнне прынята тыдзень назад. Вы галасавалі за яго. Таварыш Каменеў не галасаваў. І не толькі не галасаваў... Таму выбар моманту для наступлення прадастаўлены Ваенна-рэвалюцыйнаму камітэту.
Антонаў (круціць ручку аднаго тэлефона, другога). Тэлефоны адключаны!
Людзі, што сядзелі на падлозе, як па камандзе падхопліваюцца.
Падвойскі. Спакойна, таварышы! Праціўнік хоча раз'яднаць нашы сілы. Не даць развесці ніводнага моста! Лашэвіч! Бяры наш аўтамабіль! Атрад чырвонагвардзейцаў. Прабівайся да сваіх кексгольмцаў! Не даць развесці Мікалаеўскі мост! Калі ўжо разведзены — навесці! Там блізка ад вас «Аўрора». Няхай падыдзе да моста. Яе пушкі працверазяць юнкераў. Пятроў! У Петрапаўлаўку! Няхай бяруць Троіцкі мост. Охцінскі мы ахоўваем надзейна. Там першы запасны полк. Хто ў нас у ім камісар? Быкаў? Перадайце яму: з Охцінскага раёна каб контррэвалюцыйная мыш не пралезла. Хто з «Арсенала»? За імі — Ліцейны!..
Каменеў (Троцкаму). Я патрабую склікання ЦК.
Антонаў. Вы ж выйшлі з ЦК.
Троцкі. Таварыш Каменеў забраў сваю заяву. К дэмакратычнай партыі могуць быць розныя думкі.
Падвойскі. У Генеральнага штаба павінна быць адна думка.
Каменеў. Дзе Свярдлоў? Дзе Дзяржынскі? Яны — ваенны цэнтр... (Выходзяць.)
Антонаў (Падвойскаму). А што з вакзаламі? Ленін асаблівую ўвагу звяртаў на вакзалы.
Падвойскі. Пакуль што пашлём ва ўсе часці загад аб баявой гатоўнасці. Таварышы камісары! Рыхтуйце сувязных!
Камісары акружаюць стол старшыні ВРК.
Антонаў. Гэтыя двое... а калі яшчэ і Зіноўеў тут... будуць муціць ваду. Шкада — Ільіча няма. Чаму няма Ільіча?
Падвойскі. Я ўжо думаў: а ці не паслаць нам атрад рабочых на аўтамабілях? І прывезці Леніна ў Смольны. Трэба пагаварыць з Дзяржынскім, ён — чалавек дзеяння.
Фляроўскі. Даручыце мне з маімі матросамі. Гарантую правадыру рэвалюцыі поўную бяспеку.
Лацыс. А я паслаў бы рэзерв камісараў. Давай каманду, Мікалай Ільіч.
Падвойскі. Без ЦК не магу. Ды і кватэры не знаю. (Да Бокія.) Глеб Іванавіч! Ідзі пагавары з таварышамі з ЦК, ты там свой чалавек.
Штаб ВРК працуе. Прыходзяць і выходзяць камісары. Зноў паяўляюцца Каменеў і Троцкі.
На авансцэне Крупская і Свярдлоў.
Крупская (перадае Свярдлову пакет). Ільіч даручыў тэрмінова перадаць гэтае пісьмо вам і просіць неадкладна пазнаёміць з ім членаў ЦК. Ільіч абураны, што ЦК не дазваляе яму перайсці сюды, у Смольны. Я адчуваю, што нам не ўтрымаць яго. Баюся, што ён ужо ў дарозе. А ў горадзе ўсюды юнкерскія раз'езды. Добра, калі Рах'я застане яго. Прыдумайце што-небудзь, Якаў Міхайлавіч.