Выбрать главу

Што датычыць Троцкага, то гэта было не што іншае, як тактычны ход. Сам Троцкі і яго сябры рабілі ўсё, каб імя Троцкага звязвалася з Леніным. Такім чынам Троцкаму стваралася папулярнасць у рабочых і сялян.

Ленін, ЦК партыі бальшавікоў рашуча выступілі супраць контррэвалюцыйнага плана згоднікаў. Апазіцыя пагарэла. У гэты раз Каменеў вымушаны быў выйсці з ЦК. На пасаду старшыні ЦВК Ленін прапанаваў Свярдлова.

Пакой Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта. Раніца 25 кастрычніка. Камандуюць Падвойскі і яго памочнікі. Звіняць тэлефоны. Снуюць людзі.

Уваходзіць Ленін.

Ленін. Зімні ўзялі?

Падвойскі. Не, Уладзімір Ільіч. Але палац поўнасцю абкружаны чырвонагвардзейцамі, матросамі, салдатамі. Юнкеры выціснуты з Дварцовага моста. Як бачыце, тэлефонная станцыя ў нас. Банк таксама. І галоўная электрастанцыя сталіцы. Толькі што пазваніў Антонаў: заняў Адміралцейства. «Аўрора» падышла да Мікалаеўскага моста. Гарматы яе нацэлены на Зімні.

Ленін. Што думаеце рабіць?

Падвойскі. Мы можам узяць Зімні ў бліжэйшыя гадзіны. Але... біць з гармат па Зімнім... Не магу, Уладзімір Ільіч! Такі помнік...

Ленін (задумліва ходзіць па пакоі). М-да... помнікі трэба зберагчы.

Падвойскі. А потым яшчэ гэтыя жанчыны... Зімні абараняе жаночы батальён... Перастраляць іх?!

Чырвонагвардзеец. Дакаціліся. Прыкрываюць сябе бабамі.

Ленін. М-да... Гэта апошняя нізасць Керанскага.

Падвойскі. Я прапаную прад'явіць ураду ультыматум.

Ленін. Былому ўраду. З гэтага моманту дзяржаўная ўлада знаходзіцца ў руках Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта. (Перадае Падвойскаму ліст паперы.) Прачытайце. Падпішыце гэты гістарычны дакумент. І дзейнічайце, таварыш Падвойскі, з усёй адказнасцю за паўнату ўлады, якую вы ўзялі ў свае рукі.

Звініць тэлефон. Матрос перадае трубку Падвойскаму. Той моўчкі

выслухоўвае.

Падвойскі (Леніну). З Дварцовай плошчы. У Зімні прайшла машына амерыканскага пасольства. Пытаюць: што рабіць?

Ленін (адрываецца ад паперы). Амерыканскага? Няма сумнення: сусветная буржуазія шукае магчымасць, як уратаваць свайго стаўленіка. Не выключаю, што на гэтай машыне ўцячэ Керанскі.

Камісар. Не пакіне ён Зімні. У яго многа гонару.

Ленін. Гонар у чалавека, які гнаў на смерць мільёны людзей, які ўвёў смяротную кару? Не, у буржуа няма гонару! Але... таварыш Падвойскі, дайце... абавязкова дайце ўказанне: пасольствы ахоўваць, пасольскія машыны не спыняць! Нікому не даць падставы кінуць цень на сацыялістычную рэвалюцыю, на пралетарыят.

Падвойскі. Раённым РВК такое ўказанне дадзена. Імкліва ўваходзіць маладзенькі чырвонагвардзеец.

Юнак (ад дзвярэй, па-дзіцячаму шумна). Хто тут галоўны?

Падвойскі. А ў чым справа, таварыш?

Юнак. Тэлефонную станцыю мы ўзялі, а тэлефаністкі хочуць абвясціць забастоўку. Іх двое сутак не кармілі.

Ленін (Падвойскаму). Мікалай Ільіч! Хто ў нас займаецца харчаваннем? Мілюцін? Я напішу вам, таварыш, запіску. Тэлефаністак накарміць абавязкова. (Хутка піша. Перадае чырвонагвардзейцу.)

Юнак (з цяжкасцю, амаль па складах, павольна чытае). «Падацелю сяго адпусціць пяцьсот буханак хлеба... два мяшкі цукру, два фунты чаю. У. Ленін». (Страшэнна здзіўлены.) Ленін? Вы Ленін?! (Паварочваецца, па-хлапецку падскоквае. Адчыніўшы дзверы, крычыць на ўвесь Смольны.) Таварышы! Ленін! Тут Ленін! У мяне пісьмо Леніна! Ленін (пасміхаецца). Наша будучыня.

Ленін, Свярдлоў, Падвойскі ў суседнім пакоі ля тэлеграфнага апарата. За апаратам — матрос.

Ленін (Падвойскаму). На «Аўрору» пашліце пасыльнага. Каб перадалі зварот па радыё. (Да тэлеграфіста.) Перадавайце... па ўсіх лініях. У Маскву. Ва ўсе губерні. Фронту. Усім. Усім. Дыктую. «Да грамадзян Расіі!

Часовы ўрад звергнуты. Дзяржаўная ўлада перайшла ў рукі органа Петраградскага Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў — Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта, які стаіць на чале петраградскага пралетарыяту і гарнізона. Справа, за якую змагаўся народ: неадкладная прапанова дэмакратычнага міру, адмена памешчыцкай уласнасці на зямлю, рабочы кантроль над вытворчасцю, стварэнне Савецкага ўрада, гэтая справа забяспечана.