Калі мы тут багатыя на ўсмешку,
На шчырасць, на давер, на песню —
мы
Багатыя табой, тваёю сцежкай,
Што ты ў вясну тарыла нам з зімы.
Калі на сонцы не шукаем плямаў,
Калі і роспач нас не заграбе,
Калі й надзеі мы не здрадзім,
мама, —
Мы гэтым абавязаны табе.
У нашым, часам з прымаразкам, леце
Удосталь і маланак, і асця.
Хай вам, бацькі, не плачацца па дзецях:
Нам сцежкі вашы весці ў глыб жыцця.
І хай кіруе векавая памяць:
Дзе толькі сытасць — там душы няма.
Не пакідай нас, ма!..
3
А ў палях так жыццядарна жыта
Абнімае маладую шыр!
Жыта, жыта, вечны скарб,
спажытак
Чалавечых цела і душы!
Бо ўміраюць з голаду й па людзях...
Покі ж ёсць што сеяць, ёсць што жаць,
Як шляхі жыццёвыя ні блудзяць —
А да Хлеба існыя ляжаць.
Да таго да Еднаснага Хлеба,
Што збірае за адным сталом
Тых, у кім гарыць адна патрэба:
Наталіцца роднасці святлом.
I, адчуўшы сэнс і веліч долі,
Гэты сэнс і веліч перадаць
І сваім унукам, каб ніколі
Ім не давялося жабраваць.
Каб ва ўпартым поступе да мэты
Без галечы, звад і калатнеч
Іх, як зерне, маладому свету
Не намульваў плечы прагны меч.
Каб нідзе занесены не быў ён,
Меч знішчэння, —
як цяпер завіс
Над саспелай нівай, над рабінай,
Што ўжо цяжка хіліць гроны ўніз,
Над буслом, які ўжо вырай чуе
І зямлі з паднебнай вышыні
Па дажджах, па маразах вяшчуе
Новых вёснаў сонечныя дні.
Мой турботны дзень, мая Нядзеля!
Лашчыць пальцы шорсткі каласок...
Краю родны!
Я ўжо неаддзельна
Ад цябе, як ад зямлі расток.
Вырві з глебы, што яго сілкуе, —
І змарнее, і засохне ён.
Я з табою ўсё перавякую,
Што нам ні намелюць жорны дзён.
Ці ж любоў альбо натхненне ўкрасці?
Ёсць дзівосы свету — абразы,
Ды яны ніколечкі не засцяць
Мне тваёй някідкае красы.
І дарогу гэту палявую
У бялёсай жнівеньскай смузе
Мне давеку ўжо любіць —
жывую,
А не ў той няўтоленай тузе,
Што ў хвалёнай некалі Канадзе
І па сёння смокча сваяка,
І па сёння неадступна надзіць
Несмяротны прывід васілька.
Колькі іх — з гаротнасці, з нястаткаў —
Так сябе самохаць адцялі
Ад свайго народа і зямлі...
Абміні мяне, такая доля,
Бо няма страшнейшага ў жыцці —
У чужым, у непрытульным доле
Ды прытул апошні свой знайсці!..
І каліна тамка не паплача,
І не тая зорка ў галавах...
Нават воран там
чужы
пракрача,
Што чужая
прарасце
трава!..
Смерць — яна не ў кожным разе драма...
Родны дол абдымкі расхіне,
І ступлю я ў ростул Вечнай Брамы
З краскай той, што мама рвала мне,
З тою песняй, што яна спявала.
...Толькі б ведаць, толькі ведаць мне б,
Што жывы і свет, і жытні хлеб.
VI.1983
МАРОЗ НА ДВАРЭ
Ці не холадна табе, мама?
Мароз на дварэ.
А ты ўсё трымаеш
у далонях сваіх
некалькі каласкоў,
А ты ўсё трымаеш
у далонях сваіх
некалькі васількоў,
Каторы ўжо год
іх
да грудзей прыхінаеш.
Але гэта ніколечкі не кранае
Сурова-сцярожкага крыжыка
над тваёй галавою.
Праз маўклівую, праінелую хвою
Шматочак неба ўзіраецца,
Як вусны твае —
каторы ўжо год!.. —
усміхаюцца
Ўсё адной і той жа ўсмешкаю.
А я
Ўсё ліпею на гэтым,
Ужо нясцерпна няўтульным узмежку
Між марозным буднем маім
I тваёй лагоднай імглою.
Баюся, што гэта ты
Мяне тут —
навошта?—
Так доўга, так доўга трымаеш.
Хачу быць з табою.
Холадна мне, мама.