Ды што там: бачылі — не бачылі адзін рукапіс... Ніхто, акрамя двух чальцоў навуковай экспедыцыі, якую папа Грыгорый ХІІІ спецыяльна паслаў у Абісінію, не бачыў бібліятэкі царыцы Саўскай, дзе былі нават кнігі Аўраама (па філасофіі) і Ноя (па матэматыцы). Аднак колькі пра гэтую бібліятэку казалася і пісалася ў свой час!
Слушна некалі заўважыў знакаміты рускі філосаф Казьма Пруткоў: «Не давай веры вачам сваім». Не давай веры — калі бачыш, і не давай веры — калі не бачыш. Зоры кожную ноч зіхацяць на небе, а анёла нават днём не ўгледзіш. Але з гэтага хіба адно недаверак які стане рабіць выснову, быццам зоры існуюць папраўдзе, а анёлы — толькі ў нашым уяўленні. І калі такі недаверак скажа мне:
— А хто анёла пальцамі мацаў?
Дык я яму ў адказ тое самае скажу:
— А хто зоры пальцамі мацаў?
Гэта здарылася на трэцім месяцы пасля сыходу сыноў Ізраіля з егіпецкага палону. У сінайскай пустыні Майсей знянацку напаткаў Бога!.. Як вядома, вынікам гэтай сустрэчы сталася гандлярскае пагадненне. Высечаная на каменных скрыжалях дамова абавязвала сыноў Ізраіля ахвяраваць свае жыцці на карысць адзінага (на мове філосафаў — маністычнага) Бога, а той, ім у разлік, мусіў апекавацца габраямі давеку.
Ідзе час, мінаюць эпохі, але трымаецца хаўрус Бога і абранага ім народа. Таму людзі ва ўсім свеце моцна зайздросцяць габраям — што і зразумела. Не кожнаму выпадае такое шчасце — свайго чалавека на нябёсах мець.
Беларусы раней таксама моцна зайздросцілі, а цяпер ужо — не, не вельмі. І ўсё дзякуючы Уладзіміру Караткевічу. Нейкім годам яго доўгі час ніхто не бачыў, аднак потым ён усё ж такі аб’явіўся на людзі і адразу кажа: «На Беларусі Бог жыве!».
Пачуўшы такую навіну, беларусы аж галовы паўгіналі: гэта вам не жартачкі — Бога мець у суседзях. Адзін я галавы не ўгінаў, бо трохі ведаў Караткевіча. Ат, блюзнерыць паэт, — падумаў смехам. Але пасля, сёе-тое ўзважыўшы, аж раззлаваўся на сябе: а чаму, уласна кажучы, я мушу верыць нейкаму там Майсею, а не свайму чалавеку? Тым болей, што Караткевіч не з дуба ляснуўшы такое сказаў. Да таго ж ён сур’ёзна абгрунтаваў гэтую, хай сабе і нечаканую для тэолагаў усяго свету, версію.
Як на мой розум, дык аргументацыя Караткевіча ну проста бліскучая. Паслухайце:
Што за вытанчаная логіка, праўда? Які там Кант са сваімі антымоніямі. Бог жыве з намі, бо людзі ў нас на Беларусі ўвогуле неблагія, а жанчыны — як нідзе вабныя...
Ах, які вы разумнік, Уладзімір Сямёнавіч, як добра, як пераканаўча гэта сказана. І хай сабе Майсей гаворыць, што гаворыць, мы-то цяпер ведаем, хто з намі суседзіцца.
Хаця, з іншага боку, можа, я і дарэмна не даю лішне веры Майсею. Бо ў той дамове на скрыжалях Бог і не абяцаўся жыць на зямлі «абетаванай», а толькі казаў, што будзе апекавацца сынамі Ізраіля ў меру іхняй адданасці Яму...
І глядзіце, як усё ладна ды складна адно да аднаго пасуецца. Калі габраяў спачатку выгналі з іхняй гістарычнай радзімы, а пасля — з Заходняй Еўропы і не пусцілі праз мяжу аселасці ў Расею, дык дзе яны знайшлі сабе прытулак? Вядома — на Беларусі.
Раней усе лічылі, што гэтак выпадкова склалася — як пішуць у кніжках, «збегам гістарычных абставінаў». Аднак цяпер, пасля прамоўленага Караткевічам, мы добра ведаем, што тут да чаго. Натуральна, Богу, які прытуліўся на нашых абшарах, ямчэй было апекавацца габраямі, калі яны апынуліся ў Яго пад рукой. Вось Ён іх сюды неўпрыкмет і скіраваў ды тут запыніў.
Цікавая атрымліваецца гісторыя. Сыны Ізраіля, працерабіўшы сцежку да Бога, далі нам прытулак на нябёсах, а мы ім тут — на зямлі.
Але што гэта я ўсё пра габраяў турбуюся? Яны і самі не зломкі... Тым болей, што ў мяне апошнім часам свая вярэда завялася. Хоць ты бяры драбіну і лезь на тыя самыя нябёсы, каб запытаць Уладзіміра Сямёнавіча, якім такім чынам ён даведаўся пра жытло Бога: ці сам-насам з ім сустракаўся, як Майсей, ці неяк інакш гэта было? І чаму я раней у яго не пацікавіўся? Праўда, калі ўважліва пачытаць пасланне Караткевіча, дык вынікае, што ніякай таямніцы тут увогуле няма, бо беларусы аб гэтым заўсёды ведалі, толькі чамусьці свайму веданню не надавалі належнай увагі. Паслухаем зноў нашага валхаўца:
Дарэчы, гэтая відушча Караткевіча, акрамя ўсяго іншага, яшчэ і тлумачыць, чаму беларуса ў царкву толькі носяць (адзін раз — хрысціць, а другі — адпяваць), а каб сваімі нагамі пайшоў — дык калом не загоніш... Бо навошта яму гэта патрэбна? Хай у храмы на маляваныя партрэты Бога ходзяць глядзець там, дзе Яго жывым на свае вочы ніхто не бачыў. А ў нас адразу за плотам падворка, куды вока ні кінь (на дарогу, поле ці лес) — усюды Ён. Як казаў усё той жа Караткевіч: