— Дзякую вам за спачуванне, пане. Сапраўды, прыдзецца згадзіцца з гэтым... Але падумайце, якая незвычайная прыгода! Толькі са мной гэта і магло здарыцца! А каюта на «Шатландыі» так і прапала...
— Так, «Шатландыю» вам лепш было-б забыць... на некаторы час, прынамсі!
— Дазвольце,— працягваў Паганель пасля нядоўгага маўчання,— «Дункан» як быццам весяліцельная яхта?
— Зусім справядліва, сэр,— сказаў Джон Мангльс,— яна належыць містэру Гленарвану.
— Які рады бачыць вас госцем у сябе,— дадаў Гленарван.
— Тысячу разоў дзякую,— адказаў Паганель. — Мяне кранае ваша любезнасць. Але дазвольце мне зрабіць адну заўвагу. Індыя — надзвычай прыгожая краіна... Сюрпрызы і дзівоты падсцерагаюць там падарожнікаў літаральна на кожным кроку. Дамы, напэўна, ніколі не былі ў Індыі... Штурвальнаму варта толькі павярнуць руль, і яхта «Дункан» таксама лёгка паплыве да Калькуты, як і да Кансепсіёна. А так як вы робіце весяліцельную паездку, вам усёроўна...
Глянуўшы на Гленарвана і заўважыўшы, што ён паківаў галавой, вучоны змоўк, не закончыўшы сказу.
— Пане Паганель,— сказала Элен,— каб мы рабілі звычайную весяліцельную прагулку, то я першая адказала-б вам: едзем у Індыю! І я не сумняваюся, што мой муж таксама не супярэчыў-бы. Але «Дункан» плыве ў Патагонію, каб вярнуць сем’ям і радзіме маракоў, якія пацярпелі караблекрушэнне.
За некалькі хвілін француз-падарожнік быў азнаёмлены з усімі папярэднімі падзеямі; ён з шчырым хваляваннем выслухаў гісторыю знаходкі дакументаў, расказ пра няўдалыя клопаты ў адміралцействе і пра вялікадушную прапанову Элен Гленарван.
— Місіс,— сказаў ён,— я ў захапленні ад вашай мужнасці і дабраты. Дазвольце мне перад усімі заявіць вам гэта. Ваша яхта павінна прадаўжаць свой шлях. Я ніколі не дараваў-бы сабе, каб затрымаў яе хаця-б на адзін дзень!
— Ці не жадаеце вы далучыцца да нашай экспедыцыі? — прапанавала Элен.
— На вялікі жаль, я пазбаўлены гэтай магчымасці: я абавязан выканаць ускладзеныя на мяне даручэнні. Таму я выйду на бераг на першай-жа стаянцы.
— Гэта значыць у Мадэры,— сказаў Джон Мангльс.
— Няхай гэта будзе ў Мадэры. Адтуль усяго семсот шэсцьдзесят кілометраў да Лісабона, і спосабы зносін з сухазем'ем не прымусяць, напэўна, доўга чакаць.
— Вельмі добра, пане Паганель,— сказаў Гленарван,— мы выканаем ваша жаданне. Што да мяне, дык я рады, што вы ў нас пагасціце яшчэ некалькі дзён. Спадзяюся, вы не вельмі будзеце сумаваць у нашай камнаніі.
— О, містэр Гленарван,— крыкнуў вучоны,— я шчаслівы, што так удачна памыліўся судном! Хаця трэба прызнацца, што нічога не можа быць больш смешнае, як тое, калі чалавек, сабраўшыся ехаць у Індыю, плыве ў Амерыку!
Не зважаючы на гэту меланхалічную заўвагу, Паганель пагадзіўся з думкай аб адтэрмінаванні пачатку яго даследаванняў, якой ён не мог перашкодзіць. Ён аказаўся вясёлым, далікатным і прыемным спадарожнікам. Не мінула і дня, як ён пасябраваў ужо з усімі. Гленарван, па яго настойлівай просьбе, паказаў яму знойдзеныя дакументы. Ён на працягу доўгага часу ўважліва вывучаў іх і потым аб’явіў, што тлумачэнне Гленарвана адзіна правільнае і ніякага іншага тлумачэння не можа быць. Ён з найвялікшай павагай паставіўся да Мэры і Роберта Грант і зрабіў усё, што залежала ад яго, каб узмацніць у іх надзею на хуткае спатканне з бацькам. Яго прадраканне аб поспеху, які чакае экспедыцыю на «Дункане», нават выклікала ўсмешку на вуснах заўсёды сумнай Мэры.
— Чэснае слова,— закончыў ён,— каб не даручэнне Геаграфічнага таварыстіва, я з ахвотай прыняў-бы ўдзел у пошуках капітана Гранта!
Калі ён даведаўся, што Элен Гленарван — дачка славутага Вільяма Туфнеля, яго захапленню не было канца. Ён ведаў яе бацьку. Які гэта быў адважны падарожнік! Колькі пісем яны пісалі адзін аднаму, калі Вільям стаў членам-карэспандэнтам парыжскага Геаграфічнага таварыства! Ён сам разам з Мальт-Брунам высунуў яго кандыдатуру ў члены таварыства. Якая нечаканая сустрэча! Які гонар плаваць разам з дачкой Вільяма Туфнеля! У заключэнне ён папрасіў у Элен дазволу расцалаваць яе, на што маладая жанчына, пачырванеўшы, згадзілася.
РАЗДЗЕЛ ВОСЬМЫ
Адным добрым чалавекам стала больш на "Дункане"
Між тым «Дункан», карыстаючыся спадарожнымі паўночнаафрыканскімі плынямі, хутка набліжаўся да экватара. 30 жніўня на гарызонце паказалася Мадэра. Застаючыся верным свайму абяцанню, Гленарван прапанаваў свайму нечаканаму госцю зрабіць прыпынак, каб высадзіць яго на бераг.