З Утылізатарам адносіны ў Герасіма былі працоўныя.
— Ты, значыцца, эта… ты бліжа падганяй! — крычаў ён, трымаючы кепку ў адной руцэ, а другой пагладжваючы сваю бліскучую галаву. — Ты эта, значыцца… ты коўш акуратней сувай.
Утылізатар быў сучаснай мадэльлю і лічыў, што мае пачуцьцё гумару. Герасім на жарты не рэагаваў, але было заўважна, што ён нэрвуецца. Рукі дрыжалі больш, чым звычайна, вывераныя рухі рабіліся занадта рэзкімі.
— Ты эта, значыцца, хохмы будзеш дома расказываць. Ты зачэм прыехаў? Ты сюда, значыцца, работаць прыехаў. Вот і дзелай сваё дзела.
Муму наагул невядома адкуль узялася. У найпадрабязьнейшым вопісе маёмасьці, які прыкладаўся да тастамэнту, яе не было.
Я абыходзіў будовы разам з аканомам — верным робатам майго нябожчыка дзядзькі, які меў дзіўны дэфэкт, што рабіў яго мову падобнай да мовы задыханага чалавека, — калі ўбачыў праржавелую наскрозь пральную машыну, якая ляжала на баку.
— Будка, — сказаў аканом, злавіўшы мой зьдзіўлены позірк, — дворніка нашага Герасіма кібэрдог.
Муму высунула зь дзьверцаў сваю вострую мордачку, асьцярожна павяла камэрамі, убачыла нас і схавалася. Аканом сумеўся, я махнуў рукой, падбадзёрваючы:
— Хай будзе.
Аканом расслабіўся, і мы пайшлі далей.
Наогул да Муму ўсе ставіліся зусім абыякава. Нават куры не зьвярталі на яе асаблівай увагі. Толькі певень раўнаваў. Ён абавязкова спрабаваў наскочыць і дзюбнуць у вока. На мордзе ў Муму адразу зьяўляўся выраз непадробнага зьдзіўленьня. Яна сядала на азадак, неўразумела глядзела на атакі. Галава зь дзіўным гудам паварочвалася ўсьлед за рухамі пеўня, рот міжвольна разяўляўся. Аднойчы я пачуў, як з пашчы, замест павіскваньня, прагучала:
— Я гэта чаму вам кажу? Не дзеля таго, каб пахваліцца, што мы гэта зрабілі. Хоць мне і прыемна сёньня пра гэта казаць. Я вам хачу прадэманстраваць, што як толькі мы заняліся праблемай сяла, гэта пацягнула, як лякаматыў, астатняе. Пацягнула грамадзкае, сацыяльнае жыцьцё людзей — клюбы, палацы, садок, ясьлі, школу. Мы ў кожным гарадку аб'ядналі ясьлі, садок і школу. Ніякіх траўмаў, чалавек як пачаў з трох гадоў туды хадзіць, ён ужо звыклы. Уяўляеце, зь дзіцячага садка ў школу завесьці дзіця? Самі ж хадзілі. Якая трагедыя…
Некалькі разоў я бачыў, як на другі дзень пасьля начнога дажджу Герасім, буркаючы нешта пад нос, адпілоўвае нажоўкай яе прыржавелае тулава ад пральнай машыны.
— Іш ты, значыцца, муха! — лаяўся ён.
Пасьля праведзенай апэрацыі Герасім абавязкова выхоўваў Муму. Ён садзіў яе насупраць і доўга глядзеў ёй у морду. Яна не вытрымлівала позірку і панура апускала галаву. Хвост, які звычайна весела круціўся вакол сваёй восі, тужліва ляжаў на зямлі. Яна ўсім сваім выглядам паказвала, як шкадуе, што так выйшла, разумее недарэчнасьць свайго становішча і поўнасьцю раскайваецца. Аднак пасьля чарговага дажджу гэта паўтаралася зноў.
Муму была вельмі старая. Іржа аб'ела яе ў розных месцах так, што прасьвечваў рухальны мэханізм, хвост круціўся са скрыпам, часам яна без прычыны спынялася. А калі вочы западалі ў вачніцы, Герасім прыносіў патэльню і біў яе па патыліцы. Яна торгалася, выраз твару рабіўся асэнсаваны, камэры вярталіся на месца. Муму падыходзіла да гаспадара і пачынала ўдзячна терціся аб яго ногі.
Да Герасіма ў катушок яна не заходзіла. Прыладжвалася на парозе і цярпліва чакала. Заўсёды можна было вызначыць, дома Герасім ці не. Калі Муму на варце перад дзьвярыма, значыць ён глядзіць футбол. Калі Герасім выпраўляўся зьбіраць бутэлькі, ён заўсёды браў яе з сабой. Клікаў Муму сьвістам, і яны нясьпешна выходзілі з двара. Герасім ішоў, перакінуўшы праз плячо пару льняных мяхоў, Муму трухала побач, зрэдку забягаючы наперад, спынялася і чакала, пакуль гаспадар зь ёй параўняецца. Празь некалькі гадзін яны дакладна ў такім самым парадку і вярталіся. Толькі на плячах у Герасіма спачывалі два вялізныя, набітыя здабычаю мяхі.
Бутэлькі Герасім здаваў Утылізатару, а на ўтаргаваныя грошы аплачваў спадарожнікавыя каналы. Сума была дробная, але яму хапала, і ён вельмі ганарыўся сваёй незалежнасьцю.
Аднойчы я ўбачыў, што яны ідуць кудысьці разам. Традыцыйных мяхоў для збору бутэлек, што звычайна боўталіся на плячы ў Герасіма, я не заўважыў, але й не надаў гэтаму вялікай увагі. Аднак праз гадзіну са мной зьвязалася берагавая варта. Паводле ідэнтыфікацыйнага нумару яны знайшлі ўладальніка і цікавіліся, што робіць мой катар так далёка ў моры. Я вельмі зьдзівіўся.