Nadal miałam mętlik w głowie, uczestnicy wydarzeń i same wydarzenia wirowały mi w umyśle. Spróbowałam skupić się na uderzeniach moich Nike'ów, na rytmie mojego oddechu, ale cały czas słyszałam zdanie, które powiedział Ryan na końcu naszej rozmowy. Nowe znajomości. Czy miał na myśli ich noc u Hurleya? Czy tym właśnie była nasza przygoda na pokładzie Melanie Tess?
Przemierzyłam park, minęłam klinikę medyczną, potem wbiegłam w wąskie uliczki Myers Park. Biegłam wśród nieskazitelnie utrzymanych ogródków i parkowych trawników, tu i tam dopieszczanych przez równie idealnych właścicieli.
Właśnie minęłam Providence Road, kiedy o mało co nie wpadłam na faceta w jasnobrązowych spodniach, różowej koszuli i wymiętej sportowej kurtce. Niósł podniszczoną teczkę i płócienny worek wypchany slajdami. To był Red Skyler.
– Odwiedzasz ubogich na południowym wschodzie? – zapytałam, próbując złapać oddech. Red mieszkał po drugiej stronie Charlotte, w pobliżu uniwersytetu.
– Dzisiaj mam wykład u metodystów w Myers Park. – Wskazał kompleks z szarego kamienia po drugiej stronie ulicy. – Przyszedłem wcześniej, żeby ustawić slajdy.
– Rozumiem. – Byłam mokra od potu, mokre włosy wisiały mi po obu stronach twarzy. Odkleiłam sobie koszulkę od ciała i poruszałam nią, by się ochłodzić.
– Jak tam twoja sprawa?
– Nie za dobrze. Owens i jego grupa zapadli się pod ziemię.
– Ukrywają się?
– Najwyraźniej. Red, mogę cię zapytać o coś, o czym już trochę mówiliśmy?
– Oczywiście.
– Kiedy dyskutowaliśmy o sektach, wspomniałeś o dwóch ich rodzajach. Tyle mówiliśmy o jednym, że zapomniałam spytać o ten drugi.
Obok nas przeszedł facet z pudlem. Obu przydałoby się strzyżenie.
– Mówiłeś, że należą do nich szeroko reklamowane programy rozwijania świadomości.
– Tak. Jeżeli te zmiany myślenia prowadzą do zamykania się w swoich kręgach członków takich kursów. – Postawił torbę na chodniku i podrapał się po nosie.
– I te grupy zapełniają swoje szeregi przekonując jedni drugich, by chodzili na różne kursy?
– Zgadza się. W przeciwieństwie do sekt, te programy nie mają na celu pozyskiwania ludzi na zawsze. Oni ich wykorzystują tak długo, jak tylko ci chodzą na takie kursy. I wciągają innych.
– To dlaczego zaliczasz je do sekt?
– Nie uwierzyłabyś, jaki wpływ mogą mieć te tak zwane programy s-mokreacji. W sumie to jest to samo, behawioralna kontrola przez zmianę myślenia.
– I co się dzieje w czasie tych treningów świadomości?
Red spojrzał na zegarek.
– Kończę za kwadrans jedenasta. Spotkajmy się na śniadaniu i opowiem ci, co wiem.
To się zwykle określa grupowym treningiem świadomości.
Mówiąc to Red polewał swoją kaszę sosem z gotowanej szynki. Siedzieliśmy u Andersena i przez okno widziałam żywopłot i ceglany mur Presbyterian Hospital.
– One mają brzmieć jak seminaria albo kursy na uczelni, ale te sesje mają na celu emocjonalne i psychologiczne pobudzenie uczestników. O tym się nie wspomina w broszurach reklamowych. Ani o tym, że uczestnicy przejdą pranie mózgu i zmuszeni zostaną do przyjęcia zupełnie nowego sposobu postrzegania świata. – Nadział na widelec kawałek wiejskiej szynki.
– Jak to działa?
– Większość programów trwa cztery albo pięć dni. Pierwszego dnia wyrabia się autorytet lidera. Mnóstwo poniżania i obelg. Następnego dnia czas na nową filozofię. Prowadzący przekonuje uczestników, że ich dotychczasowe życie było gówno warte i że jedynym wyjściem jest przyjęcie nowego sposobu myślenia.
Teraz kasza.
– Trzeciego dnia zwykle mają miejsce ćwiczenia. Wprowadzanie w trans. Regresja pamięci. Sterowana symbolika. Prowadzący każe wszystkim odgrzebywać rozczarowania, odrzucenia, złe wspomnienia. To ludzi naprawdę rozkłada emocjonalnie. Wtedy następnego dnia wszyscy otwierają się przed grupą, a lider zmienia się z surowego przywódcy w mamę albo tatę. Tak zaczyna się zachęcanie do podjęcia nowej serii kursów. Ostatniego dnia jest wesoło, mnóstwo obejmowania się, tańczenia, muzyki i gier. I nachalna reklama.
Para w spodniach khaki i identycznych koszulach do gry w golfa usiadła we wnęce na prawo od nas.
– Niebezpieczeństwo kryje się w fakcie, że takie kursy mogą być wyjątkowo stresujące, i psychicznie i psychologicznie. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, jak intensywne będą. Gdyby wiedzieli, nie zapisywaliby się.
– To ci uczestnicy nie opowiadają później nikomu o programie?
– Każe im się nie rozmawiać o szczegółach, mówi im się, że ich doświadczenie może zniechęcić innych. Mają zachwycać się swoim nowym życiem, ale ukrywać fakt, że musieli stawić czoła wielu trudnościom i że proces czasami wytrącał ich z równowagi.
– Gdzie przeprowadza się rekrutację? – Bałam się, że i tak już znam odpowiedź.
– Wszędzie. Na ulicy. Chodzą od drzwi do drzwi. W szkołach, firmach, klinikach zdrowia. Ogłaszają się w gazetach alternatywnych, magazynach New Age…
– A kolegia i uniwersytety?
– Bardzo żyzny grunt. Na tablicach ogłoszeń, w domach studenckich i w stołówkach, w dniach, kiedy trwa rekrutacja studentów. Niektóre sekty wyznaczają członków, którzy ciągle kręcą się po campusach i zaczepiają samotnych studentów. Szkoły nie akceptują i nie zachęcają do tego, ale nie mogą prawie nic zrobić. Administracja każe zdejmować ulotki z tablic ogłoszeń, ale one i tak tam powracają.
– Ale to już inna bajka, prawda? Te seminaria nie są związane z tym rodzajem sekt, o których wcześniej mówiliśmy?
– Niekoniecznie. Czasami programy mają na celu również werbowanie do innych organizacji. Idziesz na kurs, mówią ci tam, że poszło ci tak świetnie, że wybrano cię do kontynuowania na wyższym szczeblu albo do spotkania z guru, cokolwiek.
Te słowa zabolały mnie jak uderzenie prosto w serce. Obiad Harry w domu prowadzącego.
– Red, jacy ludzie na to idą? – Miałam nadzieję, że w głosie nie było jeszcze słychać paniki, która we mnie wzbierała.
– Moje badania wskazują, że są dwa ważne czynniki. -Wyciągnął dwa tłuste palce. – Depresja i zerwany związek.
– Co masz na myśli?
– Ktoś, kto przechodzi zmiany, często jest samotny i zagubiony, a zatem bezbronny.
– Przechodzi zmiany?
– Przejście ze szkoły średniej na studia, kończenie studiów i szukanie pracy. Zerwanie z kimś. Wyrzucenie z pracy.
Słowa Reda rozpłynęły się w gwarze restauracji. Poczułam, że muszę porozmawiać z Kitem.
Zauważyłam, że Red przygląda mi się dziwnie. Wiedziałam, że muszę coś powiedzieć.
– Wydaje mi się, że moja siostra zapisała się na jeden z takich kursów. Usprawnienie Życia Wewnętrznego.
Wzruszył ramionami.
– Jest ich tak wiele. Tego akurat nie znam.
– Teraz zerwała kontakty. Nikt nie może jej znaleźć.
– Tempe, większość tych programów jest nieszkodliwa. Ale powinnaś z nią porozmawiać. W niektórych przypadkach skutki mogą być tragiczne.
W takich przypadkach jak Harry.
Znowu w środku mnie zmieszały się strach i zdenerwowanie.
Podziękowałam Redowi i sama zapłaciłam rachunek. Wyszliśmy z lokalu. Już na chodniku zapytałam go:
– Czy słyszałeś kiedyś o socjologu o nazwisku Jeannotte? Ona bada ruchy religijne.
– Daisy Jeannotte? – Uniósł brwi, a na czole pojawiły mu się bruzdy.
– Spotkałam ją na uniwersytecie McGill kilka tygodni temu i ciekawi mnie, co o niej sądzą jej koledzy. Zawahał się.
– Tak. Słyszałem, że jest w Kanadzie.
– Znasz ją?
– Znalem ją kilka lat temu. – Ściszył głos. – Nie jest zaliczana do wybitnych…
– O? – Przyjrzałam się jego twarzy, ale była bez wyrazu.
– Dzięki ci za szynkę i kaszę, Tempe. Mam nadzieję, że ci się opłaciło. – Jego uśmiech wydał mi się wymuszony.
Dotknęłam jego ramienia.
– Czego ty mi nie mówisz, Red?
Uśmiech zniknął.
– Czy twoja siostra jest studentką Daisy Jeannotte?
– Nie. Dlaczego?
– Kilka lat temu Jeannotte znalazła się w centrum pewnej kontrowersyjnej sprawy. Nie wiem, o co chodziło, i nie chcę rozsiewać plotek. Po prostu bądź ostrożna.
Chciałam go jeszcze o coś zapytać, ale on skinął głową i odszedł w stronę swojego samochodu.
Stałam w słońcu z otwartymi ustami. Co to, u diabła, mogło znaczyć?