Lęk? Przed czym? Przecież tego chciał. W ciągu kilku chwil młoda Valentine osiągnęła to, co nie udało się Miro podczas rozmowy z Enderem. Zwróciła uwagę Endera. Wiedziała, że szuka ojczystej planety descolady, że w grę wchodzi dramatyczny problem moralny, że przyszłość gatunków ramenów może zależeć od jej działania. Ender zainteresuje się tym, co Val robi — przynajmniej tak, jak interesuje się Peterem. Val się nie rozpadnie. Będzie żyła.
— No i załatwiłeś — odezwała się Jane. — Teraz nie odda mi ciała.
Czy tego lękał się Miro? Nie, raczej nie. Mimo oskarżeń Val nie chciał przecież, żeby umarła. Cieszył się, że nagle jest pełna życia, emocji, zaangażowania… nawet jeśli przy tym irytująco zadziera nosa. Nie, chodzi o coś innego.
Może zresztą o nic bardziej skomplikowanego niż lęk o własne życie. Ojczysta planeta wirusa descolady jest z pewnością światem niewyobrażalnie rozwiniętej techniki — skoro potrafili wyprodukować coś takiego i wysłać w przestrzeń… Aby stworzyć anty wirusa, który pokona i zapanuje nad descolada, siostra Mira, Ela, musiała polecieć na Zewnątrz — jego produkcja przekraczała możliwości ludzkiej techniki. A Miro będzie musiał spotkać twórców descolady, porozumieć się z nimi, przekonać, żeby przestali wysyłać zabójcze sondy. To ponad jego możliwości. Nie zdoła wypełnić takiej misji. Zawiedzie, a wtedy narazi na niebezpieczeństwo wszystkie rasy ramenów. Nic dziwnego, że się boi.
— Co masz w tych danych? — zapytał. — Jak sądzisz, czy to jest świat, którego szukamy?
— Prawdopodobnie nie — odparła Val. — Ma dość młodą biosferę. Żadnych zwierząt wyższych niż dżdżownice. Nic latającego. Ale na niższych poziomach pełny zakres gatunków. Dowolna rozmaitość. Sonda chyba tu nie dotarła.
— Kiedy wiemy już, na czym naprawdę polega nasza misja, czy będziemy tracić czas na pełny kolonizacyjny raport o tej planecie? Czy polecimy dalej?
Nad terminalem Mira zajaśniała twarz Jane.
— Upewnimy się, że Valentine ma rację — powiedziała. — A potem w drogę. Mamy dość planet do kolonizacji, a czasu jest coraz mniej.
Novinha dotknęła ramienia Endera. Oddychał ciężko i głośno, ale nie było to znajome chrapanie. Charczenie dochodziło z płuc, nie z krtani — jakby przez długi czas wstrzymywał oddech, a teraz musiał wciągać wielkie hausty powietrza, żeby to nadrobić. Ale żaden oddech nie był dostatecznie głęboki, płuca nie mieściły dostatecznie wiele. Sapnięcie. Sapnięcie.
— Andrew… Obudź się.
Powiedziała to głośno. Do tej pory jej dotyk wystarczał, żeby go obudzić, a teraz nie, wciąż chwytał powietrze, ale nie otwierał oczu.
Zdziwiło ją, że w ogóle zasnął. Przecież nie jest jeszcze starcem. Nie potrzebuje przedpołudniowej drzemki. A jednak leżał tu, w cieniu, na klasztornym trawniku. Powiedział, że przyniesie dla nich obojga wody…
Po raz pierwszy przyszło jej do głowy, że Ender wcale nie drzemie, tylko upadł, stracił przytomność. Leżał na plecach, w cieniu, z rękami na piersi, więc odniosła wrażenie, że położył się tu z własnej woli. Coś było nie tak… Przecież nie jest jeszcze stary. Nie powinien tak leżeć, nie powinien rozpaczliwie chwytać powietrza, które nie zawiera tego, czego potrzebuje.
— Ajuda-me! — zawołała. — Me ajuda, por favor, venga agora! Głos wznosił się, zmienił w krzyk, przerażony wrzask, który wystraszył ją jeszcze bardziej. Przeraził ją własny głos.
— Ele vai morrer! Socorro!
On umiera, usłyszała w swoim krzyku.
A gdzieś w głębi umysłu rozpoczęła się inna litania: To ja go tu sprowadziłam, gdzie ciężko pracował. Jest delikatny jak każdy człowiek, jego serce nie jest ze stali, to moja egoistyczna pogoń za świętością i odkupieniem win zmusiła go, żeby tu przyszedł, a teraz, zamiast oczyścić się z winy za śmierć mężczyzn, których kochałam, dodałam do listy kolejnego, zabiłam Andrew tak jak zabiłam Pipa i Liba, jak powinnam ocalić Estevão i Mira. On umiera i to znowu moja wina, zawsze moja wina, cokolwiek uczynię, sprowadza śmierć, ludzie, których kocham, umierają, żeby mnie opuścić. Mamae, Papae, dlaczego mnie zostawiliście? Dlaczego położyliście śmierć na samym początku ścieżki mojego życia? Nikt, kogo kocham, nie może przy mnie zostać.
To nie pomoże, powiedziała sobie, z trudem uciszając w myślach znajomą mantrę samo oskarżeń. Nie pomogę Andrew, zatracając się teraz w irracjonalnym poczuciu winy.
Na jej krzyki wybiegło z klasztoru kilka kobiet i mężczyzn. Inni biegli od strony ogrodu. Podnieśli Endera i ruszyli do budynku. Ktoś pognał po lekarza. Kilka osób zostało z Novinhą, znali jej historię i obawiali się, że śmierć kolejnej drogiej osoby może być zbyt ciężkim ciosem.
— Nie chciałam, żeby tu za mną przychodził — wymamrotała. — Nie musiał przychodzić.
— Nie zachorował od pobytu tutaj — uspokajała jedna z kobiet, podtrzymując ją.
— Ludzie chorują i nikt temu nie jest winien. Wyzdrowieje. Zobaczysz.
Novinha słyszała te słowa, ale w głębi duszy nie potrafiła w nie uwierzyć. W głębi duszy wiedziała, że to jej wina, że straszliwe zło unosi się z mrocznych zakamarków jej serca i przesącza do świata, zatruwając wszystko. Nosiła w sercu bestię, pożeracza szczęścia. Nawet Bóg wolałby, żeby umarła.
Nie, to nieprawda, powiedziała sobie bezgłośnie. To byłby okropny grzech. Bóg nie chce mojej śmierci, nie z mojej ręki, nigdy z mojej ręki. To by nie pomogło Andrew, to by tylko wzbudziło cierpienie. Nie pomoże, tylko zaboli. Nie pomoże, tylko…
Powtarzając w myślach mantrę przetrwania, Novinha podążyła za ciałem męża do klasztoru. Może świętość tego miejsca wypędzi z jej serca myśli o samounicestwieniu. Muszę teraz myśleć o nim, nie o sobie. Nie o sobie. Nie o sobie, sobie, sobie, sobie.
ŻYCIE JEST MISJĄ SAMOBÓJCZĄ
Czy bogowie różnych ludów rozmawiają ze sobą?
Czy bogowie chińskich miast rozmawiają z przodkami Japończyków?
Z władcami Xibalba? Z Allahem? Jahwe? Wisznu?
Czy odbywa się jakieś doroczne zgromadzenie, gdzie porównują swoich wyznawców?
Moi nachylają twarze nad podłogą i śledzą dla mnie słoje drewna, mówi jeden.
Moi składają zwierzęta w ofierze, mówi inny.
Moi zabijają każdego, kto mnie obrazi, mówi trzeci.
Często dręczy mnie pewne pytanie.
Czy są tacy, którzy mogą szczerze się pochwalić: moi wyznawcy są posłuszni moim sprawiedliwym prawom łagodnie odnoszą się do siebie, prowadzą życie proste i szlachetne?
Pacifica była planetą nie mniej zróżnicowaną od innych. Miała strefy umiarkowane, dżungle tropikalne, pustynie i sawanny, stepy i góry, jeziora i morza, lasy i wybrzeża. Nie była też światem młodym. W ciągu ponad dwóch tysięcy lat ludzkiej kolonizacji wypełniły się wszystkie nisze, gdzie człowiek mógł żyć wygodnie. Istniały tu wielkie miasta i rozległe pastwiska, wioski wśród pól uprawnych i stacje naukowe w punktach najdalszych, najwyższych i najniższych, na północy i południu.
Jednak sercem Pacifiki były i pozostały do dzisiaj tropikalne wyspy na oceanie zwanym Pacyfikiem, na pamiątkę największego akwenu Ziemi. Mieszkańcy tych wysp żyli nie całkiem zgodnie ze starymi tradycjami, ale te tradycje wciąż były tłem wszystkich głosów i brzegiem wszystkich wizji. Tutaj podczas pradawnych ceremonii wciąż sączono błogosławioną kavę. Tutaj żyła pamięć o dawnych bohaterach. Tutaj bogowie przemawiali do świątobliwych mężów i niewiast. A jeśli ludzie wracali na noc do chat z trawy, gdzie mieli lodówki i komputery sieciowe, to, co z tego? Bogowie nie dają darów, których nie wolno przyjmować. Sztuka polega na tym, żeby zaadaptować te nowe elementy do życia, nie niszcząc przy tym samego życia, które je przyjmuje.