- Не, Фiлька. Ведаеш, ёсць такая краiна - Марасейка.
- Марасейка? - паўтарыў за ёй задуменна Фiлька. Гэтая назва спадабалася яму. - Вiдаць, прыгожая краiна - Марасейка.
- Так, Марасейка, - цiха прамовiла Таня, - дом нумар сорак, кватэра пяцьдзесят тры. Ён там.
I яна знiкла ў сваiм двары.
А Фiлька застаўся адзiн на вулiцы. Ён усё больш дзiвiўся з Танi. Калi казаць праўду, ён быў зусiм збiты з панталыку.
- Марасейка, - сказаў ён.
Можа, гэта востраў, пра якi ён забыўся за лета? Гэтыя праклятыя астравы нiяк не трымалiся ў яго памяцi. Ён быў толькi звычайны школьнiк, хлопчык, якi нарадзiўся ў глухiм лесе ў скураным будане звералова. Ну навошта яму тыя астравы!
III
Вада лiлася з дзежкi ў бляшаную палiвачку з такiм цудоўным шумам, нiбыта гэта была не старая вада, замкнутая ў гнiлой дзежцы, а маленькi вадаспад, якi нарадзiўся высока ў гарах пад каменнем.
Яго голас быў чысты i поўны ўдзячнасцi гэтай дзяўчынцы, якая адным рухам сваёй рукi вызвалiла яго i дала магчымасць выбегчы на волю. Ён гучна звiнеў ёй проста ў вушы i так прыгожа струменiўся ў паветры, магчыма, толькi з-за аднаго жадання звярнуць на сябе яе ўвагу.
А Таня зусiм не чула i не прыкмячала яго.
Трымаючы ў руцэ драўляную затычку, яна думала пра бацьку. Размова з Фiлькам растрывожыла яе памяць.
Цяжка думаць пра чалавека, якога нiколi не бачыла i пра якога нiчога не памятаеш, апроч таго, што ён твой бацька i жыве дзесьцi далёка, у Маскве, на Марасейцы, дом нумар сорак, кватэра пяцьдзесят тры. У такiм разе можна думаць толькi пра сябе. А што да сябе, дык Таня даўно зразумела, што яна не любiць яго, не можа любiць i не павiнна гэта рабiць! Яна добра ўсё ведае! Ён пакахаў другую жанчыну, пакiнуў яе мацi, ён пайшоў ад iх шмат гадоў назад i, можа стацца, мае другую дачку, iншых дзяцей. Дык што ён такое для Танi? Хай мацi не гаворыць пра яго толькi добра. Гэта толькi гонар, не больш. Але i Танi знаёма гэта пачуццё. Хiба не з-за гонару яна заўсёды маўчыць пра яго? А калi i вымавiць некалькi слоў, то хiба яе сэрца пры гэтым не рвецца на часткi?
Так думала Таня, а вада з дзежкi ўсё цякла i цякла, маленькi вадаспад усё шумеў i весялiўся, пакiнуты без усялякай увагi. Даўно напоўнiў ён бляшаную палiвачку Танi i бег па зямлi, нiчога не баючыся. I, прыбегшы да Танi, дакрануўся да ног.
Але i тут не звярнула яна на яго ўвагi. Тады ён пабег далей, да градкi з кветкамi, сярдуючы i шапочучы па-змяiнаму памiж чорных каменьчыкаў, што скрозь валялiся на дарожцы.
I толькi крыкi нянькi вывелi Таню з задумення.
Старая стаяла на ганку i крычала:
- Чаго дурэеш? Усю ваду выпусцiла! I сама вымакла. Глянь на сябе! Не шкада табе матчыных грошай? Мы ж за ваду грошы плацiм!
Таня агледзела сябе. Рукi яе былi запэцканы зямлёй, тапачкi падраныя, панчохi мокрыя.
Яна паказала iх старой. Тая перастала крычаць i толькi пляснула рукамi. Яна прынесла Танi з калодзежа свежай вады ўмыцца.
Калодзеж быў далёка ад двара, а вада халодная. Пакуль Таня мылася, нянька бурчала:
- Расцеш ты, як пагляджу, хутка. Пятнаццаты год пайшоў, - гаварыла яна, а ўсё нiяк не паразумнееш. Думная ты вельмi.
- А што гэта такое? - запытала Таня. - Разумная?
- Ды не разумная, а думаеш шмат, з таго i неразумная. Iдзi сухiя панчохi надзень.
Яна гаварыла на сваёй асобай мове, гэтая старая з жылiстай спiной i цвёрдымi жылiстымi рукамi, якiмi яна мыла Таню ў маленстве.
I Таня, зняўшы на парозе мокры абутак, увайшла ў свой дом басанож. Яна пагрэла ногi на матчыным дыване, на танным дыванчыку з аленевай шкуры, пацёртай у многiх месцах, i засунула рукi пад падушку, каб сагрэць i iх. Калодзежная вада была такая халодная. Але халадней за яе здалася Танi цвёрдая папера, што зашамацела ў яе пад пальцамi.
Яна дастала з-пад падушкi лiст. Ён быў трохi пакамечаны, з адарваным краем, чытаны ўжо некалькi разоў лiст.
Што гэта?
Мацi нiколi не хавала пад падушку лiстоў.
Таня паглядзела на капэрту. Гэта быў бацькаў лiст да мацi.
Таня здагадалася па тым, як моцна стукнула яе сэрца, i яшчэ таму, што ўнiзе прачытала яна бацькаў адрас. Вiдаць, ён вельмi баяўся, что лiст не дойдзе, калi на самым краi напiсаў так старанна: "Марасейка, дом нумар 40, кватэра 53".
Таня паклала лiст на ложак i босая пахадзiла па пакоi. Потым узяла яго ў рукi i прачытала:
"Дарагая Маша, я пiсаў табе раней некалькi разоў, але, вiдаць, лiсты мае не даходзяць: вы жывяце так далёка - на другiм канцы свету. Спаўняецца, нарэшце, мая даўняя мара - мяне накiравалi на Далёкi Ўсход. Буду служыць якраз у вашым горадзе. Вылятаем самалётам утраiх - з Надзеяй Пятроўнай i Колем. Ты павiнна ведаць, што значыць для нас з Надзеяй гэты хлопчык. Яго ўжо прынялi ў вашу школу, у той самы клас, дзе вучыцца Таня. Ва Ўладзiвастоку сядзем на параход. Чакайце нас першага чысла. Падрыхтуй, прашу цябе, Таню. Мне сорамна прызнацца табе, Маша, як я вiнаваты перад ёю. Справа не ў тым, што мы з табой разышлiся, што ўсё так атрымалася ў жыццi: у цябе, у мяне, у Надзi, не ў гэтым мая вiна перад Таняй. Хаця клопаты за яе нiколi не пакiдалi мяне, з першага дня яе нараджэння, але я так рэдка пiсаў ёй, так часта забываўся пра яе. I яна мне вельмi рэдка пiсала. I нават у тых лiчаных лiстах, з часу, як яна навучылася пiсаць, калi рука яе няўмела выводзiла па тры словы на старонцы, я знаходзiў абвiнавачванне для сябе. Яна мяне зусiм не ведае. Як мы сустрэнемся з ёю - вось чаго я баюся. Ёй жа было толькi восем месяцаў, калi мы з табой рассталiся. У яе былi такiя кволыя ножкi, а пальцы - як гарошынкi, i ручкi з чырвонымi далонькамi. Я так добра гэта помню..."
А Таня нiчога не помнiла. Яна глянула на свае босыя ногi, смуглявыя па каленi, з гладкай скурай, лёгкiмi ступнямi. На iх так добра стаяць! Яна разглядвала свае рукi, тонкiя ў кiсцях, але з моцнымi пальцамi, дужай далоняй. Але хто, акрамя мацi, радаваўся iх росту i сiле? Бо нават пасеяўшы гарох пры дарозе, чалавек прыходзiць наведаць яго i радуецца шторанiцы, заўважыўшы ўсходы.
Таня горка заплакала.
А паплакаўшы, адчула заспакоеную радасць, якая прыйшла да яе, як прыходзяць голад i смага.
Гэта ж прыязджае яе бацька!
Таня ўскочыла на ложак, паскiдвала падушкi на падлогу. Потым легла нiцма i доўга ляжала так, плачучы i смеючыся пацiху, пакуль не ўспомнiла, што зусiм не любiць бацьку. Дзе ж дзелася яе гордасць? Цi не той хлопчык Коля забраў у яе бацькаву любоў?