Плышэўскі спадзяваўся, што вось-вось яны возьмуць верх, Ён хацеў загадаць Казіку, каб той вёў сваіх людзей праз цвінтар бліжэй да воласці. Але блізка якраз нікога не было. I раптам з-за хлява выскачыў невялічкі мужычок у раешпіленым фрэнчыку, з дубальтоўкаю ў руцэ. Плышэўскі, здаецца, яго не бачыў раней.
— Адкуль ты?
— З Гатка,— схлусіў той, бо ведаў, што ўся шляхта з гэтага засценка падалася ў Казікаву банду.
— Бяжы хутчэй да Казіка i скажы...
А той перахапіў стрэльбу i, не цэлячыся, смалянуў у грудзі Плышэўскаму. Яго штурханула назад, сагнуліся калені, нібыта збіраліся ўкленчыць, i ён ніцма шмякнуўся на зямлю, прымінаючы леташняе сухое бадылле. Афіцэрская шапка скацілася ў разорку, на вялікай кішэні фрэнча праступілі цёмныя плямы. А вочы яшчэ лыпалі, разяўлены рот хапаў паветра.
Мануйла Кавалевіч, прыгінаючыся, загуменнямі бег да сваіх, стрэлы грымелі каля цвінтара, а на яго ніхто не зважаў, як i тады, калі пракрадаўся на «камандны пункт».
Шляхцюкі адпаўзалі к глінішчу. Ус шыбануў у ix гранатаю. Нехта крыкнуў: «Парфіра забілі!» Ахопленыя панікаю бандыты пераскоквалі цераз трупы i спаўзалі ў глінішча, сігалі ў густы ельнік, прыгінаючыся, беглі куды каторы. З боку Рудні ix абышоў атрад Цімоха Валодзькі i ўдарыў з тылу. Апынуўшыся ў пастцы, шляхцюкі паднімалі ўгору рукі, кідалі стрэльбы i крычалі:
— Браточкі, злітуйцеся, не сіраціце дзетак!
— Граху на душу не бярыце.
— От ета «браточкі» знайшліся! У ваўчынай зграі вашы браточкі. Ану, вылазьце!
— Хлопцы, пакуль суд да дзела, не чапаць,— сунімаў сваіх байцоў Максім Ляўкоў.
Страляніна сціхала ў сяле. Загнаных у глінішча бандытаў абкружыў атрад Максіма Уса. Засцянкоўцы стаялі, хаваючыся адзін за аднаго. Цімох ca сваім атрадам кінуўся ў хвойнік даганяць Казіка i яго хаўруснікаў. Бандыты ляцелі, як ласі, ламаючы сучча, не паспяваючы адстрэльвацца. На ламаччы i на сухім леташнім верасе там-сям ляжалі падстрэленыя шляхцюкі. Але Казіка сярод ix не было.
За хвойнікам пачынаўся стары панскі лес. У ім не тое што чалавека, стога не знойдзеш.
— Эх, шчанюка гэтага праваронілі, разявакі,— лаяўся Цімох.— А мне так хацелася пагаварыць з Ермальчуком.
— Мы яго, гада, з-пад зямлі дастанем,— суцяшалі хлопцы свайго спрытнага камандзіра.
Вярнуўшыся ў сяло, убачылі, што ў цагляны свіран на дзядзінцы панскага двара вядуць чалавек трыццаць захопленых бандытаў. Рукі пазвязваны папругамі i вяроўкамі. Многія цягнуцца без шапак, расхлістаныя, перамазаныя глінаю i крывёю. Следам валіць натоўп кабет i дзядоў, бягуць дзеці. Мужчыны маўчаць, з нянавісцю паглядаюць на бандытаў, кабеты лаюць i клянуць ix:
— Каб вы апруцянелі, гады печаныя!
— Не падушылі вас маткі маленькімі, убіўцаў.
— Дайце нам гэтых выжлятнікаў, мы з ix скуру на бубен паспускаем,— крычаць жанчыны.
Ix супакойвае Максім Ляўкоў:
— Цішэй, таварышы! Прыедзе ЧК i разбярэцца па ўсіх законах. Мы ж не бандыты, каб самасудам караць.
— A бандзітам можна нашых забіваць? Га-а? — не сунімаюцца жанкі.
Палонных заводзяць у пусты свіран. Скугоча доўгая жалезная завала.
Вакол свірна становіцца варта. Натоўп пачынае разыходзіцца. Толькі малыя аж да вечара таўкуцца на дзядзінцы. Яны гуляюць у «чырвоных» i «зялёных». Большыя ловяць меншых, звязваюць ім лазінамі рукі i саджаюць пад старыя роспускі з перабітай воссю. Тыя з плачам вырываюцца. Хлапчук з закарэлым носам, у доўгай салдацкай ватоўцы, крычыць:
— Я так не гуляю. Давайце мяняцца. Цяпер мы будзем чырвоныя.
Над сялом, над бэзавымі кустамі i вербалозамі плыве зеленаватая смуга. Таўкуцца камары. Усё сцішылася. За аселіцай, на ўсіх дарогах ходзіць варта. Каля воласці з вінтоўкаю стаіць Лявон Адзінец. Чуваць, як цёплы вецер лапоча палотнішчам сцяга над вільчыкам рэўкома.
Ноччу з Глуска нрыехалі на фурманках дзесяць міліцыянераў i тры рэўкомаўцы. Яны спыніліся ў воласці. Трохі перакусілі i пайшлі змяняць на пастах рудабельцаў: думалася, што Казік з рэшткамі банды паспрабуе вызваліць арыштаваных. A раніцою конна прыбыў узвод чырвонаармейцаў i з ім старшыня Вабруйскага ЧК таварыш Найман. На ім скураная куртка, перацягнутая папругаю i партупеяю, пры боку драўляная калодка з маўзерам, на штанах пацёртыя хромавыя леі. Ён спрытна еаскочыў з сядла i з камандзірам узвода пайшоў у рэўком. У зборні сядзела чалавек дзесяць мужчын. Цярэшка расказваў, як ён даганяў Ермаліцкага.