У скрутку знайшлі метрыку, дзе напісана было, што ў бацькоў Рэні і Барыса Гольдберг 14 чэрвеня 1941 года нарадзіўся хлопчык, якому далі імя Фелікс.
— Зараз жа знішчыць гэтую паперку! — спалохалася маці. — Калі яна трапіць каму ў рукі, то загінем і мы, і дзіця.
І яна тут жа парвала яе і кінула ў печку. Ліза збянтэжылася.
— Як жа цяпер будзе?..
— Нічога, абы другой бяды не было, — адказала маці.
Дзіця тым часам пачало выказваць сваё незадавальненне больш энергічна. Не расплюшчваючы вачэй, яно стала моршчыцца, круціць галавой і пакрыкваць.
— Пашукай хутчэй чысценькую анучку! — крыкнула маці, а сама знайшла маленькі кавалак хлеба і стала жаваць яго; затым памяшала з цукрам і сунула дзіцяці ў рот.
— Мама, што ты робіш? — крыкнула Ліза з жахам. — Гэта ж брыдка і шкодна!
— Мяне на гэтым выгадавалі, — спакойна адказала маці, — ты сама не раз каштавала, а бяды, як бачыш, ніякай няма. А тым часам пастарайся дастаць соску.
Дзіця крычала ўсё больш і больш. Маці ўзяла яго на рукі, пачала гушкаць, хоць гэта і мала памагала. Ліза нарыхтавалася зноў ісці ў горад, па соску.
У гэты момант увайшоў бацька ды так і прырос да зямлі.
— Што гэта? Адкуль? — прамовіў ён, пазіраючы то на маці, то на дачку.
А тыя так разгубіліся — не ведалі што сказаць. Ліза бездапаможна глядзела на маці. Тады маці, неспадзявана і для сябе самой, сказала:
— Ды вось падкінулі нам пад дзверы дзіця.
— Як гэта так падкінулі? — перапытаў бацька.
— Ды так, падкінулі — і ўсё.
— Навошта яно нам? — разгублена прамовіў бацька.
Маці нават засмяялася:
— Не спыталі нас і падкінулі.
— Што ж мы з ім будзем рабіць? — усё тым жа збянтэжаным тонам казаў бацька.
— Вось мы цябе і чакалі, каб абмеркаваць разам, — проста адказала маці.
І бацька замест таго, каб папракаць і вінаваціць іх, вымушаны быў разам абмяркоўваць, што ім усім рабіць.
Жонцы не цяжка было даказаць яму, што нічога іншага не застаецца, як ім самім гадаваць гэтае дзіця.
— Несці няма куды, а выкідаць не будзеш.
— Я, татачка, буду яму за маці, — дадала Ліза. — Я пастараюся, каб ён табе не перашкаджаў.
Бацька ўсміхнуўся і махнуў рукой:
— Ну, якая з цябе маці? Цябе саму яшчэ трэба даглядаць.
Меў голас у гэтай нарадзе і сам герой дня. Ён крычаў мацней за ўсіх. Часам хапаўся за хлебную соску, а потым зноў крычаў.
— Хутчэй бяжы па соску, — сказала маці Лізе; тая хутка сабралася і выйшла.
— А я атрымаў работу на станцыі пры складзе, — панура сказаў бацька. — Прыйшоў дадому, а тут новая бяда. Каб быў другі час, я нічога не сказаў бы, а цяпер...
Жонка пачала супакойваць яго:
— А гэта ўжо будзе наш клопат. Пацярпець прыйдзецца якіх месяцаў пяць-шэсць, а потым, можа, і сам будзеш рады.
— Ды што я? — усклікнуў муж. — Цябе я шкадую. На цябе ляжа ўвесь гэты цяжар.
— Нічога, наша жаночая справа ўжо такая! — дабрадушна сказала яна. — Ды іншага мы і зрабіць не можам, значыцца, не варта аб гэтым і думаць.
— Як не думаць? — не сціхаў бацька. — У такі час нават для родных бацькоў дзіця не шчасце, а тут... Глядзі, як заходзіцца, — спыніўся ён ад новага крыку дзіцяці.
Соска звалілася на падлогу. Стары, крэкчучы, падняў яе, пакруціў у руках і сказаў:
— Абмыць цяпер трэба.
— Дай спаласну, — сказала жонка.
— Дзе табе з адной рукой? Я сам. Ёсць згатаваная вада?
— У чайніку.
Ён спаласнуў соску і вярнуўся да дзіцяці. Яно схапіла яе і сцішылася.
— Пэўна яўрэйскае, — заўважыў бацька.
— Цяпер яно проста савецкае, — адказала маці.
— Колькі гіне цяпер такіх дзяцей! — уздыхнуў бацька. — Ды не толькі дзяцей... Я часам адчуваю сябе нібы вінаватым, што з нашай сям’і нікога на вайне няма.
Жонка ўбачыла, што надыходзіць момант, калі можна зрабіць наступны крок — раскрыць мужу ўсё. Яна зусім не збіралася падманьваць свайго друга і хаваць ад яго праўду.
— А калі мы не ваюем, — сказала яна, — то можам зрабіць карысць іншым спосабам: выратуем і выгадуем чалавека на змену загінуўшым.
Муж ціха засмяяўся і, паклаўшы руку на плячо жонкі, сказаў:
— А я і не ведаў, што ты ў мяне такая палітычна свядомая.
— А-м, якая тут палітыка! — адказала яна. — Проста чалавечае сумленне.
...Ліза тым часам прыбегла ў аптэку. Але сосак там не было. Яна ледзь не