12-га ліпеня. Пасяджэнне нашай камісіі (сёмае).
Абмеркавалі сітуацыю наконт зацвярджэння СМ БССР.
Наконт юбілею Грунвальда.
Наконт рэгістрацыі Статута БНФ: падтрымаць раздзелы Статута, што датычаць мовы і культуры.
16-га ліпеня. Зацвярджэнне намесніка старшыні СМ БССР.
Мазай Н.М. За — 202. Прайшла. Гэта — добра. Да апошняга моманту сама хацела зняць сваю кандыдатуру.
Давялося мне аказаць падтрымку. Кажуць, што маё выступленне вырашыла яе лёс — дало ёй галасоў сотню. Можа быць. А Трусаў А.А. вельмі незадаволены. Прарочыць правал і развал культуры, асабліва помнікаў гісторыі. Ну, пабачым.
Сакалоў на перапынку мне сказаў: “Вы правялі Н.М. Мазай, але ёй трэба ад ідэалогіі бліжэй да матэрыяльна-фінансавых праблем, гэта ж Саўмін, а не ЦК!”. У прысутнасці Трусава — і той вельмі ўзрадаваўся.
Пасяджэнне нашай камісіі (супольна з камісіяй па галоснасці).
Аб кандыдатурах на пасады Старшыні Дзяржкамдруку і Старшыні Дзяржтэлерадыё БССР.
Рашылі: на друк — Законнікава С.І., на тэлерадыё — Бутэвіча А.І. (хаця ён рыхтаваўся на першую). Сталярову давядзецца пачакаць (дарэчы, не валодае мовай; а як кіраваць тэлерадыё, не ведаючы мовы? Ды яшчэ пасля Бураўкіна?). Цікава — хто і адкуль ён родам, Сталяроў? Чаму не валодае нашай мовай?
Перагаварыў з Мазай і з Кебічам. Падтрымалі нашу прапанову — Законнікава і Бутэвіча.
17.00. На сесіі абмеркавалі кандыдатуру Вайтовіча Я.К. на міністра культуры.
Выступіў талкова, на пытанні адказаў яшчэ лепш.
Ад Камісіі давялося гаварыць мне. Суседзі пахвалілі, як і за выступленне па кандыдатуры Мазай.
Вынік галасавання: за — 196. Нядрэнна. Прайшоў. Ну, але — закасвай рукавы, Яўген Канстанцінавіч!
17-га ліпеня. 10.00. Зацвярджэнне міністраў.
Дзямчук М.І. За — 252.
Давялося мне ўзяць слова, пахваліць, але і выказаць засцярогі і трывогу наконт, у прыватнасці, беларусізацыі сістэмы адукацыі ў Беларусі.
Дзямчук М.І. набраў вышэйшы бал за ўсіх папярэднікаў.
Краўчанка П.К. (Падаў яму пытанне — як думае павысіць ролю МЗС у павышэнні міжнароднага аўтарытэту БССР). Прагаласавалі: за 226. Прайшоў.
18-га ліпеня. Працяг зацвярджэння кандыдатур на пасады міністраў.
Законнікаў С.І. (Дзяржкамдрук). Вынікі галасавання: за — 143. Зарэзалі!
20-га ліпеня.
Слова ўзяў Кебіч — крыўды і абурэнне!
Я папрасіў паўторна разгледзець кандыдатуру Законнікава.
Пасяджэнне Прэзідыума.
Кебіч прыгразіў адстаўкай, калі так будзе далей (калі так будуць “рэзаць” прапановы, так не паважаць старшыню і г.д.).
16.00. Пункты аб забеспячэнні жыллём дэпутатаў БССР у Мінску (з адпаведнай пастановы). О, колькі было страсцей, зацікаўленасці! Трохі не хапіла галасоў “за” — каб даць кватэры ў Мінску. Ну нічога, у панядзелак, пры большым кворуме гэта пройдзе.
23-га ліпеня. Зацвердзілі: даць кватэры народным дэпутатам у Мінску!
Пасля абеду назначалі міністраў і... Бутэвіч не прайшоў. Не дабраў 9-ці галасоў. Зноў вялікая памылка! Лепшай кандыдатуры не знойдзецца, упэўнены, што любая будзе горшай.
24-га ліпеня. Дэкларацыя аб Дзяржаўным суверэнітэце Беларусі.
Далі слова мне — усяго тры мінуты. Выступіў досыць скомкана.
Паспяшаўся Дземянцей аб’явіць мне слова, не даў адрэдагаваць. Затое ўсыпаў ім за гэтыя тры дазволеныя хвіліны! А пасля 12-ці далі ўсім па пяць хвілін. Чаму не адразу?
Бутэвіча вылучылі на Дзяржкамдрук. Не разумею! Рашылі ж усе камісіі прапанаваць паўторна Законнікава!
25-га ліпеня. Назначэнне міністраў.
Бутэвіч А.І. — на старшыню Дзяржкамдруку. Не абмяркоўвалі — бо гэта было раней, калі ішоў на тэлерадыё. Узяў — 210. (Давялося выступіць — і — удала!)
Слухалі аграрную камісію — аб спісанні даўгоў з калгасаў і саўгасаў. Гарачыя спрэчкі. Усе бядуюць пра вёску, яе становішча і што будзе.
26-га ліпеня. Дэкларацыя аб суверэнітэце Беларусі.
Дэпутат Пазняк прапанаваў, каб яшчэ раз абмеркаваць прынцыпы.
Прапанова Пазняка не прынята.
Аб назве дэкларацыі: не прынята рэдакцыя Пазняка, за якую і я галасаваў.
15.00. Пасяджэнне нашай камісіі.
Прынялі рашэнне аб рэформе правапісу беларускай мовы.
16.00. Працяг абмеркавання Дэкларацыі.
Выступіў па арт. 9 ад камісіі і правёў вельмі важныя палажэнні — аб захаванні нацыянальных традыцый і аб гістарычнай сімволіцы. Брава! Сам не чакаў, што пройдзе.
27-га ліпеня. 10.00 Дэкларацыя аб суверэнітэце.
Пазняк і група зрабілі дэмарш — пакінулі залу — у знак пратэсту супроць артыкула аб Саюзным Дагаворы. А які будзе Дагавор — ніхто не ведае.
У канцы дня Пазняк аб’явіў аб стварэнні Дэпутацкай апазіцыі. У ёй апынуліся і абодва мае намеснікі, і сакратар камісіі. Камісія апазіцыянераў! Дарэчы, у апазіцыі апынуліся і два старшыні камісій: Сасноў і Садоўскі.