— Я пакрыю нястачу, а бухгалтар не пакажа яе па дакументах,— сіпеў Харытон.— План выкананы, растраты няма, і вы, Сазонавіч, рублёў трыста прэміі атрымаеце. Згода?
Усю ноч тады не спаў Бабошка. Рознае думалася. Але прагнасць адолела. Спачатку ён усё ж перажываў за свой учынак, ды з цягам часу махнуў рукой: усе, маўляў, людзі грэшныя.
Калі, як гэта было абумоўлена ў распісцы, надышоў час разлічвацца, Каралюк спакойна адказаў яму:
— Якія вам грошы, Сазонавіч? Вы ж мне далі дзвесце рублёў, а прэміі атрымалі больш за трыста. Вунь які прыбытак, ні ў якой ашчаднай касе такіх працэнтаў не налічваюць. I зноў жа: калі-нікалі да чаркі мы разам прыкладваліся.
— Ты што гэта, рабаваць? — закрычаў Бабошка.— Мала пасядзеў за кратамі, зноў захацеў? Дык я цябе…
— Спакойна, Сазонавіч, спакойна. Не падымайце шуму,— Харытонавы вочы пазіралі на хаўрусніка пагрозліва.— Цінціль-вінціль нам абодвум будзе. Вы ж саўдзельшк: растратчыка пакрылі і незаконную прэмію ў кішэню паклалі.
Бабошка надумаўся быў пайсці да пракурора і аб усім яму расказаць. Ды па слабасці характару не адважыўся. Допыты пойдуць, цяганіна… Клопату не абярэшся. А тут Каралюк падышоў і кажа:
— Усё, Сазонавіч, як кажуць — завязаў! Пальцам больш чужога не крану. I з вамі разлічуся.
Неўзабаве Бабошка напомніў Харытону, што яму патрэбны грошы: плот ля хаты завальваецца, дык неабходна ў лесагандлёвым складзе шалёўкі купіць. Каралюк задумаўся.
— Мы, Сазонавіч, інакш зробім. Звалю я пару гонкіх сасёнак і распілую на пілараме. А вы мне за пазыку залічыце.
«3 паршывай авечкі хоць воўны касмыль»,— падумаў Бабошка.
Увечары таго дня, як былі спілаваны сосны, Каралюк прыйшоў да Бабошкі дадому.
— Табе чаго? — устрывожана спытаў Гаўрыла Сазонавіч.
— Справа ёсць.
— Мо зноў грошы пазычаць?
— Ляснік бярвенні на пілараме апісаў.
— Ты што, здурэў? Гаварыў жа — усё ў парадку будзе. Як цяпер будзеш выкручвацца?
— Не мне, вам жа трэба выкручвацца.
— Мне? Я сосны не валяў. Жартуеш?
— Не жартую. Квітанцыю на пілараме я выпісаў на ваша імя. Ляснік і акт склаў на вас.
— Квітанцыю на мяне выпісаў? Навошта?
— На ўсякі выпадак, Сазонавіч. Я судзімы, з турмой знаўся, а вы — іншая справа. Вы чалавек паважаны, у розных установах бываеце, мусіць, і з лясным начальствам страчаецеся. Ды і ляснік жа родзіч вам, я гэта пранюхаў.
— Ды я ж цябе да пракурора!
— Ты пачакай, паслухай.— Каралюк перайшоў на «ты».— Да пракурора не пабяжыш і не балбачы дурнога. I ты цяпер такі ж, як я. Абое мы з табой растратчыкі, лесапарушальнікі. А страшнага нічога няма, калі, вядома, паварушыць мазгамі. Я пні ўкарачу, а ты настойвай, каб ляснік, гэты твой родзіч, адпілаваў ад камлёў цурбаны. Як толькі падмераем цурбаны да пнёў, будзе поўны канфуз. Цінціль-вінціль, адным словам.
…— Вось і ўсё, грамадзяне суддзі. Астатняе вы ўжо ведаеце,— закончыў свой расказ Бабошка.— Я разумею, адказваць мне давядзецца.
Ён гаварыў, не хаваючы ад нас позірку. Цяжка, відаць, пазіраць людзям у вочы, калі даводзіцца адкрыта гаварыць пра тое, што хацелася б утаіць. Так, мусіць, чалавек робіць толькі тады, калі глыбока раскайваецца.
У дарадчым пакоі раіліся мы нядоўга, пагадзіліся аднадушна. Былі вынесены два судовыя дакументы: пастанова і прыватная пастанова.
Па справе аб лесапарушэнні суд прыцягнуў Харытона Каралюка суадказчыкам. У прыватнай пастанове даводзілася да ведама пракурора аб правапарушэннях у канторы Галоўчармета. Абодва яны, і Бабошка, і Каралюк, будуць трымаць адказ перад законам: кожны за сваё.
Доўга яшчэ пасля таго, як закончыўся судовы працэс, у зале чулася гамонка.
— 3 драпежніцкай сякераю ідзе ў лес той, хто ўсохся душою,— гучна даводзіў сваё ляснік Цімчанка. Ён гаварыў нетаропка, як чалавек, які ведае важнасць таго, што кажа.— Усохлая душа — жорсткая. От і трэба, каб мы ўсе гуртам адбіралі ад такіх сякеры. Каб усе гуртам…
А на дварэ пад страхой будыніны стомлена шумеў пацішэлы сухавей.