— Хутка ты? — не выцерпеў Цмок.
«Вутка ты», — выйшла ў яго. Вядома, з разяўленым ротам не проста слова вымавіць. А Дзіма чамусьці раззлаваўся.
— Сам ты вутка, — закрычаў.
Кінуў жылку і адышоўся ўбок.
Цмок, як і першы раз, бухнуўся на калені:
— Ратуй.
— Сёння ты як рахманая авечка, а нядаўна зверам быў, — няласкава прамовіў дзядзька Тодар.
— Паспрабуй яшчэ раз, — сказаў я Дзіму.
— Замучыў ён мяне, — прагаварыў Дзіма, беручы ў рукі жылку.
На гэты раз ён усё-ткі накінуў на зуб вузельчык, заціснуў яго. Адышоўся ўбок, загадаў Цмоку:
— Бяжы.
Той вытрашчыў вочы:
— Як? Я прывязаны.
— Ірваніся, каб зуб вылецеў. Толькі не ўцякай ад нас. Мы цябе і на краі свету знойдзем.
— Не, не пабягу, — заўпарціўся Цмок.
— А калі я яму па рэбрах дам? Можна? — азваўся дзядзька Тодар.
— Можна, — згадзіўся Дзіма.
— Не, не, не, не, — заненекаў Цмок.
— Вось пачастую! Я цябе так пачастую, што навек запомніш.
Цмок усхапіўся, прыгнуўся, як спрынтэр, а потым, ірвануўшыся, панёсся. Усё адбылося імгненна. Я нават вокам не паспеў маргнуць.
Дзіма падбег да хваінкі, падняў жылку. На жылцы матляўся вялізны клык.
— Усё-ткі вырваў, — прагаварыў здзіўлена.
— А сам дзе? Куды ён пабег? — разгублена прамовіў я.
У глыбіні лесу чутно было, як трашчала галлё.
Спаборніцтва ў падхалімажы
— Уцёк, — уздыхнуў Дзіма.
— Цяпер яго і са свечкаю не знойдзеш, — развёў рукамі дзядзька Тодар.
Так, у другі раз абмануў нас Цмок, у другі раз, як гаворыцца, аб адзін і той жа камень спатыкнуліся.
— Развесілі вушы, абяцанкам яго паверылі, — выказаў Дзіма ўслых тое, пра што кожны з нас падумаў — Так нам і трэба.
— Паспяшаліся мы, — сказаў дзядзька Тодар. — Хай спачатку скрыпку прынёс бы, музыку-чарадзея адпусціў бы, а потым зуб ірвалі б.
— Што будзем рабіць? — спытаўся я.
— Па лесе прайдуся, — прамовіў дзядзька Тодар. — Можа, непадалёку схаваўся нячысцік.
Дзядзька Тодар пашыбаваў у лес, а мы з Дзімам засталіся на паляне. Час цягнуўся нясцерпна нудна.
— У самым пачатку нам не пашанцавала, — парушыў маўчанне я. — Значыць…
— Паслухай, — перабіў мяне Дзіма. — Здаецца, музыка і песні.
Я прыслухаўся. Сапраўды, непадалёку быццам на дудцы ігралі, і песня чулася. «Ох, пёсік, ох, пёсік, ох, пёсік, наш Барбосік», — разабраў я словы гэтай песні.
— Пра нейкага Барбосіка гарлапаняць, — кажу Дзіму. — Чуеш?
— Чую. Ходзяць дзівакі па лесе.
— Давай схаваемся. Яшчэ прычэпяцца да нас. Прымусяць, каб разам з імі спявалі.
— Давай схаваемся, — адразу згадзіўся Дзіма.
Мы хуценька забеглі ў лес, схаваліся за елкай. Тое, што мы неўзабаве ўбачылі, напэўна, ні ў адным фільме не паказвалі, нават фантастычным.
На паляну выйшлі тры браты з казкі «Бацькаў дар» і… сабака. Мы спярша падумалі, што гэта не сабака, а нейкі пан ці падпанак. І не дзіва. Ішоў ён на двух нагах, як звычайна ходзяць усе людзі. А на нагах — бліскучыя боты з вострымі, загнутымі насамі. На галаве капялюш з доўгім гусіным пяром. Яшчэ штаны з лампасамі і, як у якога генерала, малінавая шаўковая сарочка, акуляры. Ідзе, быццам шклянку вады на галаве нясе. Але ж сабачы хвост, сабачая пыса…
Гнуткім лазовым дубцом сабака час ад часу сцябаў двух старэйшых братоў, якія ішлі ўперадзе. Ды яшчэ злосна шчэрыўся: «Спявайце. Гр-р-р-р, г-р-р…»
І старэйшыя браты, тулячы плечы, заводзілі тую песню, якую мы пачулі, калі яшчэ сядзелі на паляне:
Крыху ззаду клыпаў малодшы брат — Іван-прасцяк. Ён іграў на дудцы.
— З якой казкі гэты сабака? — зашаптаў Дзіма.
— Не ведаю.
— Ты ж усе казкі ў бібліятэцы перабраў.
— Я люблю чытаць чароўныя. А сабака з казкі пра жывёл.
— Чаму браты дазваляюць яму так здзекавацца з іх?
— Не ведаю.
Што я мог сказаць Дзіму, калі і сам нічога не разумеў. Сядзеў натапырыўшы вушы, каб ні слова не прапусціць.
— Торбачку шукалі, якая і напоіць, і накорміць, царэўну з трыдзевятага царства шукалі, — прамовіў Дзіма. — Дашукаліся, валацугі.
— Высока лятаеш — нізка сядзеш, — кажу.
— Стойце! — раптам гыркнуў сабака.
Старэйшыя браты спыніліся. Іван-прасцяк перастаў іграць, прыхіліўся да хваіны. Сабака сцёбнуў у паветры дубцом: