— Я не хлушу. Надзеў твой баран вядро на галаву і па балоце гойсае. Авечкі ўцякаюць ад яго. Яны таксама як ашалелі ад страху. Твайго барана мужчыны ловяць.
— Дзіма, пабеглі на выган, — сказаў я. — Паглядзім, што там робіцца.
Міколка не хлусіў. Збіўшыся ў гурт, па выгане насіліся авечкі. Яны бляялі так, што хоць вушы затыкай. За імі імчаўся Дзімаў баран. На галаве ў яго было надзета іржавае вядро. Воселкам яно зачапілася за рогі, закрыўшы яму вочы. За бараном, рассыпаўшыся ланцугом, часалі мужчыны.
Некалькі хвілін мы стаялі як у здранцвенні.
— Міхась, трэба яго злавіць, — крыкнуў Дзіма.
Я, доўга не думаючы, кінуўся напярэймы.
— Бэ-э-э, б-э-э, — забэкаў, падклікаючы барана.
Баран раптам павярнуўся — і проста на мяне. Са ўсіх чатырох. Уяўляеце? Ляціць з вядром на галаве, нібы жывы таран.
— Лаві, — галёкнуў Дзіма.
А я ходу. Бягу штосілы, і баран ззаду тупаціць, не адстае. Я яшчэ хутчэй прыпусціўся. І баран, здалося мне, хутчэй. «Калі не заб’е, то абавязкова пакалечыць», — думаю.
Наперадзе, як на тое гора, роў. Гэты роў меліяратары выкапалі. Даволі-такі шырокі роў. Метры на тры — тры з палазінаю. А магчыма, і болей. Ніхто не вымяраў яго шырыню. Вады ў рове зусім нямнога, але дно гразкае. Ступіш — і па калені правалішся. «Калі скачуся ў гэты роў, то з гразі не адразу вылезу, — думаю. — Дагоніць баран — і на галаву. Жывога месца не пакіне. Трэба пераскочыць. Няўжо не пераскочу?»
Заплюшчыў вочы — і як сігану! Усё-ткі пераскочыў! Стаю, зямлі пад сабою не чую. Радасна так радасна на душы!
А баран боўтаецца ў гразі, як шчупак. «Бэ-э-э, б-э-э», — бляе, заходзіцца. Падбеглі мужчыны, хуценька вядро з галавы знялі, выцягнулі небараку з рова.
— Ідзі, дурань, — падштурхнуў яго Іванавіч — І сам ты страху набраўся, і авечак перапалохаў.
Крыху пастаяў баран і, як ачмурэлы, ківаючыся накіраваўся да гурту. І тут Дзіма падлятае:
— Хто майму барану вядро на галаву надзеў? Га?
На мужчын сур’ёзна пазірае, за папружку трымаецца, як бы збіраецца адхвастаць усіх па парадку. Ды ледзь яго не адхвасталі, а заадно і мяне.
— Так ты на нас яшчэ і галёкаеш? — падступіў да Дзімы дзед Тамаш. — Вінаваты, і галёкаеш? Язык прыкусіў бы.
Дзед Тамаш хоць і крычыць, але пазірае на Дзіму соннымі вачамі. Ён нават калі на возе едзе, то спіць. «Но, но», — паганяе каня праз сон.
— Я вінаваты? — замаргаў вачамі Дзіма. — Па-вашаму, я сам свайму барану вядро на галаву надзеў?
— Усе вы, школьнікі, вінаватыя. Чый металалом другі год на выгане ляжыць?
І праўда, у мінулым годзе сабралі мы металалом, тут, на выгане, яго склалі. Не хацелася ажно на школьны двор цягаць. Спадзяваліся, што прыедзе машына з раёна і адразу забярэ. Але чамусьці не прыехала. І ні ў мінулым годзе, і ні ў гэтым.
— Парадачкі! — распаліўся дзед Тамаш. — Кінулі-рынулі. Хай калечыцца жывёла.
— Значыць, мой баран каля металалому траву скуб і выпадкова вядро на галаву надзеў? — разгублена прагаварыў Дзіма.
— Табе каб гэтае вядро на галаву, а не твайму барану.
— Ды забярэм металалом, — не сцярпеў я.
— А ты, матадор, не агрызайся, — накінуўся дзед Тамаш на мяне. — Барана спалохаўся! У Гішпаніі і Мексіцы людзі з быкамі ваююць, а ён барана спалохаўся.
Наперад выступіў кватарант бабкі Веркі Фама Спірыдонавіч. Невядома, калі і з’явіўся тут. Чамусьці раней я яго не бачыў. У адной руцэ Фама Спірыдонавіч трымаў капялюш, а ў другой — рыдлёўку.
— Цішэй, людзі, цішэй, — замахаў капелюшом. — Давайце мы гэты металалом закапаем. Выкапаем яму і закапаем. Я першы пачну капаць.
Фама Спірыдонавіч рушыў на выган. За ім пацягнуліся мужчыны.
Канфлікт
— Закапаюць! — усклікнуў Дзіма. — А там будзе цэлая машына металалому.
Я ўспомніў, як мы збіралі гэты металалом. Дзе толькі не выпорвалі розныя жалязякі! І на трактарным двары знаходзілі, і на полі, і па дварах хадзілі, пыталі ў людзей. А цяпер усё закапаюць.
— Дзіма, — кажу, — што хочаш рабі, а затрымай мужчын. Хоць на дзесяць хвілін. Я ў школу пабягу, каго-небудзь з настаўнікаў паклічу.
— Не дам закопваць, — прагаварыў Дзіма. — Я ў гэтага пузатага Ката Спірыдонавіча рыдлёўку ўкраду.
Дзіма накіраваўся туды, дзе гаманілі мужчыны, а я з усіх сіл у вёску. Хоць цяпер і не бег за мной Дзімаў баран, але я ляцеў так, што мяне, мабыць, і на веласіпедзе не дагналі б. Нават па баках не азіраўся. Вось і вёска. Зусім нямнога да школы засталося.
— Міхась, куды ты? — чую.
Азірнуўся — Ігар Аляксеевіч, наш настаўнік фізкультуры, з хаты выходзіць.