Выбрать главу

Я яшчэ ў ложку ляжаў. Слухаю бабку Верку, коўдру на галаву нацягваю. Што, калі бабка Верка прыбяжыць у пакой ды адлупцуе?

— Яны і камень пад акно прыкацілі. Яны яго хацелі ў хату ўкінуць, як бомбу. Увесь гародчык страпяталі, — тарахцела бабка Верка. — Мне перад чужым чалавекам брыдка. Я твайму арыштанту цэлыя штаны крапівы напхаю.

Дзверы грукнулі, нібы іх ветрам шпурнула. Я здагадаўся, што бабка Верка пайшла з хаты.

А ўставаць ой як не хочацца! Як маме ў вочы гляну?

Мама нячутна зайшла ў пакой, ірванула коўдру. Я ўбачыў, што ў руках яна трымае папругу.

— Уставай, — махнула мама папругай. — Ты мне ўсе кішкі выматаў.

— Біць будзеш? — пытаюся я.

— Буду, буду, — прамовіла мама і заплакала.

Я хуценька ўсхапіўся з ложка, нацягнуў на сябе штаны, сарочку.

— Мама, бабка Верка выдумляе. Я не падглядваў у яе акно.

— Выдумляе? — мама ўзняла папружку і ляснула мне па спіне.

— Бі. Бі невінаватага, — крыкнуў я.

Мама кінула папружку на падлогу.

— Маеш шчасце, што бацька на работу пайшоў. Ён табе ўсыпаў бы. Да чаго дадумаліся! Камень у хату хацелі ўкінуць!

Гэтага я не мог сцярпець:

— Хлусіць бабка Верка. Гэты камень мы і цэлым класам не паднялі б.

— А ты ж казаў, што невінаваты, — закрычала мама. — Чаму пайшоў пад акно? Прызнавайся.

— Фама Спірыдонавіч гантэлі падымаў, а нам паглядзець захацелася, — сказаў я.

Хіба мог расказаць, што знарок пільнаваць пайшлі, што хацелі праверыць, ці не шпіён Фама Спірыдонавіч? Калі б мама толькі адно слова «шпіён» пачула, то, напэўна, прытомнасць страціла б.

— Вочы мае цябе не бачылі б, — мацней заплакала мама.

Я ведаў, што яна даруе мне, што праз дзень ці два забудзецца пра гэтую гісторыю, ды ўсё роўна прыкра было на душы. Сапсавала бабка Верка настрой і мне, і маме. Ну, мне вядома чаму. Але навошта маме? Хіба не магла запыніць мяне на вуліцы ды накрычацца, каб на душы палягчэла? Не, у хату прыбегла, да мамы. Пры чым тут яна?

Павалокся я ў школу як не солана хлябаўшы. Бачу: і Дзіма ідзе павесіўшы нос.

— І да вас бабка Верка прыбягала? — пытаюся.

— Крычала, што хацелі хату замініраваць.

Я толькі галавою паківаў. Што на гэта скажаш?

Мы з Дзімам атрымалі ў гэты дзень па пяцёрцы. Дзіма атрымаў пяцёрку па геаметрыі, а я — па геаграфіі. Калі б не гэтая гісторыя, мы, канечне, радаваліся б. А сёння асаблівай радасці не было. Усё роўна гэтую пяцёрку ні маме, ні тату не пакажаш, бо і глядзець на яе не захочуць.

Закончыліся ўрокі. Падышоў да мяне Дзіма:

— Міхась, у мяне на душы камень ляжыць.

— Які камень? — не зразумеў я.

— Сумленне мучыць. За ўчарашняе. Бабка Верка, сам ведаеш, як злуецца на нас. А я не хачу, каб злавалася.

— І я не хачу, — кажу Дзіму. — Мы з ёю па адной вуліцы ходзім, а быццам ворагі.

Дзіма наморшчыў лоб. Ён чамусьці заўжды лоб моршчыць, калі вельмі думае.

— Міхась, што зрабіць, каб не злавала?

— Давай гной з яе хлява выкінем, — прапанаваў я. — Яна заўсёды каго-небудзь просіць, каб дапамог.

— Да ты што! — усклікнуў Дзіма. — Мы ў хлеў прыйдзем, а яна падумае, што хочам карову з хлява вывесці.

І праўда, падумае. Тады ўжо не да мамы пабяжыць, а адразу ў міліцыю. Што ж яшчэ можна прыдумаць? Гародчык ускапаць? Восень. Восенню гародчыкі ў нас не ўскопваюць. Дровы пакалоць? Дык на гэтую зіму бабка Верка дроў яшчэ не завозіла.

— Не ведаю, як ёй дагадзіць, — развёў я рукамі.

— А я здагадаўся, — сказаў Дзіма. — Заўтра ў бабкі Веркі дзень нараджэння. У нас у хаце яна крычала, што дзень нараджэння ёй сапсавалі. Трэба тэлеграму паслаць.

— Хочаш з днём нараджэння яе павіншаваць? — не вытрымаў, усміхнуўся я.

— Не. Мы тэлеграму ў сталіцу адправім. Дзянісу, сыну бабкі Веркі. Адрас Дзяніса я ведаю. Ужо казаў табе, што бабка Верка часта просіць, каб пісьмо Дзянісу напісаў.

— Не прыедзе Дзяніс, — махнуў я рукою.

— Прыедзе. Мы ў тэлеграме напішам вось што: «Цяжка захварэла. Прыязджай. Мама». Усяго чатыры словы. І заплацім мала, і Дзянісу сюрпрызік будзе.

«Тэлеграму паслаць. Тэлеграму… Мабыць, някепска гэта, — разважаў я. — Дзяніс вунь як рэдка да бабкі Веркі прыязджае. А калі такую тэлеграму атрымае, то як на крылах прыляціць. Абрадуецца бабка Верка. Потым прызнаемся, што мы ёй гэткі падарунак падрыхтавалі. Адразу перастане злаваць. Дый неяк шкада яе. Усё адна, адна. Другія ўнукаў няньчаць, а яна гэтаму Кату Спірыдонавічу дагаджае, ваду грэе, як панічу».