BEA: Brita E-Asocio, v. Britujo.
BEA: Bulgara E-Asocio, v. Bulgarnjo.
BEAT: Bankfaka E-Asocio Tutmonda, v. Bankfakuloj.
Beauchemin (boŝmen) A P., franca kanadano, pioniro de E en Kanado. Fondis grupon «La Lumo» en 1901; red. de gazeto La Lumo. Iama L.K.
Beaufront (bofron) Louis de, franco, prof. Nask. 3 okt. 1855 en Paris. Ĉe liaj studadoj lingvistikaj li ricevis konsilojn, eĉ lecionojn de Max Müller mem kaj tio faciligis pli malfrue al B. ricevi de tiu granda lingvisto laŭdan mencion pri E. Li ankaŭ studis speciale la Dominikanan filozofion, kiu kondukis lin al la teologio; li ricevis doktorecon pri teologio, sed fakte estis nek monaĥo, nek sacerdoto. Vojaĝante en Hindujo kaj en aliaj landoj, B. spertis mem ne ĝustecon de la aserto, ke oni povas kompreniĝi ĉiuloke per la franca kaj angla lingvoj, sed B ja komprenis ankaŭ la gernanan, hispanan, italan, hungaran kaj araban lingvojn. Tiu fakto inspiris al B. (18-jara) la rimarkon, ke la vortoj «tabako», «teatro» k.a. kompreniĝas internacie malgraŭ formalaj diferencetoj, kaj tio kondukis lin al ideo pri artefarebla lingvo int. Fariĝinte privata instruisto ĉe amikoj en 1877 post financa katastrofo kaj gravega tifo, li provis realigi L I. per sistemo, kiun li nomis Adjuvanto, sed la manuskripto, deponita ĉe notario, malaperis (laŭdire pro detruo aŭ ŝtelo.) B. estis la unua franca E‑isto, aliĝis al E jam en 1888, kaj tuj komencis propagandi en la regiono de Toulouse kaj Albi. B. eldonis en jan. 1892, laŭ la rusa lingvo, la unuan lernolibron por francoj. Fondis en jan. 1898 la revuon L’ E-iste kaj SPPE, kiu elvokis en Francujo la fondiĝadon de la unuaj grupoj kaj la organizon de instruado, pri E. Ekde la fondo prezidis tiun societon; eksiĝis en 1908. Li la unua ellaboris plenan gramatikon de E, klarigante la manieron por esprimi en bonstila E la naciajn parolturnojn, kaj tiamaniere evitante la danĝeron de naciaj dialektoj en E mem. En la daŭro de kelkaj jaroj (1892–1905) li eldonis tutan serion da lernolibroj, ekzercaroj vortaroj, i.a. la faman Commentaire sur la grammaire E, 1900; kaj plie Preĝareto por katolikoj 1893. verkis prop. librojn; la unua aperis en 1895. B. altiris al E multajn eminentajn kaj influajn personojn kaj diversajn asociojn. En 1894 B. estis kontraŭ reformoj en E. En 1908 li anonime prezentis al la «Delegitaro» (v.) sian projekton de reformoj en E sub ps. Ido. Tio okazigis la «skismon». B. mem fariĝis ĉefa gvidanto de la Ido-movado.
Beaumel (bomel) Leon, franco, hospitala administranto. Nask. 8 sept. 1870 en Toulouse. Interesiĝas pri «Ligo por Instruado» kaj ĉiuj manifestiĝoj de arto. E-iĝis en 1902. Publikaj kursoj kaj artikoloj. Vicprez. de SFPE.
Becker (beker) Eduard, germana, katolika pastro, eklezia konsilisto. Nask. 10 okt. 1867 en Mokrone; mortis 2 okt. 1930. Agis por E ĉe la sendstacio Breslau, per kiu li ofte parolis kaj instruis. La modesta viro estis unu el la plej eminentaj pioniroj de E en Silezio.
Bedekoviĉ Danica, kroatino. Pioniro en Kroatujo (Jugoslavujo) de 1905. Ŝi redaktis la unuan E-gazeton en la lando Kroata E-isto, verkis la unuan plenan lernolibron por kroatoj, 1909, kaj E-K Vortaron.
Behrendt (berent) Arnold, germano, poŝtkonsilisto. Nask. 29 apr. 1877. E-isto de 1908. Prez., depost «samdirektigo» gvidanto de GEA; prez. de la 25-a UK en Köln. Lia prop. agado estis la kutima: paroladoj, artikoloj kaj instruado. Lia laboro per E rilatas unuavice lian profesion: fakaj artikoloj en la iam eldonita de li Poŝta E-isto informis la anojn de ILDEPO (prezidita de li 1911–14) pri diversaj fakaj aferoj. Dum la milito li kunlaboris en Int. Bulteno, tradukis multajn paroladojn ktp. de germanaj ŝtatistoj, broŝurojn pri la milito, statistikon k.s. Post la milito li tradukis kelkajn broŝurojn pri Supera-Silezio kaj eldonis komence de 1923 unu kajeron Germanlanda Bulteno pro la invado en la germanan Ruhr-teritorion. Verkis kelkajn lernolibrojn de E, inter ili lernolibron por poŝt- kaj telegrafoficistoj. La studado naskis multajn artikolojn prilingvajn por E-Praktiko kaj G. E-isto. En LK de 1911. En iama Revuo aperis liaj unuaj poemoj; poste E-Praktiko publikigis poemojn kaj prozaĵojn de li. Entute: grandega laboro por kaj per E. Kunlaboranto de la Enciklopedio.
Bein, Kazimierz, v. Kabe.
Bef Henri, franco, bibliotekestro de la Universitato en Montpellier. Unu el la kunfondintoj de SFPE, 1898 kaj el la unuaj propagandistoj per artikoloj kaj paroladoj; kunfondis kaj prezidis la grupon de Montpellier, 1902.
Bela Joe, aŭtobiografio de hundo, verkis Marshall Saunders, el la angla trad. J. Blaikie kaj N. Hohlov, 1929, 310 p., kun ilustraĵoj. «Bela Joe estis reala hundo. Dum la unua parto de sia vivo »li« apartenis al kruela mastro. Poste li vivis multajn jarojn en feliĉa hejmo». (El la Antaŭparolo.)
Belga Antologio. Flandra parto. Kompilita kaj kun literatura resumo de Vermuyten. Franca parto. Komp. kaj kun lit. resumo de Jaumotte. 1928, 285 kaj 285 p. Specimenoj kaj biografiaj notoj de ĉ. 100 aŭtoroj. «Ega laboro de seriozaj kaj kapablaj personoj, kolektiva penado, ampleksaj konoj, persistemo kaj kuraĝo. La tradukoj estas bonaj, parfe eĉ tre bonaj.» (Butin, HDE, 1930, n-ro 11.)
Belga Esperantisto. Organo de BLE, fondita en 1908; formato 24×16. Redaktis: L. Champy, Van Laere, Van Der Biest-Andelhof, Oscar Van Schoor, Frans Schoofs.
Belgujo. La unua belga E-isto estis Armand Dethier, dir. de «L’ Annonce Timbrotogique», revuo en kiu li, proks. komence de 1892, publikigis artikolojn pri E, en kiuj li akcentis speciale la utilecon de E por kolektantoj de poŝtmarkoj.
En la fino de 1897 leŭtenanto (poste kapitano) Charles Lamatre, la konata Kongolanda esploristo belga, konatiĝis kun la ideo de L.I. kaj kun E, kaj ambaŭ trafis tiel forte lian spiriton, ke li tuj decidis ilin ekpropagandi en Belgujo, kie tamen ekzistis jam kelkaj izolitaj sed neagemaj E-istoj, kiel li tion poste diris en la de li fondita gazeto — lia propraĵo — Belga Sonorilo.
Li publikigis serion de ok artikoloj pri la demando en la tiama belga gazeto ĉiutaga «Le Petit Bleu». Tiuj artikoloj estas kunigitaj en broŝuro 1898, kiu ne estis vendota, sed senpage disdonota de Multlingvaj Rondoj aŭ scienculaj Societoj. La Poliglota Rondo de Bruselo estis ĝia deponejo. La eldonon ebligis diversaj riĉaj scienculoj belgaj, inter kiuj estas citeblaj Somsée, Solvay, Lambert, k. c.
Samtempe Lemaire, honora membro de l’ Poliglota Klubo de Bruselo, donis en ĝi du prop. paroladojn (dec. 1897, jan. 1898). Ili estis sekvataj de unua kurso pri E donita en tiu klubo de P. Blanjean. Baldaŭ alia kurso estis organizata en Gilly apud Charleroi, de Roelandt.
Post kelka tempo Lemaire devis reforiri por esplora vojaĝo en Afriko, kaj post la reveno, li konstatis, ke ekzistas kelkaj E-grupoj en diversaj lokoj, kies membroj ja tre akurate. kunvenas, sed kiuj estas tute neagemaj je prop. vidpunkto. Li do rekomencis la batalon kaj faris paroladojn en diversaj urboj — nome en Gent’o, en la Universitato. Novaj kursoj estis organizataj, inter aliaj en la societo; «Vastigado de la Lernejo por Instruistoj» kaj en la «Antverpena sekcio de la Federacio de la lernantaj de l’ Belgaj Ateneoj». Tiu lasta kurso okazis en la ejo de l’Reĝa Ateneo de Antverpeno, kaj por ĝin sekvi la lernantoj devis sin turni al Skabeno Desguin. Gvidanto de l’ kurso estis Lucien Blanjean (okt 1902). Aliparte, leŭtenanto Leopold Jamin, frato de arĥitekturisto Joseph Jamin, el Bruselo, ekdonis kurson en la Antverpena «Taverne Royale».