Мядзведзь гаротна, з балючым надрывам раўнуў, як у трубу затрубіў, і павярнуў да клеткі. Дакульгаў да дзверцаў, учапіўся пярэднімі лапамі і зубамі за жалезныя пранты, неяк падкурчыўся, падагнуў правую заднюю лапу і ўчапіўся ёю за падлогу. Ускараскаўся няўклюдна - ці гэтак балела хворая лапа, ці яго пакінулі апошнія сілы. Жучок падскокваў каля дзверцаў, нібы перадумаў і хацеў трапіць да Мішкі ў клетку, павіскваў.
Дырэктар хацеў ужо паціху падабрацца і замкнуць клетку.
- Пачакайце! - падбег туды Ваня. - Папружку сваю забяру.
І забраўся ў клетку, развязаў мядзведзю лапу.
- Ну, бывай, Мумрык! Не памінай ліхам... Паляжы спакойна, пакуль прыйдзе ўрач, зробіць гіпсавую павязку. Эрпід-два, перакладзі яму! - Ваня выцер мядзведзю мокрае ад слёз вока і рэзка павярнуўся, саскочыў на дол. - Таварыш дырэктар! Апошняя просьба... Замяніце назву: не «Мішка-артыст», а проста «Мумрык». Гэта яго сапраўднае імя.
- Зробім, усё зробім, - дырэктар паспешліва зачыніў дзверцы, замкнуў іх.
- Эрпіды, сюды! - паказаў Ваня пад вагончык, і тыя паслухмяна пражурчалі гусеніцамі пад вагон-клетку. - А табе, Таня, дзякуй за дапамогу. І вось яшчэ што: знайдзі таго хлопчыка, вярні веласіпед! Жучок, ка мне!
- Знайду! - выцірала і Таня вочы. - Я аб'явы развешу... Бывайце!
- Дай яшчэ вушка, па сакрэту нешта скажу, - Ваня, ледзь не кранаючы губамі Таніна вуха, прашаптаў ёй свой сакрэт. І адразу павярнуўся, нырнуў пад вагончык. Рашуча адхіліў шчыт - як мага шырэй. У дзірку-шчыліну першыя праехалі Эрпіды...
Няхай чытачы пакуль што не патрабуюць ад мяне, каб выдаў гэты сакрэт. Ён раскрыецца зусім хутка.
І пра Пецю Галабродзьку ўсё будзеце ведаць. Пакуль што ён, абліваючыся потам, выконвае заданне Эрпіда-адзін. І так заўзята, з такім натхненнем - ні ў казцы сказаць, ні пяром апісаць.
18
Ліловы «Масквіч»-фургончык, расплёскаўшы ў бакі лужыну, па-заліхвацку павярнуў у вароты рынку. Ваню, з Жучком на руках, прыціснула да дзверцаў машыны. Чуваць было, як у будзе машыны Эрпіды скрыгатнулі спінамі па акаванай цынкавай бляхаю падлозе. «Як ім там, бедным? Хоць бы не пакалечыліся, ім жа яшчэ трэба будзе падымацца на арбіту», - падумаў Ваня. Тады, як грузілі за звярынцам Эрпідаў у машыну, клалі ўпобачкі на падлогу, ён чуў з расчыненых задніх дзвярэй, што ў машыне не вельмі добра пахне. Відаць, шафёр-барадач толькі на выгляд такі культурны, а сам неахайны. І мяса, і іншыя харчы перавозіў для звяроў, а ні разу мо не мыў у фургоне. Набяруцца там Эрпіды ўсякіх мікробаў. Калі не зробяць ім дэзінфекцыі, то прывязуць на карабель «гасцей» з Зямлі.
- Вунь каля той машыны станьце... - паказаў Ваня на грузавік з будаю каля плота. Там дзядзька Мікалай разбіраў стол са скрынак, а шафёр з вагамі на руках ішоў адтуль да склада ці канторы. - Дзякуй вам вялікі!
Зноў заліхвацкі разварот, рэзкае тармажэнне. Зноў скрыгат і бразгат у кузаве.
Дзядзька Мікалай падышоў памагчы выгрузіць Эрпідаў і, як толькі ліловы «Масквіч» ад'ехаў, папытаў сцішаным голасам:
- Ну як, усё ў парадку? - дзядзька на штосьці намякаў.
- Усё... А што? - спытаў Ваня і пачаў чэрпаць з лужыны рукою ваду, абмываць гразь з Эрпідаў.
- Пыталіся тут пра цябе... і пра гэтага... - кіўнуў дзядзька на серабрыстага. - О-о, дык у цябе іх ужо два! - нібы толькі зараз дзядзька ўцяміў тое, што бачылі яго вочы.
- Два, два... Мы ж і прыязджалі спецыяльна шукаць другога, выручаць з бяды.
- Кгы-кхэ... І як яны, гэта самае, адшукалі нас? Проста дзіву даюся... Ніхто ж, здаецца, не бачыў, як мы падбіралі вас на дарозе.
- Савецкая міліцыя працуе добра! - усміхнуўся Ваня.
- А сабачка адкуль узяўся? Хочаш сабе дадому завезці?
- Ды гэта ж наш Жучок! Усю дарогу бег за вашым грузавіком.
- Дзіва ў рэшаце! Чаго толькі не бывае на свеце! Лезь у кузаў, буду падаваць скрынкі. А ты пакуй іх добра, каб менш месца займалі. Глядзі: вось такія цалкам заходзяць у вось такія. А ўсярэдзіну можна яшчэ адну тарцом паставіць, а чацвёртую надзець на яе, як шапку. Адразу колькі месца зэканоміцца.
Ваня ўлавіў і пусціў у кузаў Жучка, залез сам. Ладкаваў скрынкі і бачыў: Эрпід-два стаіць як нежывы, а серабрысты варушыць антэнамі. Хутка і лямпачкаю заміргаў - мабыць, выйшаў на чарговы сеанс сувязі з караблём.
- А я ўжо думаў, што ты не паспееш. Але добра, што дождж трохі затрымаў нас, - гаварыў дзядзька Мікалай. - Ага... Дык гэта самае... Пытаюцца тыя ў мяне, дзе высадзілі вас, куды вы накіраваліся. А я разгубіўся, не ведаю, што казаць... То добра, што Міця выручыў, шафёр. «Па Партызанскім праспекце, - кажа, - яны пайшлі. Дзеці за імі чарадою... Вы глядзіце, дзе куча дзяцей, там і шукайце». Дык яны і памчаліся па праспекце. Але мы не сказалі ім, што вы вернецеся сюды к шаснаццаці.