Chi tiun lingvon mi pritraktas el vidpunkto de ingheniero, kies klopodo estas direktita al shparo de energio... La celo de Esperanto estas shpari tempon, energion, laboron, monon, kaj plirapidigi, plisimpligi la internaciajn rilatojn.
De tiu vidpunkto estas malfacile kompreni kontraustarojn, kiaj ankorau aperas kontrau enkonduko de la afero tiel utila por la homaro. Mi opinias enkondukon de Esperanto kiel necesegan bezonon por la paco kaj kiilturo."
"Das Esperanto ein Kulturfaktor". 1913
ALBERT EINSTEIN (1879-1955)
hebrea fizikisto, matematikisto, Nobelpremiito
"Por la internacia komunikado la internacia interkomprenigho helpe de la internacia lingvo ne estas nur neceso, sed memkomprenebla afero.
Esperanto estas la plej bona solvo de la ideo de la lingvo internacia."
"Germana Esperanto-Revuo"
ARIE SHTERNFELD
profesoro d-ro, rusa specialisto pri astronautiko, patro de la sovetaj sputnikoj
"Pri la esperantista movado mi vigle interesighis jam en la lernejaj jaroj. En tiu chi periodo mi ech intencis partopreni la Mondan Esperantistan Kongreson en Helsinki, tamen malhelpis min kauzoj de mi ne dependaj. En pli postaj jaroj, kiam mi komencis studojn en Francujo kaj samptempe panakire laboris en la entrepreno "Renault", en tiu chi diverslingva medio mi ankorau pli konvinkighis pri la neceso enkonduki komunan lingvon, kiel la aldonan rimedon de la interkomprenighado inter la homoj. Se temas pri miaj pluaj spertoj sur la lingva grundo, mi devas mencii mian alvenon al Sovetunio en la 1935-a jaro. kie, nekonante la rusan lingvon, dum du jaroj mi verkis miajn disertajhojn en la franca lingvo, kiuj lauvorte estis tradukitaj en la rusan. Kaj kvankam hodiau mi legas la fakan literaturon en dek unu lingvoj, kaj miaj disertajhoj estis tradukitaj en tridek unu lingvojn, mi plue akcentas kun plena konvinko, ke Esperanto estas speciale bezonata por la transdonado de la sciencaj informoj kaj por kontaktoj inter la sciencistoj. Subpremata de la multego da sciencaj okupoj mi devis interrompi mian esperantistan agadon, tamen mi sentas min plue ligita kun tiu chi movado. Mi deziras al Esperanto — en la nomo de la tuthoma civilizacio kaj paco en la mondo — pluan sukcesan evoluon."
El la Sonmagazino de Pola Radio de la 6-a de septembro 1964. Varsovio.
MARIO TEIXEIRA DE FREITAS
d-ro, brazila scienculo, prezidanto de Panamerika Instituto de Statistiko
"Esperanto estas la lingvo, kiun chiuj homoj sur la tero povos lerni kaj facile uzi en rilatoj inter la popoloj, sen risko, ke unu el tiuj popoloj sentos sin ofendita en siaj naciaj sentoj kaj sen risko malaltigi sian autoritaton. Tiu chi aspirado, la plej nobla el chiuj, devas alporti plenan kaj inteligentan kontentigon, tiun spritan helplingvon, tiun belsonan elegantan lingvon internacian Esperanto, la mirindan kreajhon de la genio de Zamenhof.
Disvastighu kaj etendighu la uzado de tiu admirinda lingvo, kaj tiam chiuj homaj kampanjoj, chiuj belaj idealoj de paco, kunlaborado kaj frateco inter la homoj rapide ektriumfos."
"El Esperanto en la opinion de hombres eminentes y diversos hechos". Montevideo. 1949. P. 13, 14
F. MAX MULLER
profesoro d-ro, angla lingvisto kaj filologo
"Mi havis ofte la okazon esprimi mian opinion pri la valoro de la diversaj provoj de mondlingvo. Chiu el ili havas siajn apartajn bonajn kaj malbonajn flankojn, sed certe mi devas meti la lingvon Esperanto je la plej alta loko inter ghiaj rivaloj."
"Novaj Lekcioj pri la Lingvoscienco" Letero al la eldonejo de "Posrednik" 16 aug. 1894
ANTOINE MEILLET (1866-1936)
profesoro d-ro, franca lingvisto
"La principo, sur kiu bazighas Esperanto, estas bona.
La ebleco krei lingvon artan, facile kompreneblan kaj lerneblan, kaj la fakto, ke tiun chi lingvon oni povas uzi profitdone por si, estis pruvitaj en la praktiko. Chia teoria diskuto estas vana: Esperanto ekfunkciis..."
I. Dratwer. Wypowiedzi ludzi wybitnych o jezyku miedzynarodowym. Warszawa. 1948. P. 19
MARIO PEI
profesoro d-ro, usona populara lingvisto
"Mi skribas al vi pri via projekto aldoni Esperanton al hispana kaj franca lingvoj en viaj elementaj lernejoj, kaj starigi kurson de Esperanto por instruistoj. Mi ne deziras iel ajn subtrahi el la valoro de aliaj lingvoj nun instruataj, sed mi opinias, ke instruado de Esperanto en elementaj gradoj prezentas multajn elstarajn avantaghojn:
1. Eksperimentoj montras, ke Esperanto estas bonega elirpunkto por lernado de aliaj lingvoj, char pro la simpleco de strukturo kaj vorttrezoro, ghi rompas la reziston de ordinara unulingva lernanto, kaj samtempe konstruante la fremdvortscion, ghi donas memfidon kaj instigas la lernanton lerni aliajn lingvojn.
2. Aldone, pro la sufiche granda nombro de esperantistoj en chiuj landoj en la mondo, la lerninto de Esperanto preskau certe trovos samlingvanojn chie. En landoj kiel Japanujo au Brazilo, ekzemple, sen scio de japana au portugala lingvo, li havos pli bonan shancon trovi esperantistojn ol parolantojn de germana au rusa lingvo.
3. Fine, pro la mondperspektivo de Esperanto, ghi kontribuas al formado de mondkulturo ghis pli alta grado ol iu ajn nacia lingvo, kiu nur donas konon de la kulturo de la nacio au nacioj, al kiuj specifa lingvo apartenas, sed samtempe tendencas izoli la lernanton de aliaj kulturoj.
Mi kredas, ke la mondo bezonas (multe nun, treege estontece) unu komunan lingvon, per kiu chiuj homoj povos libere interkomuniki sen distordo. Mi volonte akceptus nacian lingvon en tia rolo. Ghis nun, tamen, chiuj klopodoj adopti nacian lingvon kiel komunan lingvon malsukcesis. Konstruita lingvo kiel Esperanto, kiu enhavas la avantaghon de absoluta neutraleco, facila lernado, tuta fonetikeco kaj normigo, eble sukcesos kie la naciaj lingvoj malsukcesis."
Letero al d-ro Karl Schevill. Edukada Fako, Universitato de California, en oktobro 1964.
"Esperanto", januaro 1965, p. 9
"Tute ssn fanatikeco, tute sen insisto, ke oni devas elekti Esperanton au nenion; ne rifuzante la eblecon de alia elekto kaj mian propran cedan akcepton de tiu elekto; plene komprenante, ke malgrau multjara studado de la problemo mia opinio estas nur persona opinio, kiun mi tute ne deziras perforte trudi, mi devas tamen konkludi, ke Esperanto shajnas al mi la plej logika, kvankam tute ne la sola ebla, kandidato por la ofico de internacia idiomo."
"What's in a World? Language Yesterday, Today, and Tomorrow", New York: Hawthorn Books, 1968
* * *
Lau la antaujugho chi tie analizata "Esperanto ne havas la flekseblecon kaj la precizecon de la germana lingvo".
Ni respondu al tio.
Pri la precizeco ni jam sufiche klarigis sur p-o 8.
Pri la fleksebleco ni nur menciu la jenajn faktojn: la vortordon, kiu povas esti tre libera dank'al la ekzisto de la akuzativo (vidu paghon 8); la vortfaradon, kiu permesas kun granda facileco uzi esprimojn tute ne konatajn en naciaj lingvoj, ekzemple: el jes, adverbo, oni povas formi la verbon jesi, "diri jes"; el sufkso kiel eg, estas eble konstrui adjektivon: ega, "granda"; el prepozicio kiel per oni povas formi verbon, substantivon ktp: peri, peranto ktp.
La facila kunmetado de vortoj estas plia grava helpilo por la fleksebleco, ekzemple:
"persono el la sama raso": samrasano
"labori per la manoj": manlabori;