2. Occidental kaj Interlingua estas elitemaj, char destinighas al tiuj, kiuj jam havas internaciajn rilatojn, dum Esperanto kaj Ido estas por chiuj homoj, kun la rimarko ke Ido (same kiel Occidental kaj Interlingua) donas "grandan gravecon al la impreso farata de la skribitaj tekstoj sur okcidenta leganto".
3. Inter tiuj, kiuj kredas al internaciaj lingvoj, Esperanto estas nekompareble la plej uzata; krome, "audante paroli pri internacia lingvo, 95% el la alfabetinstruitaj personoj pensas pri Esperanto". "Tiu identigo konsistigas gravan avantaghon por la dischiploj de d-ro Zamenhof, char neniu alia el la universalaj idiomoj atingis ghis nun tioman popularecon..." (Paulo Ronai, "Babel & Antibabel", p. 87).
4. Dum Ido kaj Occidental estis menciitaj sen favoraj komentarioj en la raporto de la Ligo de Nacioj pri "Esperanto kiel helpa mondlinvo", en 1922, Esperanto ricevis ampleksajn kaj favorajn menciojn, kaj meritis la rekomendon al la liganaj regnoj, ke ghi estu instruata en la lernejoj.
En 1954 UNESKO aprobis la Rezolucion favoran al Esperanto, transskribitan sur pagho 5. Ekde tiu jaro tiu monda Organizajho havas konsultajn rilatojn kun Universala Esperanto-Asocio. Neniu alia internacia lingvo meritis tiujn rekonojn kaj ghuas tiun oficialan prestighon che UNESKO, malgrau la fakto ke Interlingua ricevis senprecedencan financan helpon.
5. Pri la lingva strukturo, Occidental kaj Interlingua konservas la chefajn malperfektajhojn de la naciaj lingvoj: etimologian ortografion kaj gramatikajn neregulajhojn. Male Esperanto havas fonetikan ortografion kaj simplan, regulan gramatikon, dum Ido iom devojighis de tiuj du kvalitoj.
* * *
Oni povus riprochi al Esperanto, kiel faras d-ro Manders, la malsimplecon de kelkaj ghiaj gramatikajhoj: la deviga akuzativo, la akordigho de la adjektivo, la distingo inter adjektivo kaj adverbo, la refleksa poseda pronomo, la objekta predikativo. Al tiu listo da "malsimplajhoj" ni povus aldoni la prepoziciojn da kaj po kaj la participojn -ata -ita. Ni analizu chiun el ili.
* * *
La akuzativo, signata per la finajho -n, estas uzata en Esperanto:
a. por esprimi la rektan objekton, t. e. la personon au ajhon, kiu ricevas la agon esprimitan de la verbo (la rekta objekto ligighas al la verbo rekte, t. e. sen prepozicio);
b. por esprimi la celon de movo, la direkton;
c. por anstataui prepozicion antau la tempaj, dauraj kaj manieraj komplementoj.
Kiel rekta objekto, la akuzativo alportas al la frazo klarecon, flekseblecon kaj la eblon reliefigi la objekton mem, ekzemple:
a. Marta vokis Johaninon.
b. Johaninon vokis Marta.
La propozicio a reliefigas nenion, dum la propozicio b signifas, ke "Marta vokis Johaninon, ne alian personon".
En la portugala, pro manko de la akuzativo, estas esprimebla parole nur la propozicio a ("Marta chamou Joana", au "Marta chamou a Joana"), dum skribe ankau la propozicio bestas farebla, dank' al la uzo de akcento: (a' Joana chamou Marta"). Vidu tiurilate ankau la ekzemplojn de la pagho 8.
Ni konsideru ankorau, ke la akuzativo, kiun oni riprochas, ekzistis en la populara latino, kaj farighis en la portugala la etimologia kazo, tio estas la kazo el kiu devenis la plimulto de la vortoj, ekzemple:
latino (akuzativo)
portugala
Esperanto
ratione(m)
veritate(m)
sermone(m)
razao
verdade
sermao
(racio)
(vero)
(prediko)
Krome la akuzativo estas uzata en kelkaj modernaj lingvoj (germana, greka, litova, latva, slavaj) kaj postvivas en multaj aliaj, ekzemple en la personaj pronomoj de la portugala: me (min), te (cin), se (sin), o (lin, ghin), a (shin, ghin), nos (nin), vos (vin), os, as (ilin).
Sendube multaj komencantoj ne scias uzi la akuzativon, kaj kelkaj veteranoj ankorau shancelighas en ghia uzado, kompreneble pro manko de kutimo en sia nacia idiomo. Tamen ne estas saghe kripligi la lingvon por ghin "faciligi", konsiderante ke, agante tiel, oni nuligas la jam cititajn avantaghojn de la akuzativo. Chu estus saghe redukti la klavaron de fortepiano au forstreki chapitron de la matematiko, por faciligi la koncernan studadon?
La lernado de Esperanto enhavas multajn edukajn valorojn, ekzemple: stimuli la lingvan klarecon, la logikon, la korektan prononcon de la fonemoj, kaj krom multaj aliaj, komprenigi la ordinaran gramatikan fakton nomatan "transitiveco de la verboj". Do, por atingi chiujn tiujn valorojn, la homoj devas levighi al Esperanto, kaj ne Esperanto malaltighi al la shajna "komforto", mensa mallaboremo, au plejofte nesuficha ekzercighado de kelkaj personoj. Oni ne forgesu, ke Esperanto estas lingvo por civilizitaj au civilizeblaj homoj.
* * *
"La akuzativo povas ankau montri la direkton, au sola: mi veturos Parizon, au post konvena prepozicio: mi vojaghas en Hispanujon" (PIV). Oni rimarku, ke sen akuzativo la dua supra ekzemplo signifus, ne ke "mi vojaghas al Hispanujo", sed ke "mi jam estas en tiu lando, kaj vojaghas tra ghi".
Por tiuj al kiuj ghenas tiu akuzativo de direkto, Esperanto permesas uzi tute korekte la konstruon kun prepozicio kaj nominativo: mi veturos al Parizo; mi vojaghas al Hispanujo.
* * *
Same kiel la dua, ankau la tria uzo de la akuzativo ("por anstataui prepozicion antau la tempaj, dauraj kaj manieraj komplementoj"), estas nedeviga: mi promenis la tutan tagon,au: dum la tuta tago; la domo estas tri metrojn largha, au: je tri metroj largha (PIV).
"Oni povas ankau anstatauigi prepozicion per akuzativo che kelkaj verboj kieclass="underline" obei, pardoni, kredi. koleri, sopiri...: ni obeu al la legho, au: ni obeu la leghon; li pardonis al sia malamiko, au: li pardonis sian malamikon ktp. (Francisco Valdomiro Lorenz, "Esperanto sem Mestre", p. 49).