Temas nur pri respekto al la logiko kaj al la klareco, unuj el la edukaj valoroj de Esperanto.
Oni konsideru la portugalan propozicion: Seus pais fizeram todos os preparativos necessarios para a "sua" viagem. Chi tiu lasta posedpronomo sua povas havi plurajn sencojn: "de li", "de shi", "de ili" au "de si mem". Tiu dubsenceco ne ekzistas en Esperanio: liaj (shiaj au iliaj) gepatroj faris chiujn aranghojn necesajn por lia (shia, ilia au sia) vojagho.
* * *
Predikativo, lau la difino de PIV, estas "vortfunkcio, esprimanta kvaliton, kiun oni atribuas per helpo de verbo al subjekto au al objekta komplemento"; en la frazoj "la tago estas bela kaj vi shajnas malgaja, la vortoj "bela" kaj "malgaja" estas la predikativo de la subjektoj "tago" kaj "vi"; en la frazoj mi trovis tiun chi vinon bona kaj mi vidis la lumon rugha, la vortoj "bona" kaj "rugha" estas la predikativoj de la objektaj komplementoj "vinon" kaj "lumon".
Mi trovis tiun chi vinon bona signifas: mi trovis, ke tiu chi vino estas bona; mi vidis la lumon rugha signifas: mi vidis la lmnon kvazau ghi estus rugha.
Tamen se oni diras: mi trovis tiun chi vinon bonan, la senco shanghighus: mi trovis, renkontis tiun chi bonan vinon. Same okazus al la frazo: mi vidis la lumon rughan, kiu signifus: mi vidis la lumon, kiu estis efektive rugha. (Vidu en "Esperanto sem Mestre", F. V. Lorenz, p-ojn 40 kaj 41).
Do estas facils videble, ke ankau la objekta predikativo estas uzata en Esperanto obee al unu el la chefaj leghoj de la esprimo: klareco. Kontraustari tlun chi, same kiel aliajn gramatikajn esperantajn konstruojn, en la nomo de faciligo, estas nutri la antaujughon, ke internacia lingvo devas esti kripla kaj nesufiche klara idiomo, alivorte — ia sublingvo.
* * *
Pri la vorto da jen la chefaj instruoj de PIV:
"Prepozicio uzata por rilatigi kun iliaj komplementoj la vortojn, kiuj esprimas precizan au neprecizan, sed chiam gramatike nedifinitan kvanton, nombron, mezuron, pezon: glaso da akvo: unu kilogramo da teo; 60 paghoj da teksto."
Rimarkoj. 1. Bukedo da rozoj montras ian kvanton da floroj; bukedo de rozoj atentigas pri la speco de la floroj, ne pri ilia kvanto.
2. Oni ne devas uzi da: I. antau la artikolo la: kvaronjaro estas parto de la jaro; II. antau la vortoj chiuj kaj tuta: nur kelkaj el chiuj vochdonantoj; III. antau la montraj, posedaj kaj nombraj pronomoj kaj adjektivoj: iom de tiu chi kuko; rento de mil dolaroj; la nombro de niaj partianoj; IV. antau substantivo montranta per si mem precizan kvanton: parto de jaro.
* * *
Lau PIV po estas prepozicio, reganta nur numeralojn, kun la ghenerala signifo "en egalaj partoj konsistantaj el", kaj uzata: 1. antau subjekto au predikativo, por montri, ke la kvanto au mezuro esprimata de la numeralo ne rilatas unufoje al chiuj objektoj au personoj kune rigardataj, sed ja rilatas ripete kaj sinsekve al chiu el ili aparte: po kvin glasoj staris antau chiu festenanto; ghia vershofero estu po kvarono de hino (**) che unu shafido; 2. antau objekto, kun la sama senco: ni prenos po cent el mil kaj po mil el dek mil; al chiu li donis po kvin dolarojn; vi donos po kvin talentojn jare; ili eltrinkis po du botelojn. Rimarko: En tiuj du unuaj okazoj po efektive ludas la rolon ne de prepozicio, sed de numerala afikso; kaj estus pli logike uzi ghin prefikse: podu, pocent, pomiliono ktp. 3. antau adjekto, kun la sama senco: mi fumadis cigaredojn po 25 rubloj por cento; aranghu ilin en vicoj, po ses en vico. Rimarko: Oni atentu pri tio, ke po enkondukas chiam la distribuatan kvanton kaj ne tiujn unuojn, inter kiuj oni ghin dividas: veturi po cent kilometrojn en horo au hore (kaj ne: cent kilometrojn po horo!).