* * *
La unua parto de la kritiko estas stranga. chu artishoko, helianto, beladono kaj dolchamaro, kies sciencaj nomoj estas respektive Cynara scolymus au Cynara cardunculus, Helianthus, Atropa belladonna kaj Solanum dulcamara, ne estas vegetajhaj individuoj kun siaj specialaj trajtoj? Ankau en la portugala lingvo chiu el ili ricevas apartan nomon: "alcachofra", "girassol", "beladona" kaj "dulcamara".
Flegi kaj varti estas aferoj malsimilaj inter si: oni "flegas" malsanulon, sed oni "vartas" estulon, kiu bezonas helpon pro sia juneco, nefortikeco. Ankau en la portugala oni distingas inter "enfermeira" kaj "baba" (au "ba").
Shmaco estas ne nur "brua kiso" sed ghenerala bruo de suchado; ekz.: dum la tuta mangho li nauze shmacis, por montri sian plezuron.
Chamo estas besto; sed shamo estas ne nur la "chama ledo, preparita por servi kiel frotpurigilo", sed ankau "la felo de iu ajn besto, preparita kiel surogato de shamo".
Kiel estas videble, oni povus riprochi al la vortareto ghian pritrakton de detaloj shajne neoportunaj, sed evidente pri tio ne respondas d-ro Zamenhof kaj liaj dischiploj. Aliflanke oni ne povas postuli, ke internacia lingvo prezentu la samajn vortajn solvojn kiel iu, kvankam tre disvastigita, nacia idiomo.
* * *
3.4.6. "La tro granda nombno da vortoj deveneblaj el la sama radiko pligrandigas la eblon de konfuzo" (Ronai).
* * *
La Intemacia Lingvo donas al siaj posedantoj la eblon cherpi el ghiaj grandegaj rimedoj; do poetoj kaj filozofoj, ekzemple, trankvile renkontas taugajn vortojn por siaj esprimnecesoj. Certe por la komuna konversacio au skribado ne estas necese uzi chiujn eblojn de la lingvo; tamen, se tio necesus, konfuzo okazus nur al komencantoj.
* * *
3.4.7. "Esperanto prezentas falsajn amikojn, kiel foresto, obligo, vetero, sesono, fosilo, sago, kiuj memiorigas la portugalajn vortojn "floresta", "obrigacao", "veterano", "sessao", "fossil", "sagu", sed signifas tute aliajn aferojn" (Burney, Bodmer).
* * *
"Falsaj amikoj" estas neeviteblaj en chiuj lingvoj: la anglaj verboj "to record" kaj "to realize" havas sencojn malsimilajn ol tiuj de la portugalaj "recordar" kaj "realizar"; la francaj vortoj "ville" kaj "appeler" ne estas la samo kiel la portugalaj "vila" kaj "apelar"; kaj la itala frazo "camminando per la strada comprai un poco dl burro" sonus al brazilano nekomprenanta la italan, ne jene: "piedirante lau la strato, mi achetis iom da butero", sed jene: "piedirante lau la autovojo, mi achetis iom da... azeno!"
* * *
3.4.8. "La konfuzantaj homonimoj, ekz.: volont-e kaj vol-ont-e, rabat-o kaj rab-at-o; Esperant-o kaj esper-ant-o, batat-o kaj bat-at-o, postul-o kaj post-ul-o, katar-o kaj kat-ar-o".
* * *
Homonimoj ekzistas en chiuj lingvoj, ekz. en la portugala: "amo" ("mastro" kaj "mi amas"); "manga" ("maniko" kaj "mango"); "sao" ("sana", "ili estas" kaj mallongigo de "santo", "sankta").
En Esperanto, same kiel en la naciaj lingvoj, la homonimoj ne estigas konfuzon, char ilia preciza senco estas donata per la kunteksto, ekz.: "volonte mi akceptas vian proponon" kaj "volonte la libron, vi avertu min"; "la rabato mortis pro koratako" kaj "mi de la verko n-ro 56 povas doni nur 30% da rabato"; "Esperanto estas la Internacia Lingvo" kaj "la vera esperanto konservas daure sian optimismon"; "la kataro miauas" kaj "li uzas kuracilon kontrau la intesta kataro" (chu eblus pensi pri intestaj katoj?); "la batato ne eltenos plu!" kaj "mi manghos bataton".
La homonimeco inter "postul-o" kaj "post-ul-o" jam malaperis, char oni anstatauigis la duan formon per "poste-ul-o".
Estus timinda la homonimeco se ghi malhelpus la pensesprimon kaj ne ekzistus en la naciaj lingvoj. Vidu ekz. en la portugala: golfo — golfinho; ser — servil; ar - armarinho; aba — abacatada; limo — limonada; borra — borracheira; gado — estorcegado; dor — dormente; mula — mulatinha; aguar — aguardente; como - comodista; cama — caminha; ancora — ancoradouro; mar — marear; idade — fertilidade; mento — truncamento, esbanjamento; dor — comprador, vendedor, auxiliador, totalizador, amortecedor ktp. Chi lasta vorto havas tri homonimojn: amortece-dor, amor-tecedor kaj amor-tece-dor...