Mi eltenas nenie. Precipe ne ĉi tie, – kun la fjordo ĝuste antaŭe.
ALLMERS
Ĝuste pro tio, ke la fjordo estas tiom proksima.
(al Borghejm ) Ĉu ne ankaŭ vi trovas, ke li supreniru kun ni aliaj?
(al Allmers ) Mi opinias, ke estus pli bone por vi.
ALLMERS
Ne, ne, – lasu min do sidi, kie mi estas.
RITA
Do mi restu ĉe vi, Alfred.
ALLMERS
Nu ja, do faru tion. – Restu ankaŭ vi, Asta.
(flustras al Borghejm ) Lasu ilin solaj!
BORGHEJM
(kun komprenema rigardo) Fraŭlino Allmers, – ĉu promenadon – laŭ la marbordo? La finan fojon?
ASTA
(prenas sian pluvŝirmilon) Jes, venu. Ni iru iom pluen.
(Asta kaj Borghejm iras kune malantaŭ la boatejon.)
(Allmers iom paŝadas ĉirkaŭe. Poste li sidigas sin sur ŝtono sub la arboj antaŭe maldekstre.)
RITA
(proksimiĝas kaj staras antaŭ li kun interplektitaj, pendantaj manoj) Ĉu vi eblas imagi, Alfred, – ke ni perdis Eyolf?
ALLMERS
(rigardas peze malsupren antaŭ si) Al la penso ni kutimiĝu.
RITA
Mi ne povas. Mi ne povas. Mi vidis tiun teruran vidaĵon, kiu staros antaŭ mi tra mia tuta vivo.
ALLMERS
(suprenrigardas) Kiun vidaĵon? Kion vi vidis?
RITA
Mi mem nenion vidis. Nur aŭdis la rakonton. Ho –!
Mi iris kun Borghejm al la kajo –
Demandi al la knaboj, kiel tio okazis.
Ne estas vero, ke li tuj tute malaperis.
Ĉu nun ili tion diras?
RITA
Jes. Ili diras, ke ili vidis lin kuŝanta sur la fundo. Profunde malsupre en la klara akvo.
ALLMERS
(dentgrincigante) Kaj ili ne savis lin!
Ili scipovas naĝi – ĉiuj –. Ĉu ili diris kiel li kuŝas, dum ili vidis lin?
RITA
Jes. Ili diris, ke li kuŝas surdorse. Kaj kun grandaj, malfermitaj okuloj.
ALLMERS
Malfermitaj okuloj. Sed tute trankvila?
RITA
Jes, tute trankvila. Kaj jen io venis kondukante lin foren. Ili nomis ĝin marfluo.
(kapsignas malrapide) Tio do estis la lasta vido de li.
(kun apatia voĉo) Kaj neniam, – neniam ni plu vidos lin.
RITA
(lamentante) Tagon kaj nokton li staros antaŭ mi tiel, kiel li kuŝis tie sube.
ALLMERS
Kun la grandaj, malfermitaj okuloj.
RITA
(ŝokita) Jes, kun la grandaj malfermitaj okuloj. Mi vidas ilin! Mi vidas ilin antaŭ mi!
ALLMERS
(stariĝas malrapide kaj rigardas ŝin silente minace) La okuloj, ĉu ili estis malicaj, Rita?
RITA
(paliĝas) Malicaj –!
ALLMERS
(tute proksime al ŝi) La okuloj, kiuj fiksrigardis supren, ĉu ili estis malicaj? De tie profunde?
RITA
(sin retirante) Alfred –!
ALLMERS
(sekvas) Respondu al mi! ĉu estis malicaj infanokuloj?
RITA
(krias) Alfred! Alfred –!
ALLMERS
Nun estas por ni, – kiel vi deziris, Rita.
Mi ! Kiel deziris mi?
ALLMERS
Ke Eyolf ne estus ĉi tie.
Neniam en la mondo mi tion deziris! Ke Eyolf ne starus inter ni du, – tion mi deziris.
ALLMERS
Nu ja, – de nun li ja tion ne faros.
RITA
(malrapide, rigardante antaŭen) Eble de nun ankoraŭ pli. (skuiĝas) Ho, tiu terura vidaĵo!
ALLMERS
(kapsignas) La malicaj infanokuloj, jes.
RITA
(timigita, retiriĝas) Lasu min, Alfred! Mi timas vin! Tia mi neniam vidis vin antaŭe.
ALLMERS
(rigardas ŝin malmole kaj malvarme) Aflikto igas malica kaj abomena.
RITA
(timigita sed tamen obstina) Jen kiel ankaŭ mi sentas.
(Allmers iras dekstren kaj rigardas foren sur la fjordon. Rita sidigas sin ĉe la tablo. Mallonga paŭzo.)
ALLMERS
(turnas la kapon al ŝi) Vi neniam vere kaj sincere amis lin. Neniam!
RITA
(malvarme, sinrega) Eyolf neniam lasis al mi gajni sin tute kaj komplete.
Ho jen do. Mi volis pli ol volonte. Sed iu staris bare. Eĉ de la komenco.
(turnas sin tute) Mi , mi staris bare, vi sugestas?
RITA
Nu ne. Ne de la komenco.
Jes. Asta, – ŝi kaptis lin – tuj post kiam okazis – la malfeliĉa falo.
ALLMERS
Se ŝi lin kaptis, ŝi faris el amo.
RITA
(impete) Ĝuste tio! Mi ne toleras dividi ion kun aliulo! Ne en amo.
ALLMERS
Ni du devus dividi lin inter ni en amo.
RITA
(rigardas lin moke) Ni? Ho, vi funde neniam vere amis lin, eĉ ne vi.
(rigardas ŝin surprizite) Mi ne, ĉu!
RITA
Ne, vi lin ne amis. Unue vi estis ja tiom kaptita de tiu libro – pri la respondeco.
ALLMERS
(forte) Jes, mi estis. Sed ĝuste ĝin, Rita, – ĝin mi oferis pro Eyolf.
Ĉar vi vagis ĉi tie kaj mordiĝis de malfido al vi mem. Ĉar vi komencis dubi, ĉu vi havas iun grandan vivotaskon, por kiu vivi en la mondo.
ALLMERS
(esplorante) Ĉu vi observis ion tian sur mi?
Jes ja, – iom post iom. Kaj jen vi bezonis ion novan, kiu povus plenigi vin. – Mi , mi verŝajne ne plu estis por vi sufiĉe.
ALLMERS
Estas la leĝo de transformo, Rita.
Tial do vi volis fari mirindan infanon el kompatinda eta Eyolf.