La domo estis konstruita
Laŭ spec’ de familikastel’:
Fortika, firma, bonkvalita
Laŭ gusto de l’ antikva bel’;
Tre altaj ĉambroj, salonetoj,
En gasta halo — ŝtoftapetoj,
Sur mur’ portretoj avaj jen,
Ornamkaheloj sur kamen’.
Nun malnoviĝis jam ĉi ĉio,
Ne scias mi, pro kiu kaŭz’:
Cetere kun la sama naŭz’
Eŭgen’ rilatis al ĉi tio,
Lin oscedigis laŭ egal’
Ĉu moda, ĉu antikva hal’.
En tiu ĉambro li ekloĝis,
Pli frue kie ĝia estr’
Mastrumistinon jen riproĉis,
Jen premis muŝojn sur fenestr’.
Tre simplis ĉio: kverka planko,
Kanap’ lanuga, tablo, ŝranko,
Neniu inkmakula mank’.
Eŭgen’ rigardis en la ŝrank’:
Spezlibron trovis li kun aro
Botela da diversa brand’,
Karafojn da pomakva frand’
Kun kalendar’ de l’ oka jaro;
Ja la mortinto dum labor’
Ceteron lasis en ignor’.
Soleca en bieno sia,
Nur por pasigi tempon for,
En la komenc’ Eŭgeno nia
Ekzorgis pri la nova mor’.
Saĝul’ en sia lok’ dezerta,
Li jugon de l’ servuto certa
Anstataŭigis per tribut’
Facila por plenum’ en tut’.
La kamparanoj ĝojis, tamen
Koleris la najbar’ pri li
Pro tim’ je malutil’ al si;
Ridetis la alia same;
Kaj fam’ ekkuris en cirkul’,
Ke estas li danĝer-strangul’.
Komence oni lin vizitis,
Sed ĉar tra malantaŭa kort’
Kutime gastojn li evitis
Per rajdo for tuj laŭ raport’,
Ke jen sur voj’ alvenas ĉaro
De vizitanta lin najbaro, —
Do ĉiuj en ofendhumor’
Kun li rilatojn rompis for.
«Fuŝedukito, li frenezas,
Li estas framason’[84], ne pli,
Nur ruĝan vinon drinkas li,
Por sinjorinoj ne komplezas;
Li diras sole ne aŭ jes.»
Jen estis ĉies finimpres’.
Ĉi tiam bienul’ alia
Vilaĝon sian venis mem,
Kaj inter najbararo sia
Li ankaŭ estis klaĉa tem’
Vladimir Lenskij laŭ la nomo
Kaj vere Göttingen-a[85] homo,
Belulo juna en komplet’,
De Kant[86] adepto kaj poet’,
Venigis li el Germanio
La fruktojn de scienca ver’:
Ribelajn revojn pri liber’,
Spiriton flaman, strangan iom,
Entuziasmon en parol’
Kaj nigrajn harojn ĝis la kol’.
Ne jam velkintan pro malvarma
Malvirto de la granda mond’,
Karesis lin favoro ĉarma
De la fraŭlina bela rond’.
Li tre malspertis en sincero;
Plej bela lulis lin espero,
Kaj de la nova mondobril’
Lin junan logis kun facil’.
Amuzis li per dolĉa revo
La dubojn de la kornaiv’
Kaj estis celo de la viv’
Por li enigme loga devo;
Li ĝin cerbumis kun supoz’,
Ke ĝi miraklas en kaos’.
Li kredis, ke anim’ parenca
Kun li kuniĝos en finfin’,
Ke ĝi sopiras dekomence
Fidele atendante lin.
Li kredis, ke l’ amikoj vere
Defendi pretas lin sufere,
Ke man’ ilia en bezon’
Ne tremos kontraŭ la fripon’:
Ke estas sortoelektitaj
[Amikoj sanktaj de l’ homar’
Kaj ke ilia solidar’
Per lumradioj senevitaj
El alta kaj eterna font’
Feliĉon dotos al la mond’.][87]
Indigno nobla kaj kompato,
Por ĉies bono pura am’
Kaj de la gloro dolĉa ŝato
Tre frue lin agitis jam.
Kun lir’ vojaĝis li vivlote;
Sub la ĉiel’ de Schiller[88], Goethe[89]
Pro ties flama poezi’
Ardiĝis en animo li;
Kaj la belarton li de Muzoj
Ne profanigis, feliĉul’;
En kant’ konservis sen makul’
Plej altajn sentojn li sen ruzoj,
Impetojn de la virga rev’
Kaj ĉarmon en supera lev’.
Li kantis amon kaj destinon
Kaj klara estis lia kant’
Samkiel pensoj de knabino,
Samkiel sonĝo de infan’,
Samkiel luno en ĉielo,
Diino de sekreta belo;
Li kantis pri sopir’ sen lim’,
Pri io kaj pri malproksim’,
Pri rozoj romantik-motivaj,
Pri foraj landoj en silent’,
En kiuj longe pro turment’
Verŝiĝis liaj larmoj vivaj;
Li kantis pri la vivdomaĝ’
En nure dekokjara aĝ’.
En la dezerto, kie sole
Eŭgen’ kompreni povis lin,
Al la najbaroj senbonvole
Rilatis li kaj sen inklin’;
Li fuĝis for de bru’ ilia.
La babilad’ konversacia
Pri fojnfalĉado, vinprepar’,
Pri hundoj kaj pri parencar’
Neniel brilis tute certe
Per sento aŭ per poezi’,
Nek per spritec’ aŭ per raci’,
Nek per la art’ kunvivi lerte;
Sed de l’ edzinoj fuŝbabil’
Eĉ estis malpli sen util’.
Tre bela, riĉa, Lenskij estis
Traktata ĉie je fianĉ’;
Kutim’ kampara tia restis
Kaj ĉiu lin kun sia branĉ’ —
Kun la filino antaŭsvatis;
Apenaŭ venis li, debatis
Jam tuj la tuta societ’
Pri vivenu’ sen edzinet’;
Dum tetrinkad’ ĉe samovaro[90]
Al Dunja[91] oni por kompren’
Flustretas: «Dunja, vidu jen!»
En fin’ aperas jam gitaro,
Kaj ŝi ekpepas (mia di’!):
«Palacon venu vi al mi!»[92]
Sed Lenskij, ne volante certe
Sin katenigi per edziĝ’,
Deziris kun Onegin sperta
Interkoniĝi kun prestiĝ’.
Kuniĝis ili: ŝton’ kaj ondo,
Glaci’ kaj flam’, proz’ kaj versrondo
Diferenciĝas ja ne pli
Ol kiom ili inter si.
Komence ili ne komunis,
Sed poste plaĉis kaj en fin’
En ĉiu tag’ renkontis sin
Kaj baldaŭ ambaŭ ĉiam kunis.
Jen tiel ĉi amika par’
Formiĝis pro nenionfar’.
Sed ni eĉ tion ĉi ne scias;
Sen antaŭjuĝa amikem’
Ni ĉiujn nuloj opinias
Kaj la unuoj nur nin mem;
Ni celas al Napoleonoj[93],
Dupiedulaj milionoj
Por ni nur estas instrument’,
Por ni ridindas vera sent’.
Sed estis ja Eŭgen’ pli bona;
Kaj kvankam li kun malestim’
Rilatis al la homa ŝim’,
Regulo mankas unutona:
Li iujn traktis kun estim’
Kaj ŝatis senton en intim’.
Aŭskultis li kun bonrideto:
De Lenskij flamparola ard’,
Nefirma opinikonkreto
Kaj inspirplena brulrigard’, —
Ĉi ĉio por Onegin novis
Kaj li malvarman vorton provis
Haltigi ĉiam en la buŝ’,
Kaj pensis li: ja estus fuŝ’
Malhelpi al la ĝoj’ minuta;
La tempo venos ja sen mi;
Kaj dume vivu reve li
Kun kred’ al bono absoluta;
Indulgu ni al juna aĝ’
Junec-deliron en la saĝ’.
вернуться
Framasonoj aŭ Frank-masonoj («liberaj masonistoj») estis personoj, apartenantaj al duonsekretaj konspirorganizaĵoj (t.n. loĝioj), kiuj havis diversajn noblajn celojn, iufoje revoluciajn. El la medio de frank-masonoj eliris interalie la famaj «Dekabristoj», organizintoj de la malsukcesinta ribelo la 14-an de decembro 1825, kiu celis starigon de demokratia konstitucio en Rusio.
вернуться
Göttingen (prononcu: Géŭtingen) — universitata urbo en Germanio. En la fino de la XVIII jarcento tie ekzistis fama asocio de poetoj (Göttinger Dichterbund).
вернуться
Immanuel Kant (1724–1804) — granda germana filozofo. Idealismaj principoj kaj aprioriaj ideoj de Kant estis siatempe tre disvastigitaj kaj havis grandan influon.
вернуться
La finan parton de la strofo Puŝkin ne presigis, verŝajne pro tiutempaj cenzurkondiĉoj (aludo pri la «frank-masonoj» kaj «dekabristoj»).
вернуться
Friedrich Schiller (prononcu: Frídriĥ Ŝíler) — fama germana dramverkisto kaj poeto (1759–1805).
вернуться
Johann Wolfgang Goethe (prononcu: Johan Volfgang Géŭte) — granda germana poeto kaj verkisto (1749–1832). Li estas konsiderebla kiel unu el la plej grandaj poetoj de la mondo. Lia ĉefverko «Faŭst» estas tradukita esperanten de N. Barthelmess (eld. de SAT, Leipzig 1923).
вернуться
Samovaro — kutima rusa aparato en formo de akvujo kun tubo enmeze por karbo, servanta por boligi akvon. Ĝi estas metata sur tablon dum tetrinkado.
вернуться
Dunja — mallongigo de Eŭdoksio, tre kutima rusa virina nomo.
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: El la unua parto de «Dnepra Niksino».
вернуться
Napoleon Bonaparte (1768–1821) — fama aventuristo, kiu, posedante genian talenton de militkomandanto, sukcesis atingi superan gradon de potenco kaj fariĝis franca imperiestro, ĝis post malsukceso de militiro kontraŭ Rusio en 1812 li estis abdikigita kaj mortis en ekzilo.