Jen mi en fremda hejm’ martiras…
Sed vi eĉ ne aŭskultas min…—
«Ah, vartistinjo, mi sopiras,
Min naŭzas, kara vartistin’:
Mi plori, mi ploregi pretas!..»
— Infano, ja vi malsanetas;
Pardonu vin kaj savu di’!
Ĉu per la sankta akvo mi
Aspergu vin ke vi ne ardu?
Ja tuta brulas vi en flam’ …—
«Mi ne malsanas… estas am’.»
— Infano mia, di’ vin gardu! —
Kaj la fraŭlinon en malsan’
Krucsignis ŝi per sia man’.
«Mi amas», — flustris je ripeto
Ŝi al la vartistin’, en flam’.
— Sed vi malsanas, infaneto.—
«Ho, lasu, estas vera am’.»
Kaj intertempe luno lumis
Kaj ĝia lumo palbrilumis
Al Tatiana en malklar’
Kun diskombita kapharar’,
Al la gutaro plora larma
Kaj al kun nia heroin’
Sidanta griza vartistin’
En kapotuk’ kaj vesto varma; —
Kaj ĉio dormis pace nun
Sub inspiranta revojn lun’.
Kaj malproksime for promenis
Nun Tatiana per la kor’ …
Ide’ al ŝi subite venis…
«Nun iru, vartistinjo, for.
Alportu plumon kun papero,
Alŝovu tablon; mi laŭ vero
Ekkuŝos baldaŭ. Iru nun.»
Jen solas ŝi. En lum’ de l’ lun’
Nun Tatiana skribas ame,
Kaj regas en la pens’ Eŭgen’,
Kaj la leter’ sincera jen
Per am’ senkulpa spiras flame.
Jen la leteron finis ŝi…
Por kiu, Tatiana, ĝi?
Mi konis la fierulinojn,
Malvarmajn, purajn kiel neĝ’,
Neadmoneblajn belulinojn,
Nekompreneblajn mense eĉ;
Mi miris pri la moda hirto
Kaj pri ilia stranga virto,
Kaj mi evitis ilin nur,
Legante ĉiam kun terur’
Sur frunt’ ilia l’ aksiomon:
Esperon lasu por ĉiam[121].
Por ili malfeliĉas am’,
Timigi ili ŝatas homon.
Vi eble vidis sur Nev-bord’[6]
Ulinojn de simila ord’.
Aliajn strangulinojn vidis
En mas’ da adorantoj mi,
Indiferente kiuj ridis
Pri laŭd’ aŭ vokoj al pasi’.
Konstatis mi kun miro vera,
Ke ili per kondut’ severa,
Puŝante amon mildan for,
Relogi povis ĝin al kor’,
Almenaŭ per kompato ceda;
Almenaŭ iam en parol’
Sentiĝis kvazaŭ pli da mol’,
Kaj kun blindiĝo facilkreda
Amanto juna en konstant’
Rekuris post la kara vant’.
Do ĉu pli kulpas Tatiana?
Ke ŝi en sia simpla dev’
Ne scias pri trompaĵ’ rikana
Kaj fidas al la bela rev’?
Ke amas ŝi sen art-prezento,
Obee nur al sia sento,
Ke tiom ŝi konfidas tro,
Naturdotite riĉe do
Per fantazio ribelama,
Per vigla volo kaj raci’,
Originala memkonsci’
Kaj per subtila koro flama?
Ĉu ne pardonus vi al ŝi
Facilpensemon de l’ pasi’?
Koketulin’ sen varm’ rezonas.
Sed Tatiana sen ĉikan’
Al amo tute sin fordonas
Samkiel la naivinfan’.
Ŝi ne parolas: mi prokrastu,
Amprezon tiel mi balastu;
Pli certe kaptu mi per ret’,
Komence mi per esperet’
La egoismon piku, plue
Turmentu koron mi per ruz’
Kaj fine tiklu per ĵaluz’;
Ĉar pro plezura plen’ enue
Kaptito ruza el katen’
Elgliti povas ja sen pen’.
Ankoraŭ estas embaraso:
Honoron karan de l’ patruj’
Savante, mi ne preterlasu
Traduki la leteron tuj.
Ĉar rusan lingvon Tanjo pekis.
Gazetojn niajn ŝi ne legis
Kaj la gepatran lingvon nur
Parolis sen facila pur’,
Kaj la leteron skribis france…
Do kion! mi ripetas jam:
Ĝis nun la sinjorina am’
Ne servis ruse sin bonŝance,
Ĝis nun do nia lingvo-moŝt’
Ne kutimiĝis por la post’.
Ke sinjorinoj ruse legu
Instigas oni. Kia van’!
Ho, ĉu mi ilin imagegu
Kun «Boncelanto»[122] en la man’!
Mi citu vin, poetoj miaj;
Ja ĉiuj amobjektoj viaj,
Al kiuj dolĉe kun peket’
Vi verkis versojn en sekret’,
Al kiuj vi la koron ligis,
Ja ili ĉiuj kun penem’
La rusan lingvon uzis mem
Kaj ofte ĉarme ĝin kripligis;
Kaj fremdan lingvon laŭ natur’
Al si proprigis ili nur.
Ne lasu dio, ke en balo
Aŭ sur peron’ renkontu mi
En kufo aŭ en flava ŝalo
Saĝulon de l’ akademi’!
Samkiel sen ridet’ la buŝo,
Sen gramatik-erara fuŝo
Ne plaĉas rusa stil’ al mi.
Tre eble nov-generaci’
De belulinoj simpatie
Laŭ la gazeta vokinstig’
Lernigos nin pri gramatik’;
Uzataj estos versoj ĉie:
Sed mi… ĉu nepras mia pov’?
Fidelos mi al la malnov’.
La erarplena maniero
De fuŝa tia ĉi parol’
En mi ja ĉiam kun sincero
Kortremon vekos eĉ sen vol’;
Mi penti tion ne kapablas,
Por mi gallismoj plaĉ-afablas,
Samkiel junaj pekoj kaj
De Bogdanóviĉ[123] versa gaj’.
Sufiĉas tamen. Min atendas
Leter’ de mia belulin’;
Mi donis vorton, sed mi ĝin
Rifuzi preskaŭ jam pretendas.
Mi scias: jam ne modas pli
La dolĉa plumo de Parny[124].
Kantisto de sopir’, festenoj[125]!
Se ĉitieus via est’,
Karul’, mi tedus vin sen ĝenoj
Per unu peto sen modest’:
Ke metu vi sur sorĉajn kordojn
La fremdajn alilingvajn vortojn
De la pasia junulin’.
Vi kie estas? Montru vin:
Al vi mi cedas propravole…
Sed inter rokoj ie for,
Sen rev’ pri laŭdoj en la kor’,
Sub finna firmamento sole
Li ie promenigas sin
Kaj tute li ne aŭdas min.
Jen la leter’ de Tatiana;
Plej sankte mi konservas ĝin,
Mi legas gin kun sent’ humana
Kaj emas legi plu sen fin’.
Al ŝi instigis kiu tian
Dolĉecon kaj sinceron ŝian,
Absurdon belan de l’ amor’,
Frenezkonfeson de la kor’
Ĉi tiom logan, sed danĝeran?
Mi ne komprenas. Tamen jen
Traduko pala, nur kun pen’
Farita el la bildo vera,
Samkiel ludo de Freischütz[126]
Per man’ nesperta de novic’.
Letero de Tatiana al Onegin
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: Lasciate ogni speranza voi ch’entrate. La modesta aŭtoro tradukis nur la unuan duonon de la famekonata verso.
[Prononcu: Laŝate onji speranca voj k’entrate. Signifas: lasu ĉiun esperon vi, kiu eniras. Tiu ĉi surskribo pendis super la pordo de infero, laŭ la fama verko «Dia komedio» de la granda itala poeto Dante Alighieri (prononcu: Aligjéri), vivinta en la jaroj 1265–1321.]
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: Gazeto, kiu estis eldonata [1818–1827] de la jam mortinta A. Izmájlov [1779–1831] sufiĉe neakurate. La eldonisto unufoje eĉ prese pardonpetis antaŭ la publiko pri tio, ke li dum la fastoj diboĉetis.
вернуться
I.F. Bogdanóviĉ (1743–1802) — rusa poeto, aŭtoro de la fama poemo «Duŝenjka». La enhavon de «Duŝenjka» Bogdanóviĉ ĉerpis el la novelo de la fama franca fablisto Jean La Fontaine (prononcu: Ĵan Lafontén) «Les Amours de Psyche», kiu siavice uzis kiel temon la faman rakonton pri Amoro kaj Psiĥeo el la romano de Roma verkisto Lucius Apulejus «De asino aŭreo» (Pri ora azeno). Same kiel La Fontaine faris sian Psiĥeon francino, tiel ankaŭ Bogdanóviĉ penis transformi ŝin je rusa fraŭlino Duŝenjka. La frivola, senĝena kaj facilstila poemo de Bogdanóviĉ havis siatempe grandan sukceson.
Jean La Fontaine (1621–1695) — estas fama precipe pro siaj fabloj.
Lucius Apulejus naskiĝis ĉirkaŭ la jaro 125 p. Kr. kaj estis ĉefe ritorikisto.
La rakonto de Apulejus pri Amoro kaj Piŝheo estas tradukita esperanten de E. Pfeffer (eld. Berlin 1911).
вернуться
Vicgrafo Evariste de Parny (prononcu: Evaríst de Parní) — franca erotika poeto (1753–1814), konata pro siaj frivolaj poemoj laŭ klasikaj temoj.
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: E.A. Baratinskij. [E.A. Boratinskij (1800–1844) — rusa poeto, konata ĉefe pro siaj melankoliaj finnlandaj poemoj, inter kiuj la plej famaj estas «Edda»,«Festenoj» k.a.]
вернуться
«Freischütz» (prononcu: Frajŝíc) — «Libera Pafisto», opero komponita de la germana muzikisto Karl Maria von Weber (prononcu: fon Véber), vivinta en la jaroj 1786–1826.