Bust’ de Diano[52], vang’ de Floro[53]
Belegas, kara amikar’!
Sed la pied’ de Terpsiĥoro[40]
Min pli allogas sen kompar’.
Ĝi, promesante al rigardo
Donacon de plej alta ardo,
Instigas per kondiĉa bel’
Al plej deziregata cel’.
Mi amas, amikin’ Elvina[54],
Ĝin sub la longa tablotuk’,
Printempe sur herbej’ en flug’,
Ĉe la kamen’ en vintr’ senfina,
Sur speguleca halparget’,
Ĉe maro sur la roka bed’.
Mi vidis maron maltrankvilan:
Ho, mi eviis al ondar’
Kurinta brue por humie
Ĉe ŝia fali piedpar’!
Mi kun la ondoj volis same
Piedojn tiujn kisi ame!
Ne, mi neniam volis plu
Kun same turmentarda ĝu’
Kisadi lipojn de Armidoj[55]
En mia jun’ kun bola sang’,
Aŭ rozojn de flamanta vang’,
Aŭ brustojn kun volupt-avidoj;
Ne, same min neniam jam
Torturis de l’ pasioj flam’!
Alia tempo jam revenas:
En miaj revoj iam ajn
Selpiedingojn mi retenas
Kun la pled’ en ĉarma ŝajn’;
Imago ree min agitas,
Denove ŝia tuŝ’ ekscitas
La sangon en velkinta kor’,
Denove amo kaj angor’ …
Sed la fierulinojn brile
Sufiĉas laŭdi jam per lir’:
Por la pasio kaj inspir’
Ja tute ne valoras ili;
Rigard’ ilia, dir kaj far’
Samtrompas kiel piedpar’.
Nun do Onegin! Doundorma
Al lit’ veturas li de l’ baclass="underline"
Jam Peterburgo diversforma
Vekiĝas kun tambursignal’.
Jen iras jam la kolportisto,
Al bors’ rapidas la droŝkisto,
Virin’ kun kruc’ — el Oĥta-rand’[56].
Kraketas neĝo sub la pland’.
Vekiĝas matenbru’ agrabla,
Senŝirmas jam fenestra lum’,
El tub’ kolone flugas fum’,
Kaj la panist’, german’ afabla,
Kun blanka kuf’, por daŭra las’
Malfermis sian Wasistdas[57].
Sed, laciĝinte de l’ balbruo,
Anstataŭ nokto en tag-uz’,
Ripozas en la dormoĝuo
L’ infan’ de l’ lukso kaj amuz’.
Tuj, ĵus vekiĝas li apenaŭ,
Viv’ lia pretas ĝis mateno
Kun unutona oportun’
Kaj sama morgaŭ kiel nun.
Sed ĉu Eŭgen’ feliĉa estis
En junflorado kaj liber’,
En mez’ de venkoj kaj prosper’,
Dum ĉiutage li ĝufestis?
Ĉu inter festoj li en van’
Sen zorgo estis kaj en san’?
Ne: frue liaj sentoj cedis;
Jam lin ne logis mondobru’;
La belulinoj ankaŭ tedis
Okupi liajn pensojn plu;
Perfidoj amaj lin lacigis;
Jam amikeco lin ne ligis,
Ĉar ja ne ĉiam povis li
Surverŝi per ĉampano pli
Beef-steaks’on[58] kaj Strasburgan bulon[59]
Kaj ŝuti spriton en humor’,
Dum lin turmentis kapdolor’:
Kaj kvankam estis li bravulo,
Sed plumbo, sabro en finfin’
Jam plu ne interesis lin.
Malsano, kies kaŭz’ apenaŭ
Trovita estas tie ĉi,
Simila al la angla spleno
Aŭ rusa la hipoĥondri’
Lin ekposedis jam sufiĉe;
Sin memmortigi li, feliĉe,
Ne volis provi kun naiv’,
Sed malvarmiĝis li por viv’.
Li, kiel Child-Harold, izola
Pasadis iam tra salon’;
Nek mondĉikanoj, nek boston’[60],
Nek logrigard’, ekspir’ frivola,
Nenio logis lin al flam’,
Nenion li atendis jam.
. . . . . . . . . . . . . . . . . .[61]
De l’ granda mond’ kapriculinoj!
Unue li forlasis vin.
Kaj vere, laŭ la nundifinoj
Bontono tedas pro rutin’.
Kaj eĉ se sinjorin’ okaze
Pri Say[62] kaj pri Bentham[63] emfaze
Diskutas, tamen sen util’
Absurdas tiu ĉi babil’.
Kaj ili estas tiom ĉastaj
Kun multa saĝo kaj majest’,
Piemaj dece en modest’,
Tre singardemaj kaj elastaj
Kaj tiom altaj por la vir’,
Ke moderiĝas tuj aspir’[64].
Kaj ankaŭ vin, junbelulinoj,
Vin, kiujn en malfrua hor’
Sur Peterburgaj ŝtonpavimoj
Rapidaj droŝkoj portas for,
Vin ankaŭ lasis for Eŭgeno.
Nun apostat’ de l’ ĝufesteno,
Li hejme en verkema pret’
Ekprenis plumon kun osced’:
Sed tiu ĉi labor’ peniga
Naŭzigis lin; el lia pen’
Nenio rezultiĝis jen,
Kaj li ne trafis al intriga
Rond’, kiun ne prijuĝas mi,
Ĉar mia estas ĝi medi’[65].
Kaj ree, en nenionfaro,
Kun malplenec’ en kor’ kaj mens’,
Eksidls li por akaparo
De la skribita fremda pens’;
Li surbretigis librojn multe,
Legadis li, sed senrezulte:
Jen tro enue, jen sen senc’,
Jen tute mankas konscienc’;
Kaj ĉiu havas iun baron;
Malnovo velkis jen sen pov’,
Jen nov’ deliras je malnov’.
Samkiel iam virinaron,
Li librojn polvajn lasis jen
Kaj ŝirmis breton per kurten’.
La ŝarĝon de la mondkondiĉoj
Puŝinte for, en lac’ pro vant’,
Mi amikigis lin feliĉe,
Ĉar al mi plaĉis en konstant’
Trajtar’ de lia karaktero,
Revem’, originala klero
Kaj akra, tre malvarma mens’.
Nin ne dividis diferenc’,
Ni sciis de l’ pasioj ludon:
Nin ambaŭ premis vivangor’:
Cindriĝis nia brul’ de kor’;
Atendis ni koleran krudon
De l’ homoj kaj de la Fortun’[66]
En la maten’ de nia jun’.
Ĉi kiu vivis kaj meditis,
Malŝatas homojn en imag’;
Ĉi kiu sentis, ne evitis
Fantomon de l’ pasinta tag’:
Lin jam ne kaptas iluzioj,
Serpento de memorvizioj
Turmentas lin kaj ankaŭ pent’.
Ĉi ĉio ofte kun akcent’
Ĉarmigis nian babiladon.
Per sia lang’ Onegin min
Konsternis iom; sed en fin’
Mi kutimiĝis iun gradon
Al lia pika manier’
De galaj ŝercoj kaj koler’.
Tre ofte en somersezono,
Dum nokte lumis super Nev’
Ĉiel’ serena en helfono[67]
Kaj lunvizaĝ’ en relief’
En akvo glata ne fluidis,
Romanojn niajn ni revidis,
Objektojn de l’ antaŭa am’
Kaj, resentemaj laŭ la sam’,
Spiradon de la nokta klaro
Ni ĝuis ambaŭ en sincer’!
Samkiel krazaŭ el karcer’
Liberigit’ en verdarbaro,
Per revo ni kun intensiv’
Reflugis al la juna viv’.
Kun koro, plena de ĉagreno,
Sin apoginte je granit’,
Staranta estis jen Eŭgeno
Laŭ la priskribo[68] en medit’.
Silentis ĉio; en malklaro
Sin intervokis gardistaro;
Kaj iam droŝko sonis plu
Sur strat’ Miljónnaja[69] kun bru’;
Boato plaŭdis per remilo
Sur la river’ ĉe borda lim’:
Kaj sorĉis nin el malproksim’
Kornlud’ kaj kanto en trankvilo.
Sed nokte sorĉas pli kun rav’
Min de Torquato versoktav’[70]!
вернуться
Diana — diino de ĉaso kaj luno laŭ la roma mitologio.
вернуться
Flora — diino de floroj laŭ la antikva roma mitologio.
вернуться
Elvina — alia nomo de Cereso, diino de terfekundeco laŭ la antikva romana mitologio. Tie ĉi — kondiĉa nomo de fidela amatino laŭ unu balado de la rusa poeto V.A. Ĵukovskij.
вернуться
Armida — filino de Damaska reĝo Arboleno en la poemo de l’ itala poeto Tasso «Liberigita Jerusalemo», belulino kaj sorĉistino.
вернуться
Oĥta — orienta randregiono de Peterburgo trans la rivero Nevo. El Oĥta la urbo estis provizata antaŭe precipe per lakto.
вернуться
Wasistdas (prononcu: vasisdás) — vendogiĉeto en fenestro.
[Puŝkino transskribis ruslitere: «васисдас», kio estas kameburo egale aludanta la francan vasistas (ĉi-okaze, «giĉeto»), kaj la germanan was ist das? (= «kio estas ĉi tio?»), kiu en la rusa ŝerce signifis «germano». — Sergio.]
вернуться
Beef-steaks (angle, prononcu: bif-steks) — bifsteko, rostita peco de fileo.
вернуться
Ĉi tiuj strofoj tute ne estis verkitaj. Starigante tiujn ĉi ciferojn kun punktaro, Puŝkin signis nur certan interrompon en la procedo de la romano.
вернуться
Jean-Baptiste Say (prononcu: Ĵan-Baptist Sej) — franca ekonomiisto (1767–1832). Li popularigis en Eŭropo la ideojn de Adam Smith, de kiu li diferenciĝis per sia instruo pri nemateriaj bonoj. Lia teorio de vendado helpis al starigo de klara koncepto pri ekonomia interligo de ĉiuj landoj eksportantaj siajn produktojn.
вернуться
Jeremiah Bentham (prononcu: Ĝérimaja Bentém) — brita juristo kaj filozofo (1748–1882), fondinto de la teorio pri utilitarismo. Fundamenton de la moralo Bentham vidis en la utilo por la plimulto de homoj.
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: Tiu ĉi tuta ironia strofo estas nenio alia ol subtila laŭdo al niaj belaj samlandaninoj. Tiel same Boileau, en aspekto de riproĉo, laŭdas Ludovikon XIV. Niaj sinjorinoj kunigas klerecon kun afableco kaj severan purecon de la moroj kun tiu ĉi orienteca ĉarmo, tiom plaĉinta al s-ino Staël. (Vidu: Dix ans d’éxil).
[Nicolas Boileau-Despréaux (prononcu: Nikolá Bualó-Depreó) — fama franca poeto kaj kritikisto (1636–1711). Li estis aŭtoro de diversaj satiroj kaj de la famekonata «L’Art poétique» (La poezia arto). Li faris gravan servon al la franca literaturo, instruante ofte pedantecajn, sed kelkaparte utilajn regulojn en spirito de tiu tempo. Li estis adepto de la filozofo Descartes (prononcu: Dekárt) kaj rekta kontraŭulo de la jezuitoj.
Louis XIV (prononcu: Lui) — Ludoviko XIV (1643–1715) — franca reĝo, kiu estis protektanto de Boileau.
S-ino Staël (prononcu: Stal) — franca verkistino, kiu priskribis Rusion en sia libro «Dix ans d’éxil» (Dek jaroj da ekzilo).]
вернуться
Temas pri la rondo de Peterburgaj literaturistoj.
вернуться
Fortuna — diino de feliĉo kaj riĉo laŭ la antikva roma mitologio. Ŝi estis blinda kaj semis siajn donacojn, ne vidante, al kiuj ŝi ilin donis.
вернуться
Noto de l’ aŭtoro: La legantoj memoru belegan priskribon de la Peterburga nokto en la idilio de Gnediĉ:
«Jen nokto: sed tamen ne velkas orstrioj de l’ nuboj.
Sen lun’ kaj sen steloj helplenas la tuta aspekto.
Ĉe fora marbordo videblas arĝenta velaro
De ŝipoj apenaŭ en blua ĉielo naĝantaj.
Per lum’ senkrepuska la nokta ĉielo radias,
Purpur’ okcidenta kuniĝas kun or’ orienta:
Samkvazaŭ tagastro tuj post ekvesper’ elkondukas
Ruĝvangan aŭroron. Ĝi estis la tempo somera,
En kiu la tagoj forŝtelas potencon de l’ nokto;
En kiu fremdulon ravigas en norda ĉielo
Kunfluo plej sorĉa de ombro kaj dolĉa hellumo,
Neniam povanta ornami ĉielon de l’ sudo;
Ĝi estis heleco, simila al norda knabino
Kun bluaj okuloj kaj vangoj kun ruĝa koloro
En kadro de ondoj da blonda abunda hararo.
Ĉi tiam sur Nevo kaj sur Petropolo plej luksa
Aperas vesper’ sen krepusko kaj nokto sen ombro;
Ĉi tiam, apenaŭ fininte meznoktan kanteton,
Jam tuj Filomelo rekantas saluton al tago.
Sed estas malfrue; ekblovis al tundroj de Nevo;
Mallevis sin roso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jen estas meznokto; bruinte per mil’ da remiloj,
Sin Nev’ ne ekskuas; foriĝis la gastoj de l’ urbo;
Nek voĉo sur bordo, nek ondo sur akvo, silento:
Nur iam brurulo de l’ pontoj trakuras rapide,
Nur kri’ longedaŭra traflugas el fora vilaĝo,
El kiu en nokt’ intervokas militaj gardistoj.
Dorm’ regas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . »
[N.I. Gnédiĉ (1784–1833) — rusa poeto, fama tradukinto de «Iliado» en la rusan lingvon. Li verkis ankaŭ originalajn romanojn kaj lirikajn poemojn, ankaŭ li estis perfekta deklamisto.
Petropolo — poezia nomo de Peterburgo aŭ Petrogrado (nun Leningrado).
Filomelo (Philomela) — filino de Atena reĝo Pandiono, ŝi estis sorĉe transformita je najtingalo. Metafora nomo de ĉiu najtingalo.
Tundro — norda traglaciiĝinta marĉtereno kun sovaĝa koniferarbaro, neniam plene redegelanta en somero.]
вернуться
Noto de l’ aŭtoro:
Beldiinon admirforme
Spektas la poet’ en vid’,
Dum en nokto li sendorme
Sin apogas je granit’.
(Muravjóv. «Al la diino de Nevo»).
[M.N. Muravjov (1757–1807) — verkisto kaj klerigaganto. En siaj verkoj li imitis la sentimentalismon de Karamzin (1766–1826).].
вернуться
Torquato Tasso (prononcu: Torkváto Taso) — granda itala poeto (1544–1595), aŭtoro de la fama epopeo «Liberigita Jerusalemo» (La Gerusalemme liberata). Oktavo — okversa strofmezuro kun alterna rimaranĝo.