Фаўст (Мефістофелю)
Навошта гэта прыкрая хлусня?
Навошта кніга, выдумка пустая?
Старой вядзьмачкі балбатня
У горле мне ўжо косткай стала.
Мефістофель
Для большай важнасці. Мы памаўчым,
Шануючы амбіцыю жанчын.
Пітву прыбавіць моцы хоча,
Дык хай сабе паскача, пабалбоча.
(Прымушае Фаўста ўвайсці ў кола.)
Ведзьма (напышліва і важна дэкламуе па кнізе)
Пачну чаўпці
Да дзесяці.
Адзін — паставім,
А два — прыбавім,
А тры — сатры,
Чацвёрку — ўторкну,
А пяць — прыладзь,
А шэсць — прымець,
А сем — знясем,
А восем — зносім,
А дзевяць — дзеляць,
Дзесяткі соль —
Адзінка й ноль.
І вось у вас
Вядзьмачы раз на раз!{45}
Фаўст
Яна лухту ці не з гарачкі пора!
Мефістофель
Цярпі, цярпі, убачыш скора,—
Лухты ў свяшчэннай кнізе — мора:
Там супярэчлівыя сказы
Разумнаму і дурню скруцяць вязы.
Сядзі над імі, галаву дуры.
Прыёмчык гэты — новы і стары:
На свеце нам даўно не прывыкаць
Праз тры й адзін, адзін і тры{46}
Хлусню за праўду выдаваць.—
Так і было, і гэтак будзе,
Абдурваюць, бадай што, ўсіх,
Бо, словы ўчуўшы, вераць людзі,
Што нейкі сэнс начуе ў іх.
Ведзьма (чытае далей)
Адным было
Навук святло
Бясконцай таямніцай.
А хто дурны,
Таму яны
Гатовы ўраз адкрыцца.
Фаўст
Вярзе пустое так заўзята,
Аж галава трашчыць, гудзе,
Як быццам бы язык вар’ята
Пляце, што ў галаву ўзбрыдзе!
Мефістофель
Ну, годзе, мудрая Сівіла{47}!
Налі пітва, каб кроў жывіла —
Яно не ў шкоду. Мой таварыш
Прайшоў агонь, ваду і трубы
І вып’е, не скрывіўшы губы,
Усё, што ты яму заварыш.
Ведзьма з рознымі цырымоніямі налівае ў кубак пітво; калі Фаўст падносіць яго да вуснаў, успыхвае полымя.
Да дна! Каб кубак стаў пусты! —
Жадаю радасці набрацца.
Калі ўжо з чортам ты на «ты»,
Няма чаго агню баяцца.
Ведзьма размыкае кола. Фаўст выходзіць.
Мефістофель
Цяпер хадзем. Дарога нас чакае.
Ведзьма
Хай эліксір вам шчысціць дні!
Мефістофель (ведзьме)
Калі патрэба выпадзе якая,
Ты мне на шабасе шапні!
Ведзьма
А вось замова. Паўтарай яе —
Яна напітку моцы дадае.
Мефістофель (Фаўсту)
Хадзем хутчэй, каб цела
Сагрэлася і прапацела,
Тады падымецца жыццёвы тон,
Адчуеш млосць і шал кахання,
Табе параніць сэрца Купідон,
Я ж здзейсню кожнае тваё жаданне.
Фаўст
Дай люстра, гляну ёй у вочы,
О, дзе яна, душы царыца?
Мефістофель
На пекны твар, на твар жаночы
Ты скора зможаш надзівіцца.
(Ціха, убок.)
Чакай, праз сілу нашага пітва
У бабе ўбачыш ты багіню хараства.
Вуліца{48}
Фаўст малады. Праходзіць Маргарыта.
Фаўст
Хачу красуню папрасіць
Паненцы праважатым быць.{49}
Маргарыта
Красунь, паненак тут няма —
Дайду дадому і сама.
(Вырываецца і выходзіць.)
Фаўст
Дальбог, такая прыгажосць,
Наўрад ці дзе на свеце ёсць!
З прывабнай строгасцю — хаця
Дзяўчо, амаль яшчэ дзіця.
О, як мне вобраз гэты люб!
Румянец шчочак, чырвань губ,
Бляск гэтых вочак з-пад павек
Мне не забыць ужо навек!
Адно ўжо тое вельмі міла,
Як лёгка мой наскок адбіла.